STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

25 Kwiecień 2024, imieniny dziś obchodzi: Marek, Jarosław, Wasyl   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 Pomniki i krzyże
 Tablice cz. 1
 Tablice cz. 2
 Katedra Kielecka
 Kościoły pozostałe
 Cm. Wojsk Polskich
 Cm. Stary cz. 1
 Cm. Stary cz. 2
 Cm. Stary cz. 3
 Cm. Stary cz. 4
 Cm. Stary cz. 5
 Cm. Ewangelicki
 Cm. Nowy
 Więzienie kieleckie
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
Dzisiaj 1863 r. - Starcie Oksińskiego pod Łazami
4 maja 1863 r. - Bitwa Miniewskiego pod Podlesiem
4 maja 1863 r. - Malczewski walczy pod Igołomią i Pobiednikiem
4 maja 1863 r. - Bitwa Czachowskiego pod Jeziorkami
5 maja 1863 r. - W bitwie pod Krzykawką zginął F. Nullo
6 maja 1863 r. - Potyczka Bończy pod Wodzisławiem
7 maja 1863 r. - Potyczka Romockiego pod Szycami
14 maja 1863 r. - Walki Kononowicza pod Rozniszewem
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : KIELCE powiat: KIELCE     

KIELCE - Cmentarz Stary cz. 1
kwatery 1 do 5

1. Aleksander Czaplicki
Cmentarz Stary, kw. 3A

   Na narożniku kwatery 3A, przy głównej bramie Cmentarza Starego, znajduje się okazały kamienny grobowiec, w części wpuszczony w ziemię. Na położonej płycie z czerwonego piaskowca, na postumencie, postawiono kamienny nagrobek, na którym znajduje się wykuty w kamieniu ozdobny krzyż z kotwicą.
   Na bocznej płaszczyźnie nagrobka utworzono w kamieniu tablicę, w której, pod umieszczonym zdjęciem na porcelanie z wizerunkiem zmarłego, wykuto napis:
D. O. M. / Ś. P. / FRANCISZEK ALEKSANDER / CZAPLICKI / POMOCNIK NACZELNIKA STACYI / D.Ż.I.D. / PRZEŻYWSZY LAT 25/ ZM. 22 LIPCA 1896 R. / POKÓJ JEGO ZACNEJ DUSZY.

   W grobowcu tym zostali również pochowani rodzice zmarłego Franciszka Aleksandra: ALEKSANDER CZAPLICKI i jego żona ALEKSANDRA ze SŁAWIŃSKICH CZAPLICKA.


Aleksander Czaplicki (11.II.1845 - 19.III.1919), syn Franciszka, urodził się w Radomiu. Jako uczeń gimnazjum w Warszawie, w wieku 18 lat, przystąpił do powstania i walczył w oddziale Hipolita Zawadzkiego. Później, w roku 1864, ukończył gimnazjum w Kielcach i podjął studia lekarskie w warszawskiej Szkole Głównej. W roku 1870 uzyskał dyplom lekarski, rozpoczął praktykę lekarską w Szydłowcu w latach 1871-1872. Od roku 1972 został lekarzem powiatowym w Szydłowcu. Brał udział w wojnie rosyjsko-tureckiej 1877 - 1878. Pracuje w szpitalu wojskowym, zdobywa praktykę chirurgiczną do roku 1882, kiedy to przenosi się do Kielc.

   Pierwszy Oddział Chirurgiczny w Kielcach powstał w roku 1882 w szpitalu Miejskim św. Aleksandra. Utworzył go dyrektor szpitala równocześnie pełniący obowiązki ordynatora chirurgii - dr. Aleksander Czaplicki. Jak podaje Stanisław Głuszek (Szpital św. Aleksandra a dzieje kieleckiej chirurgii):
... w 1882 roku lekarzem szpitalnym został Aleksander Czaplicki, właściwie pierwszy wykształcony specjalista z zakresu chirurgii w Szpitalu św. Aleksandra. Przyczynił się do przebudowy szpitala, był założycielem Towarzystwa Lekarskiego w Kielcach ...
   Obowiązki i godność prezesa oddziału kieleckiego Towarzystwa Lekarskiego pełnił przez wiele lat.

   W roku 1896 jego rodzina przeżywa tragedię - 25-letni syn, Franciszek Aleksander, który podjął pracę na stanowisku Pomocnika Naczelnika Stacji Suchedniów, po ciężkiej chorobie zmarł, o czym donosiła Gazeta Kielecka w nr. 58 z 1896 r. Zamożny dyrektor szpitala wybudował dla syna okazały grobowiec (użyty na tablicy skrót D.Ż.I.D. - oznacza: Droga Żelazna Iwanogrodzko - Dąbrowska).

   Po przejściu na emeryturę (1909) prowadzi nadal praktykę lekarską. W czasie I Wojny Światowej przenosi się do Warszawy, gdzie zmarł w roku 1919. Po 22 latach, został pochowany w grobowcu na Cmentarzu Starym obok swego syna.

