1. Onufry Gombrowicz
Przy wejściu na cmentarz parafialny w Przybysławicach postawiona obecnie tablica informuje o mogiłach Gombrowiczów:
Groby / Rodziny Gombrowiczów / † / Onufry Gombrowicz 1817 - 1888 / Antonina z Dąbrowskich / Gombrowiczowa / Jan Onufry Gombrowicz 1868 - 1933 / Janusz Gombrowicz 1894 - 1968 / Franciszka Józefa z Kotkowskich / Gombrowiczowa 1894 - 1978 / Stanisława Cichowska 1914 - 1987 // Kaplica Cmentarna - Kostnica / Groby żołnierzy września 1939 / Kaplica cmentarna rodowa Baczyńskich / neogotycka - przełom XIX - XX .
Od bramy główną aleją cmentarza, mijamy kaplicę Baczyńskich, i po lewej stronie, w wygrodzeniu 6-cioma kamiennymi słupkami, postawiony jest kamienny nagrobek.
Na cokole nagrobka, wykonanym z zespoinowanych głazów, postawiono wykonany w kamieniu pomnik w formie drzewa z uciętymi konarami, zakończony kamiennym krzyżem.
W cokole pomnika wykuto w kamieniu tablicę, zawierającą napis:
ś. p. Onufry / GOMBROWICZ / ur. d. 27 Maja / 1817 r. / w Kowieńskiej gub. / zm. d. 10. 1888 r.
Wyżej, już pod krzyżem, tablica w kształcie tarczy herbowej, z napisem:
Bądż Wola / Twoja, Panie
Onufry Gombrowicz (27 V 1817 - X 1888), dziadek Witolda Gombrowicza, zamieszkały w powiecie poniewieskim na Litwie, w okresie przedpowstaniowym działał w organizacji narodowej. Jakób Gieysztor, który stał na czele Rządu Narodowego na Litwie, w swoich Pamiętnikach ... wspomina, jak po wybuchu powstania styczniowego w Królestwie, nastąpiły aresztowania czołowych postaci organizacji na Litwie:
... Aresztowano z Kowna Konrada Chmielewskiego, z Wiłkomierza Ignacego Wieliczkę, z Poniewieża Bolesława Czerniewskiego i Onufrego Gombrowicza, z Szawel Kazimierza Piłsudzkiego i Feliksa Rymkiewicza ... i wszystkich wywieziono do fortecy Dyneburskiej ...
Aresztowanie i wywiezienie z gubernji kowieńskiej kilkunastu ludzi energicznych i wpływowych wielką było stratą dla sprawy ...
Onufry Gombrowicz został uwięziony, a następnie skazany na kilkuletnie zesłanie w gubernii tambowskiej. Jego majatek został skonfiskowany. Po powrocie z zesłania, cała rodzina została zmuszona do opuszczenia Litwy. Przybył do Królestwa. Zakupił majątek ziemski wraz z dworem w Jakubowicach i tam się osiedlił.
Witold Gombrowicz, który prawdopodobnie nie znał zbyt dokładnie losów dziadka, mówi tylko o rzekomym udziale dziadka w powstaniu (Testament):
... Pochodzę z rodziny szlacheckiej, która przez jakieś czterysta lat miała posiadłości na Żmudzi, niedaleko Wilna i Kowna. ... W roku 1863 car rosyjski konfiskuje memu dziadkowi, Onufremu Gombrowiczowi, jego majątki Lenogiry, Mingayłów i Wysoki Dwór, za rzekomy udział w powstaniu polskim. Dziadek przenosi się w Sandomierskie (200 km na południe od Warszawy) gdzie za resztki pieniędzy kupuje mały folwark. Jego syn, a mój ojciec, Jan, żeni się z posażną córka Ignacego Kotkowskiego, właściciela dóbr Bodzechów, i kupuje majątek Małoszyce, gdzie ja się urodziłem. ...
Onufry Gombrowicz zmarł w Jakubowicach, pochowany został na cmentarzu parafialnym w Przybysławicach. Spoczywa obok swej żony Antoniny oraz jednego z czwórki dzieci - Jana Onufrego (który był ojcem Witolda, pisarza).
Według ustnych przekazów, Onufry nakazał, aby do mogiły dano mu woreczek z ukochaną ziemią litewską.
W roku 2004, ramach obchodzonego Roku Gombrowiczowskiego, z inicjatywy Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach, przy współudziale władz terenowych, na cmentarzu w Przybysławicach podjęto prace konserwatorskie w kwaterach Gombrowiczów. Prace zakończone zostały wiosną 2006 roku.
góra strony
2. Tablica w Jakubowicach
W roku Gombrowiczowskim w miejscowości Jakubowice (od Przybysławic - 2 km), przy szosie Opatów - Ożarów, została postawiona drewniana tablica informacyjna:
MIEJSCE / DAWNEGO DWORU GOMBROWICZÓW / W JAKUBOWICACH / Niegdysiejszy dwór należał do Kazimierza Karskiego (1743 - 1800), / który był wówczas właścicielem Ożarowa. W drugiej połowie XIX w. / Zglinicka z d. Karska sprzedała dwór Onufremu Gombrowiczowi. / Po powstaniu styczniowym zamieszkały na Litwie Onufry został / skazany i uwięziony. Zwolniony z więzienia przybył z Litwy i osiadł / w Królestwie, w Ziemi Sandomierskiej na dworze w Jakubowicach. / Po śmierci spoczął na pobliskim cmentarzu parafialnym / w Przybysławicach. Dwór został prawdopodobnie rozebrany. / Gombrowiczowie wyprowadzili się do Małoszyc, gdzie urodził się / pisarz Witold Gombrowicz.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
4-01-2015 , 06:18
