1. Hieronim Pietrzyca
Na cmentarzu parafialnym w Tumlinie jest ziemna mogiła weterana powstania 1863 roku - Hieronima Pietrzycy. Mogiła położona jest pod samym murem ogrodzenia cmentarza od strony płn. (dojście: od bramy aleją 60 m, i po lewej stronie).
Obok stojącego niskiego krzyża z lastryko, zamocowana metalowa tabliczka z napisem:
Ś. P. / HIERONIM PIETRZYCA / Weteran Powstania / 1863 r. / żył lat 90 / zmarł 17.XII.1928 r.
Hieronim Pietrzyca urodził się 20 grudnia 1837 roku w Kołomani, parafia Tumlin, w rodzinie chłopskiej Macieja i Agnieszki z Wiechów.
Do powstania poszedł jako rolnik do oddziału J. Rudowskiego i pod jego komendą walczył pod Bliżynem, Niekłaniem, Chlewiskami, Borkowicami, Waśniowem i Łączną. Po powstaniu nadal pracował na roli.
W aktach Starostwa Powiatowego Kielceckiego (AP Kielce, zesp. 101 sygn. 989) zachował się meldunek z dnia 30.VI.1927 r. złożony przez Komendanta Posterunku Policji w Samsonowie:
... w całym rejonie tutejszego posterunku, donoszę, że zamieszkuje tylko jeden weteran, nazwiskiem Pietrzyca Hieronim syn Macieja i Agnieszki urodzony w roku 1837 w Kołomani Gminy Samsonów i tamże zamieszkały.
Pietrzyca brał udział w powstaniu 1863, jednakże niebył zesłany na Sybir, gdyż ukrywał się przez dłuższy czas wśród ludności polskiej w Kongresówce.
Dowodów, że brał udział w powstaniu nie posiada, i według jego zapodania takowe spalił. Pietrzyca pobiera emeryturę 80 zł. miesięcznie na mocy zeznania świadków.
Jaworski przodownik Komendant Posterunku
Potwierdzenie, że Hieronim Pietrzyca był uczestnikiem powstania znajdujemy w kieleckim Archiwum. Na rozkaz z dnia 11/23 VI 1864 roku naczelnika wojennego powiatu opoczyńskiego ppłk. Szokalskiego, sporządzony został wykaz zawierający listę 171 osób, które dobrowolnie ujawniły się z oddziałów powstańczych w rewirze samsonowskim. Pod poz. 27 wpisany jest Hieronim Pietrzyca, l. 30, chłop z Kołomani, który podał, że był 1 m-c w oddziale Rudowskiego.
Zamieszkała w Kołomani wnuczka weterana pamięta przekazy rodzinne o zgrabnej sylwetce powstańca i jego donośnym głosie, który miał mu ułatwić ucieczkę w lesie, podczas pościgu Kozaków.
H. Pietrzyca nie podjął starań o wpisanie na Listę Weteranów Powstań Narodowych. Ale za udział w powstaniu narodowym 1863 roku został odznaczony Krzyżem Zasługi (KZ 27-438).
Akt zgonu nr 66 z 1928 r, spisany przez księdza w Tumlinie, podaje, że ... dnia siedemnastego grudnia roku bieżącego o godzinie drugiej po południu umarł w Kołomani Hieronim Pietrzyca, syn Macieja i Agnieszki z Wiechów, wdowiec lat 90 mający ... .
Został pochowany na miejscowym cmentarzu parafialnym.
Podobnie jak H. Pietrzyca, również z Kołomani wywodził się inny powstaniec styczniowy - Ignacy Grzybowski (1844 - 1911), syn Marcina, który znalazł się w tym zestawieniu 171 osób, które dobrowolnie ujawniły się z oddziałów powstańczych w rewirze samsonowskim (Chłopi i sprawa chłopska ...). Zamieszkały z rodzicami w Umerze, 19-letni Ignacy był w powstaniu w oddziale Rudowskiego.
W dokumentach zapisano mu tylko trzydniowy pobyt w oddziale, co uchroniło przed
poważniejszymi karami. Prowadzi później gospodarstwo w Umerze, zostaje kamieniarzem. Poprzez brata Jana, włącza się w ruch socjalistyczny. W jego domu odbywają się zebrania partyjne, uczestniczy w tworzeniu Republiki Samsonowskiej. Zostaje bardzo aktywnym działaczem PPS i PPS Fr. Rew. W tą działalność wprowadza również trzech swoich synów: Aleksandra, Jana Dominika i Józefa. Był aresztowany i więziony. Zmarł 10.VII.1911 r. , został pochowany na cmentarzu w Tumlinie. Na cmentarzu parafialnym są liczne mogiły Grzybowskich, m.in. jego synów. Natomiast nie zachowała się mogiła Ignacego Grzybowskiego, uczestnika powstania 1863 r.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
18-07-2014 , 10:54