   W roku 1919, Gazeta Kielecka w nr. 70 zamieściła nekrolog Aleksandra Czaplickiego:
"... Zmarł w wieku 74 lat w Warszawie 19.III. 1919 r. ... pogrzeb w Kielcach 25.III.1919 ... szeregowiec w oddz. Hipolita Zawadzkiego, chirurg, prezes Kiel. Tow. Lekarskiego. ..."
   Niestety, ale na grobowcu na wykonano żadnej dodatkowej tablicy upamiętniającej Aleksandra Czaplickiego. Jest to aż dziwne, bo przecież rodzina zmarłego mieszkała w Kielcach. Gazeta Kielecka w nr. 11 z 1922 r. zamieściła anons:
... w niedzielę 19 Marca, jako w 3-cią bolesną rocznicę śmierci ... ś.p. D-ra Aleksandra Czaplickiego, uczestnika powstania 63 roku w Kaplicy św. Aleksandra ... zostanie odprawione nabożeństwo ... żona, dzieci, wnuki ...

góra strony




2. Ksawery Franciszek Sieklucki
Cmentarz Stary, kw. 3A.

   Przy alejce rozdzielającej kwatery 3A i 5A, duży grobowiec, na nim postawiona kamienna figura Matki Boskiej. Po obu stronach metalowych drzwi wmurowane tablice z czarnego granitu. Na tablicy po prawej stronie wyryty jest napis:
Ś. P. / SIEKLUCCY / MARIANNA Z ZARZYCKICH 1847 - 1890 / IRENA 1902 - 1902 / JULIA 1870 - 1915 / MARIA 1900 - 1916 / KSAWERY 1840 - 1917 / GABRIELA Z BENISZÓW 1905 - 1937 / CECYLIA 1910 - 1946

   Ksawery Franciszek Sieklucki (5.XII.1840 - 9.IV.1917), wg. ustaleń Sabatów (Cmentarz Stary), był synem Leopolda, żołnierza wojny 1831 r. i sybiraka. Ksawery Sieklucki był uczestnikiem powstania styczniowego 1863 r. W dokumentach Naczelnika Wojennego Pow. Kieleckiego (AP Kielce, zesp. 21, sygn. 80) zachował się raport z dnia 1/13 kwietnia 1863 r. Magistratu Miasta Kielce ... wydalili się z Miasta bez wiedzy miejscowej Policyi ... Sieklucki Ksawery czeladnik rzeźniczy ...
Brak jest dokładniejszych informacji o bezpośrednim udziale Ksawerego w powstańczym oddziale. W późniejszym okresie był właścicielem domu i sklepu w Rynku. Ożenił się z Marianną z Zarzyckich (1847 - 1890).

   Weteran powstania narodowego, Ksawery Sieklucki, należał utworzonego w roku 1916 w Kielcach Komitetu ku uczczeniu Powstania Styczniowego. Jego podpis znajduje się na wystosowanym apelu do Czcigodnych Weteranów Powstania 1863 roku w Kielcach.

   Zmarł w dniu 19 kwietnia 1917 r. w wieku 77 lat. Akt zgonu nr. 153 spisany w kieleckiej katedrze podaje, że Franciszek Ksawery Sieklucki, obywatel Kielc, zamieszkały przy ul. Szerokiej 21, wdowiec po Marjannie z Zarzyckich, był synem Leopolda i Teresy.


góra strony




3. Zdzisław Józef Skłodowski
Cmentarz Stary, kw. 3A.



   Bezpośrednio przy alejce pomiędzy kwaterami 3A i 5B, w zachowanym częściowo wygrodzeniu słupkami z czerwonego piaskowca, które były połączone stalowymi rurami, na katakumbie z kamiennych płyt, postawiony jest kamienny nagrobek zwieńczony krzyżem. Pod krzyżem, na ścianie nagrobka duża tablica z wykutym napisem:
Ś. P. / MARYA z ROGOWSKICH / SKŁODOWSKA / ZMARŁA 29 STYCZNIA 1909 R. / ŻYŁA LAT 57. / POKÓJ JEJ ZACNEJ DUSZY.

   Poniżej, na mniejszej kamiennej płycie upamiętniono rejenta Skłodowskiego:
Ś. P. / ZDZISŁAW SKŁODOWSKI / DR. PRAW   REJENT / ZM. 23-VI 1914 R. / PRZEŻYWSZY LAT 73 / POKÓJ JEGO DUSZY.

   Na ścianie frontowej grobowca umieszczona została dodatkowa tabliczka o treścj:
NAGROBEK ODNOWIONO / w 2001 r. / DZIĘKI FUNDUSZOM / RADY IZBY NOTARIALNEJ / W KRAKOWIE




   Zdzisław Józef Skłodowski, pseud. Z.S. Lelewelczyk (20.05.1841 - 23.06.1914) pochodził ze starej rodziny szlacheckiej herbu Dołęga. Jego biogram opracowany przez C. Domańskiego, opublikowany został w Polskim Słowniku Biograficznym.
   Ojciec Zdzisława, Józef (1804 - 1882) pochodził z Ostrołęki, był pedagogiem, bibliotekarzem, przyrodnikiem. Po powstaniu listopadowym, w którym uczestniczył, opuścił Warszawę, krótko pracował w Gimnazjum w Kielcach (1832 - 1833), następnie przenosił się kolejno do Mariampola, Łomży, Łukowa, Siedlec, by osiąść w Lublinie.

   Zdzisław Józef Skłodowski urodził się 20 maja 1841 r. w Łukowie. Miał rodzeństwo: starszego brata Władysława (1832 - 1902), przyrodnika - nauczyciela, który był ojcem Marii Curie - Skłodowskiej. Miał też starszą siostrę - Bolesławę, która w czasie powstania styczniowego była kurierką powstańczych oddziałów, oraz młodszą siostrę - Wisławę Julię.
   Zdzisław rozpoczął naukę w Gimnazjum w Łukowie, zakończył w Lublinie, gdzie zdał egzamin dojrzałości. Od r. 1857 podjął studia - początkowo medyczne, ale szybko przeniósł się do Petersburga, gdzie w roku 1862 ukończył prawo i rozpoczął aplikację w Trybunale Cywilnym w Warszawie.

   Aktywnie włączył się w prace przygotowawcze do powstania narodowego: odbył przeszkolenia wojskowe, organizował gromadzenie broni pod Łukowem dla potrzeb walki zbrojnej. Po wybuchu powstania został komisarzem Rady Narodowej w oddziale płk. Marcina Borelowskiego, ps.Lelewel, jest jego adiutantem w stopniu kapitana. Wzmianki o Skłodowskim podaje S. Zieliński (Bitwy i potyczki 1863 - 1964). Gdy 26 sierpnia 1863 r. Lelewel po raz czwarty przekracza granicę i wkracza z Galicji z 700-osobowym oddziałem w okolicy Biłgoraja, jest tam również kpt. Skłodowski. W dniu 2.IX. został wysłany z 30-osobowym oddziałem na rekonesans, udanie zaatakował Moskali, co wybawiło z opresji i strat oddział Kajetana Cieszkowskiego - Ćwieka. Następnego dnia, 3 września 1863 r. pod Panasówką nastąpiło połączenie powstańczych oddziałów Ćwieka i Lelewela. Doszło tam do zwycięskiej bitwy z Moskalami. W czasie 5-cio godzinnej bitwy poddodział kawalerii dwukrotnie udanie szarżował pod komendą kpt. Skłodowskiego, który został ranny. Pomimo odniesionej rany bierze jeszcze udział w przegranej bitwie pod Batorzem w dniu 6.IX, gdzie zginął wówczas Lelewel. Skłodowski udaje się do Galicji. Opracował i opublikował (jako Z.S. Lelewelczyk) obszerny raport o bitwie pod Batorzem i śmierci Borelowskigo. T. Brytan (www.bilgoraj.lbl.pl) przytacza fragmenty opisów bitwy, sporządzonych przez Z. Skłodowskiego.
   Wyemigrował do Francji, podjął tam dodatkowe studia i uzyskał doktorat z zakresu prawa. Dzięki staraniom rodziny mógł w r. 1866 powrócić do Kongresówki i uniknąć represji władz rosyjskich za udział w powstaniu. Początkowo podjął pracę w Warszawie, nieudanie próbował połączyć stanowisko wykładowcy w Szkole Głównej z pracą asesora Trybunału Cywilnego i praktyką adwokacką. Od ok. 1875 roku przeniósł się do Kielc, a następnie jest w Skalbmierzu notariuszem Kancelarii Hipotecznej Sądu Pokoju miasta Pińczowa.

   W Archiwum w Pińczowie zachowały się akta notariusza Zdzisława Skłodowskiego za okres trzydziestu lat pracy 1881 - 1910. W Skalbmierzu był bardzo znaną postacią: był animatorem kultury i działaczem niepodległościowym. Zajmował się również tłumaczeniem dzieł literackich z języka rosyjskiego i angielskiego, m.in. dokonał doskonałego przekładu "Hamleta" Szekspira.

   W roku 1867 wstąpił w związek małżeński z Marią Rogowską (1845 - 1903), córką rejenta z Łomży, z którą miał trzy córki: Marię (1868 - 1956), Janinę (1871 - 1934) i Zdzisławę (1872 - 1945). Po śmierci żony przenosi się do Kielc, i tu zmarł 23 czerwca 1914 r. Został pochowany na Cmentarzu Starym we wspólnej mogile z żoną.

   Pamięć o notariuszu ze Skalbmierza zachowała się w kręgach prawników, w roku 2001 Rada Izby Notarialnej w Krakowie, do której należą również kieleccy notariusze, przekazała środki finansowe na odnowienie pomnika nagrobnego.

Wprowadziłem 5.05.2007 r.
z inspiracji:
Tomasza Brytana (www.bilgoraj.lbl.pl)

góra strony




4. Teodor Kłodawski
Cmentarz Stary, kw. 4A


   Przy głównej alei, prowadzącej od bramy cmentarnej, grobowiec, na którym postawiono kamienny pomnik nagrobny w formie drzewa z odciętymi konarami, zwieńczony stylizowanym kamiennym krzyżem. Pod krzyżem zamocowana kamienna tablica, w formie zwoju papirusu, upamiętniająca Władysława Degelmana (zm. 1887 r.). O nagrobek wsparta jest kamienna płyta, upamiętniająca m.in. Teodora Kłodawskiego, oficera powstania styczniowego. Na tablicy wyryto napis:
Ś. P. / TEOFILA z JUSTÓW DEGELMAN     ANDRZEJ KŁODAWSKI 1932 - 2004 / WŁADYSŁAWA DEGELMAN 1879 - 1901 / TEODOR KŁODAWSKI 1842 - 1915 / OFICER POWSTANIA 1863 / TEOFIL KŁODAWSKI 1893 - 1918 / MARIA KŁODAWSKA 1863 - 1920 / MIECZYSŁAW ŁUKASIEWICZ 1887 - 1927 / POKÓJ ICH DUSZOM



   Teodor Leopold Kłodawski (1.11.1842 - 24.07.1915) urodził się w Gartatowicach, w pińczowskiem. Spisany w parafii Kije akt urodzenia nr 132 / 1842 podaje, że ojcem był Stanisław Kłodawski, lat 55, Rządca Dóbr Gartatowice, matką zaś jego małżonka 38 letnia Agnieszka z Nowińskich. Gdy nadszedł czas powstania narodowego 1863 roku, znalazł się w oddziale Józefa Oksińskiego, walczył pod Koniecpolem. Gdy oddział ten został rozpuszczony, Teodor jest w oddziale Zygmunta Chmieleńskiego.

   Przechodzi z Chmieleńskim cały szlak bojowy: od bitwy w Rudnikach, poprzez walki pod Seceminem, Mełchowem, pod Przedborzem, w Ciernie, pod Oksą, a następnie w Ociesękach oraz pod Bodzechowem, gdzie jego ranny dowódca został wzięty do niewoli, a następnie stracony. Z końcem 1863 roku jest w zgrupowaniu wojsk gen. Józefa Bosaka.

   Pod dowództwem Topora bierze udział w nieudanym szturmie na Opatów 21.II.1864 r,. po którym zgrupowanie wojsk gen. Bosaka praktycznie uległo rozsypce. Kłodawski, z bronią w ręku, został wzięty do niewoli pod Małogoszczem, uwięziony w Kielcach, i po kilkumiesięcznym śledztwie, skazany na 6 lat katorgi, a następnie na dożywotnie osiedlenie na Syberii.
   Pracował na terenie nieczynnej wówczas kopalni srebra w Kincu, na rzece Ingodzie, i aby wykonywać nakazane katorżnicze roboty - zesłańcy kopali tam potężne doły, które następnie zasypywali. Następnie budował drogi nad Bajkałem. Po czterech latach robót, na mocy manifestu carskiego, darowano mu pozostałe 2 lata katorgi. Przeszedł na osiedlenie w rejonie rzeki Angary. Po kilku latach otrzymał zezwolenie na zamieszkanie w Irkucku. Pracował początkowo fizycznie na roli jako parobek, pływał na statkach, by później podjąć pracę w handlu, gdzie wykazał się dużymi zdolnościami i umiejętnościami.
   Dopiero w roku 1887, po 23 latach pobytu na Sybirze, uzyskuje zgodę na powrót do kraju. Początkowo zatrzymał się w Warszawie, szybko przenosi się w rodzinne strony i osiada na stałe w Kielcach. Tu, w domu znanego kieleckiego kupca Degelmana, poznaje towarzyszkę życia - Marię Teofilę. W wieku 45 lat zakłada rodzinę, i przejmuje firmę handlową po teściu. Jest szanowanym kupcem. Z wyboru został dyrektorem Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego oraz członkiem Rady Miejskiej w Kielcach.

   Zmarł w Kielcach 24 lipca 1915 r. i został pochowany w rodzinnym grobowcu Degelmanów na Cmentarzu Starym w Kielcach. Obszerne wspomnienie pośmiertne w nr 85 Gazety Kieleckiej z 24.XII.1915 r. napisał Kazimierz Frycz, również weteran 1863 roku.

    W panteonie powstańców 1863 roku, utworzonym na Cmentarzu Komunalnym POWĄZKI w Warszawie (mur w kw. 13C) umieszczone są dwie żeliwne tabliczki (o tej samej treści):
† / Ś P / TEODOR / KŁODAWSKI / ŻYŁ LAT 73 / ZMARŁ 24 VII 1919 / KIELCE

   Rodzina Kłodawskich troskliwie przechowuje pożółkłe już oryginały dwóch dokumentów z okresu powstania styczniowego:
- z dnia 27.XI. 1863 r. podpisaną przez Naczelnika Wojskowego Woj. Krakowskiego płk. Zygmunta Chmieleńskiego i szefa jego Sztabu adjutanta Piotra Dolińskiego, nominację podoficera Teodora Kłodawskiego na podporucznika;
- z dnia 10.I.1864 r. podpisaną przez Naczelnika Sił Zbrojnych gen. Bosaka i szefa jego Sztabu adjutanta Dolińskiego, nominację podoficera piechoty Teodora Kłodawskiego na podporucznika i powierzenie mu dowództwa półplutonu w oddz. Miechowskim.

Nominacje oficerskie T. Kłodawskiego (w powiększeniu - pełny obraz dokumentów).

Treść prezentowanych powyżej nominacji Teodora Kłodawskiego:

1.    Dnia 27 Listop 1863 r / Pod zastrzeżeniem późniejszego / potwierdzenia Rządu narodo- / wego, mianuję niniejszem pod- / oficera Teofila Kłodawskiego / Podporucznikiem. / Na. Si. Zb. Wo. Kr. i Szef / Szt. Na. Si. Zb. W. Kr. i San. / Pułko. Chmieliński / Adjutant Doliński
Obok podpisów pieczęć okrągła 3-herbowa z napisem na otoku:
NACZELNIK WOJSKOWY / WOJEW. KRAKOWSKIEGO
Zastosowany w nominacji skrót należy odczytać: Naczelnik Sił Zbrojnych Województwa Krakowskiego i Szef Sztabu Naczelnika Sił Zbrojnych Województwa Krakowskiego i Sandomierskiego.

2.    Pod zastrzeżeniem późniejszego potwierdze / nia Rządu Narodowego mianuje ni / niejszym podoficera piechoty Teofila / Kłodawskiego podporucznikiem / z przemieszczeniem do oddziału Miechow / skiego na Komendanta półplutonu. /
D. 10 Sty 1864. / Nacz. Sił Zbr Wojew Sand / i Krakowskiego / Generał Bosak / Adjutant Naczelnika / Doliński

Obok podpisów mało czytelna pieczęć okrągła 3-herbowa RZĄD NARODOWY - NACZELNIK ...


   Wystrój grobowca Degelmanów - Kłodawskich uległ zmianie w roku 2004. Wcześniej, przed pomnikiem ustawiona była płyta betonowa, w której wyryty był napis:
† Ś. P. / TEOFILA Z JUSTÓW DEGELMAN ŻONA WŁADYSŁAWA / WŁADYSŁAWA DEGELMAN *1879 - † 28 XI 1901 / TEODOR KŁODAWSKI OFICER POWSTANIA 1863 - 64 / 1 XI 1842 † 24 VII 1915 / TEOFIL KŁODAWSKI * 15.I.1893 † 24 XII 1918 / MARIA Z DEGELMANÓW KŁODAWSKA * 1863 † 14 IV 1920. / MIECZYSŁAW ŁUKASIEWICZ * 1887 - † 21.III.1927

Wcześniejszy wystrój mogiły Teodora Kłodawskiego.

Przy opracowaniu biogramu korzystano z informacji, dokumentów
i zdjęć udostępnionych przez rodzinę Kłodawskich w Kielcach.
Uzupełniono dn. 5.11.2006 r.

góra strony




5. Jan Gajerski
Cmentarz Stary, kw. 4A

   Przy alejce, pomiędzy kw. 4A i 6A, z kamiennych płyt wykonana katakumba, na której umieszczono grupę tablic kamiennych dotyczących rodziny Gajerskich.

   Wcześniej znajdował się duży grobowiec rodziny Gajerskich, przed którym była położoną nagrobna płytą z piaskowca upamiętniająca JANA GAJERSKIEGO. Na prezentowanym archiwalnym zdjęciu tablicy nagrobnej (fotografia ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach) można odczytać wyryty napis:
† / JAN / GAJERSKI / EMERYT / UCZESTNIK POWSTANIA 1863 R. / UR. D. 6. 12. 1839 R. / ZM. D. 17. 3. 1913 R. / POKÓJ JEGO/ DUSZY

Mogiła Gajerskich przed r. 2007 oraz zdjęcie (okres międzywojenny)
dawnej płyty nagrobnej weterana 1863 r. - Jana Gajerskiego.


   Jan Gajerski (8.XII.1839 - 17.III.1913) urodził się jako syn Franciszka Wincentego i Agnieszki Bobrowskiej, małżonków Gajerskich. Pochodził z rodziny jędrzejowskich rzemieślników: szewcem był jego ojciec Franciszek Wincenty, podobnie jak i dziadek - Łukasz Gajerski, ożeniony z Teklą Kołkową. Podobnie zresztą szewcem w Jędrzejowie był ojciec matki Jana - Mikołaj Bobrowski ożeniony z Marianną z Janusińskich.
   W młodości pobierał nauki prywatnie, a następnie złożył egzamin z nauk do klasy czwartej Szkół Powiatowych Filologicznych przepisanych i podjął pracę. W Archiwum Kieleckim zachowała się dokumentacja pracy zawodowej J. Gajerskiego (Zesp. Rząd Gubernialny Radomski, sygn. 1267): od 10 lutego 1853 r. (w 15 roku życia) został aplikantem w Magistracie Miasta Jędrzejowa, w roku 1855 zostaje przeniesiony na aplikację do Magistratu Miasta Pińczowa. Od dnia 18 lipca 1860 roku awansuje na stanowisko Kancelisty Magistratu Miasta Sławkowa.

   Ten dobrze zapowiadający się przebieg kariery urzędniczej został przerwany wydarzeniami powstania narodowego 1863 roku - na ostatnim zachowanym dokumencie w teczce akt znajduje się wpis, z datą 15/ 27 czerwca 1863 roku: "Uwolniony od tych obowiązków z powodu samowolnego opuszczenia służby". Jan Gajerski poszedł do powstania styczniowego. Potwierdzenie znajdujemy również w piśmie A. Ostrowskiego z 19.II./3.III.1863 r. do Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych (APK, Ord. Myszkowska), gdzie zawarta jest informacja, że po objęciu w Olkuszu rządów przez powstańczego komisarza - samodzielnie opuścił urząd Jan Gajerski, kancelista z Magistratu w Sławkowie.

   Był w oddziale Kurowskiego w Ojcowie. Wiemy, że dostał się do niewoli rosyjskiej: wg. zachowanych dokumentów kieleckiego więzienia (Zesp. 21, NWPK) - Jan Gajerski przebywał w więzieniu od 6 do 10 października 1864 r. oraz od 12 stycznia do końca marca 1865 r. Krótko (w dniach 18 do 21.V.1865 r. do kieleckiego więzienia trafił również ojciec Jana - Wincenty Gajerski.

   Podczas procesu został oskarżony, że samowolnie zostawił miejsce swojej służby urzędniczej i przeszedł do oddziału powstańczego. Zarzucono mu, że był głównym agigatorem w m. Sławkowie, że zabrał 20 ludzi do powstania. Skazany został na osiedlenie na Syberii. Z. Strzyżewska (Zesłańcy Powstania Styczniowego ...) podaje, że 1.VII.1865 r. został wysłany do guberni tobolskiej. Po 10-ciu latach, w maju 1875 r., kielecki gubernator występuje z pismem o zezwolenie na powrót.

   Po powrocie do kraju podjął pracę w administracji - uzyskał później uprawnienia emeryta. W ostatnim okresie swego życia mieszka w Kielcach. Utrzymuje bliski kontakt z rodziną swego zmarłego juź stryja Antoniego Gajerskiego (wieloletniego kasjera Magistratu Szczekocin, Pińczowa, a później burmistrza Bodzentyna). Z aktu zgonu nr 136 z roku 1913 w Parafii Katedralnej w Kielcach wynika, że w wieku 73 lat zmarł on 17 marca 1913 r. Zgłoszenia dokonuje Józef Gajerski, pomocnik sekretarza Kieleckiego Sądu, wnuk Antoniego (który już zmarł w 1898 r).

   Jan Gajerski został pochowany w ziemnej mogile przed grobowcem Gajerskich, w którym w tym czasie byli już pochowani: Antoni Gajerski (1825-1898), jego synowie: Bronisław (1860 - 1894) i Korneliusz (1848 - 1906). Już po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, została położona kamienna płyta nagrobna Jana Gajerskiego, na której wykuto napis: UCZESTNIK POWSTANIA 1863 R.

   Około roku 1980 przeprowadzone zostały prace remontowe. W miejsce dużego grobowca wykonano katakumbę, na którą przeniesiono zachowane tablice nagrobne Antoniego Gajerskiego i jego potomków. Dla dużej płyty nagrobnej Jana Gajerskiego zabrakło miejsca w nowym wystroju mogiły.

   W październiku 2007 r. na grobowcu Gajerskich została zainstalowana nowa granitowa tablica zawierająca prawie dokładnie treść poprzedniej tablicy Jana Gajerskiego:
† Ś. P. / JAN / GAJERSKI / UCZESTNIK / POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 R / UR. 8.XII.1839 R    ZM. 17.III. 1913 / POKÓJ JEGO / DUSZY

Tablica Jana Gajerskiego, weterana 1863 roku - stan z dn. 3.XI.2007 r..

   Działania potomków Antoniego Gajerskiego przywróciły na mogile pamięć Jana Gajerskiego, powstańca 1863 roku.

Powstańcy 1863 roku w rodzinie Gajerskich: Stanisław Gajerski (po prawej) oraz nn (prawdopodobnie Jan Gajerski) - zdjęcia ze zbioru A. Rutczyńskiej.

   W zbiorach rodzinnych potomków Antoniego Gajerskiego znajdują się zdjęcia dwóch Gajerskich - powstańców 1863 roku. Jedno zdjęcie podpisywane było jako Stanisław Gajerski - powstaniec 1863 roku, który po powstaniu wyemigrował do Szwajcarii. Drugie zdjęcie (niepodpisane) przedstawia prawdopodobnie Jana Gajerskiego.


Uzupełnienia wprowadzone 30.03.2007 r.
i 31.10.2007 r. oraz w maju 2010 r.


W opracowaniu korzystałem z informacji i zdjęć
uzyskanych od A. Gawdzik-Rutczyńskiej ze Szczekocin
- praprawnuczki Antoniego Gajerskiego oraz
z kartoteki powstańców 1863 w Instytucie Historii PAN


góra strony




6. Kacper Borzęcki
Cmentarz Stary, kw. 4A

   Również przy alejce pomiędzy kw. 4A i 6A, znajduje się kamienny grobowiec A. Podbielskiej, na którym postawiono krzyż na kamiennym postumencie. W podstawie nagrobka wykuty napis:
Ś. P. / KACPER BORZĘCKI / WETERAN z 1863 R. / ZM. 25 SIERP 1931 R / PRZEŻYWSZY LAT 87. / POKÓJ JEGO DUSZY


   Kacper Borzęcki, syn Franciszka i Marii z Gruszczyńskich, urodził się 7 stycznia 1847 roku w Pilicy.

   Do powstania wstąpił jako uczeń 5 klasy gimnazjalnej. Pracował w organizacji cywilnej w Pilicy, gdzie zajmował się ekspedycją broni i żywności oraz roznoszeniem depesz. Walczył też bezpośrednio z bronią w ręku w oddziałach A. Denisiewicza, F. Grylińskiego i Z. Chmielińskiego. W bitwie pod Oksą został ranny w bok. Był aresztowany i uwięziony w Pilicy, ale dzięki protekcji wielu osób został zwolniony i oddany tylko pod policyjny nadzór. Mieszkał później w Kielcach na ul Wesołej 4, był pracownikiem sądowym.

   Kacper Borzęcki, należał do utworzonego w roku 1916 w Kielcach Komitetu ku uczczeniu Powstania Styczniowego. Jego podpis znajduje się na wystosowanym apelu do Czcigodnych Weteranów Powstania 1863 roku w Kielcach.

   Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Kacper Borzęcki, po przeprowadzonym postępowaniu kwalifikacyjnym, otrzymał honorowy stopień ppor. weterana i został wprowadzony do IMIENNEGO WYKAZU WETERANÓW POWSTAŃ NARODOWYCH 1831, 1848 i 1863 ROKU (Dz. Personalny Nr 10/1921, poz. 151). W roku 1930 otrzymał Krzyż Niepodległości z Mieczami (MP 260/1930, poz.17).



    W okresie międzywojennym jest w grupie weteranów 1863 roku, którzy dumnie paradowali po Kielcach w przyznanych im mundurach weteranów powstania styczniowego. Jak wpomina J. Jerzmanowski (W starych Kielcach) Kacper Borzęcki często brał udział w uroczystych akademiach, gdzie deklamował wiersze o treści patriotycznej. I tak np. Gazeta Kielecka nr 8 z 1925 r. podawała, że podczas okolicznościowej akademii w Teatrze Polskim wiersz mówił weteran Borzęcki.

   W akcie zgonu nr. 200 z dnia 25.VIII.1931 r. parafii katedralnej w Kielcach, podano, że w szpitalu św. Aleksandra w Kielcach w dniu 24 sierpnia 1931 zmarł Kacper Borzęcki, lat 84 liczący, weteran 63 roku. Pozostawił owdowiałą żonę Zofię z Kossakowskich.


góra strony




7. Tadeusz Włoszek
Cmentarz Stary, kw. 4B.

   Przy alejce, pomiędzy kw. 4b i 6B, w grobowcu Kuklińskich pochowany jest Tadeusz Szymon Włoszek. Obok drzwi grobowca, po lewej stronie, umieszczona jest cementowa płyta, w której wyryto napis:
/ Ś. P. / TADEUSZ / WŁOSZEK / POWST. 63 R. / B. PROF. GIMN. / ZM. DN. 23.IX.1933 R. / W 90 R. ŻYCIA / NIECH SPOCZYWA / W POKOJU


   Biogram ppor. weterana 1863 roku zamieszczono przy omawianiu pamiątkowej tablicy w Kielcach poświęconej postaci Tadeusza Szymona Włoszka.

góra strony




8. Ambroży Skarżyński
Cmentarz Stary, kw. 4B

   Wewnątrz kwatery 4B, obok drzewa, położona płyta z piaskowca z wykutym napisem:
/ Ś. P. / AMBROŻY / BARON / SKARŻYŃSKI / WETERAN 63 R. / ZM. 21 SIERPNIA 1921 R. / PRZEŻYWSZY LAT 76 / POKÓJ JEGO DUSZY / ŻONA i SYNOWIE

   Pod napisem płaskorzeźbiony bukiet z liści dębu, kwiatów i gałązki palmowej przewiązany szarfą.



    Ambroży Kazimierz baron Bończa Skarżyński (1.10.1845 - 21.08.1921) urodził się w Bardzie k. Wrześni. Wzrastał w tradycji walk niepodległościowych.
   Jego dziad, Ambroży Mikołaj baron Bończa Skarżyński (1789 - 1868) przez 7 lat brał udział w wojnach napoleońskich, był oficerem - szefem szwadronu w pułku szwoleżerów gwardii Napoleona. Za wykazane męstwo otrzymał wówczas, w r. 1814, tytuł barona. Później walczył w powstaniu listopadowym, gdzie dowodził pułkiem ułanów, otrzymał stopień generała brygady. Po latach emigracji (1831-1853) powrócił do kraju, zamieszkał z rodziną w Orłowie pod Kutnem, w posagowym majątku ziemskim, jaki wniosła żona.
   Syn Ambrożego Mikołaja, Jerzy, był ochotnikiem w pułku jazdy wielkopolskiej w powstaniu wielkopolskim w 1848 r. Powstanie wspierał również Ambroży Mikołaj, który był członkiem komitetu polskiego w Kościanie.
   Wychowany w takich tradycjach, po wybuchu powstania styczniowego 1863 roku, do powstańczego oddziału poszedł walczyć Ambroży Kazimierz. I to powstanie wspomagał jego dziad, 74-letni Ambroży Mikołaj, który finansował powstańcom zakup broni i żywności (możliwe, że właśnie dla oddziału, w którym walczył jego wnuk). Nie wiemy obecnie, gdzie i pod czyją komendą walczył Ambroży Kazimierz, ale udział w powstaniu narodowym został później urzędowo potwierdzony.
   Po upadku powstania prawdopodobnie przebywał poza Królestwem Polskim. Około roku 1894 przybył do Kielc i założył tu sklepik. Ambroży Skarżyński wchodził w skład powstałego w roku 1916 w Kielcach Komitetu ku uczczeniu Powstania Styczniowego. Był sygnatariuszem apelu do Czcigodnych Weteranów Powstania 1863 roku w Kielcach, który został opublikowany na łamach Ziemi Kieleckiej.
   Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Ambroży Kazimierz Skarżyński, po przeprowadzonym postępowaniu kwalifikacyjnym, otrzymał honorowy stopień ppor. weterana i został wprowadzony do IMIENNEGO WYKAZU WETERANÓW POWSTAŃ NARODOWYCH 1831, 1848 i 1863 ROKU.
   Zmarł w Kielcach dnia 21 sierpnia 1921 r. i został pochowany na Cmentarzu Starym.

   W okresie powojennym przy płycie nagrobnej weterana Ambrożego umieszczono dodatkowo tabliczkę upamiętniającą jego wnuka - Wojciecha Skarżyńskiego (1914 - 1940), farmaceutę, podpor. rez. służby sanitarnej WP, który został zamordowany w Katyniu.

Notkę biograficzną opracowano z wykorzystaniem zdjęcia
i informacji przekazanych przez Mirosława Skarżyńskiego -
prawnuka Ambrożego Kazimierza, weterana 1863 roku.
2006.08.21


góra strony




9. Ks. Franciszek Brudzyński
Cmentarz Stary, kw. 5A



   Przy głównej alei cmentarza, prowadzącej od bramy wejściowej, w kwaterze 5A znajduje się otynkowany grobowiec księży kanoników kapituły kieleckiej. Na grobowcu, na kamiennym postumencie, ustawiony jest kamienny krzyż. Kilka tablic inskrypcyjnych, umieszczonych na zwieńczeniu grobowca oraz wykonanych w postumencie, dotyczy księży związanych z okresem powstania styczniowego.

   Otwór wejściowy grobowca zamyka duża płyta kamienna ks. Wacława Niemirowskiego. Nad nią umieszczona tablica marmurowa z wykutym napisem:
/ Ś. P. / KSIĄDZ FRANCISZEK BRUDZYŃSKI / INFUŁAT / ADMIN. DYEC. KIELECKIEJ, DZIEKAN KATEDRY / PROB. DALESZYCKI DŁUGOLETNI PREFEKT GIMNAZ. KIELECKIEGO / UR. 1.IV.1829 R. W LUBORZYCY ZM. 14.VI.1909 R. W KIELCACH. / PROSI O WESTCHNIENIE DO BOGA

   Postać ks. Franciszka Brudzyńskiego, została przedstawiona przy prezentacji jego epitafium w katedrze kieleckiej.



góra strony




10. Ks. Józef Ćwikliński
Cmentarz Stary, kw. 5A

   Nad tablicą ks. Franciszka Brudzyńskiego (poz. 7) umieszczona jest tablica poświęcona ks. Józefowi Ćwiklińskiemu. Tablica marmurowa zawiera wyryty napis:
Ś. P. / X. JÓZEF ĆWIKLIŃSKI / PRAŁAT SCHOLASTYK KATEDRY KIELECKIEJ / PROBOSZCZ CHĘCIŃSKI / DZIEKAN DEKANATU KIELECKIEGO / PRZEŻYWSZY LAT 77 / ZMARŁ D. 16 WRZEŚNIA 1894 R. / PROSI O ZDROWAŚ MARYA / ŚWIĘTY WOJCIECHU WSTAW SIĘ ZA NIM DO BOGA.

Ks. Józef Ćwikliński (11.II.1817 - † 16 IX 1894) urodził się we wsi Kossów (włoszczowskie). Był członkiem organizacji narodowej, organizatorem patriotyczno - religijnych demonstracji w 1862 r, należał do organizatorów zjazdu duchowieństwa diecezji kieleckiej we Wrocieryżu w dn. 7/19 XI.1862 r.

   Po zjeździe został aresztowany i skazany na Cytadelę. Wyrok ten nie został wykonany ze względu na ciężką chorobę księdza (oraz wstawiennictwo bp. M. Majerczaka u władz rosyjskich).

   Epitafia poświęcone postaci ks. Józefa Ćwiklińskiego znajdują się w Kielcach: w katedrze i w kościele św. Wojciecha oraz w kościele parafialnym w Chęcinach.


góra strony



11. Ks. Józef Gawroński
Cmentarz Stary, kw. 5A

   Również na grobowcu księży kanoników katedry kieleckiej, w postumencie krzyża, wykonana jest tablica z wyrytym napisem:
Ś. P. / X. JÓZEF GAWROŃSKI / PRAŁAT ARCHIDIAKON KATEDRY KIELECKIEJ / B. REGENS I PROFESOR / SEMINARYM DYECEZALNEGO KIELECKIEGO / PRZEŻYWSZY LAT 73. / ZMARŁ W PETERSBURGU D. 24 CZERWCA 1892 R. / PROSI O MODLITWĘ DO BOGA 1820 - 1892.


Ks. Józef Gawroński urodził się 19 III 1820 r. w Szewnej z rodziców Pawła i Marianny Gawrońskich. Uczył się początkowo w domu rodzicielskim, następnie 4 klasy w Szkołach Sandomierskich. Do Gimnazjum uczęszczał w Kielcach. Uczył się w Seminarium Duchownym w Kielcach i w Warszawie, gdzie w Akadmii Duchownej uzyskał stopień Kandydata Św. Teologii. Powraca do Kielc, jako profesor w Seminarium. Kanonik kielecki, od 1845 r. profesor a następnie vice regens seminarium.
   Objęty został śledztwem za to, że odprawił we Wrocieryżu nabożeństwo przed naradami duchowieństwa w sprawie ustosunkowania się do CKN i sam w nich brał udział.
   Władze zażądały usunięcia go ze stanowiska w Seminarium. Został przeniesiony z Kielc na probostwo Dzierzgowa. W tym czasie był nadal profesorem w kieleckim seminarium. Zmarł 24 VI 1892 r.


góra strony




12. Ks. Tomasz Batorski
Cmentarz Stary, kw. 5A

   Nad tablicą ks. Gawrońskiego, wykonany jest napis dotyczący ks. Tomasza Batorskiego. W kamiennym postumencie wyryty jest napis:

D. O. M. / X. TOMASZ BATORSKI / Prałat. Dziekan Katedry Kieleckiej. / Proboszcz parafii Chęciny. / Kapłan zasłużony Dyecezyi ./ w wieku lat 75 kapłaństwa 51, / zasnął w Panu dnia 23 Marca 1885 r. / Prosi o westchnienie do Boga.

Ks. Tomasz Batorski (1810 - 23 III 1885) wg. ustaleń W. Pietrzykowskiego, był członkiem organizacji narodowej. Brał udział w zjeździe księży diecezji kieleckiej we Wrocieryżu w dniu 7 / 19 listopada 1862 r.

   Epitafium ks. Tomasza Batorskiego znajduje się w kościele parafialnym w Chęcinach.


góra strony




13. Władysław Radziejowski
Cmentarz Stary, kw. 5A

Mogiła Władysława Radziejowskiego na Cmentarzu Starym

   Przy alejce pomiędzy kw. 5A i 7A murowana mogiła, przykryta kamienną płytą, na której na kamiennym postumencie, postawiono dużą kamienną rzeźbę mężczyzny w szlacheckim stroju. O postument nagrobka wspiera się kamienna płyta, w której wykuto napis:
D. O. M. / WŁADYSŁAW RADZIEJOWSKI / WŁAŚCICIEL ZIEM / UR. 2 LIPCA 1833 R. / ZM. W KIELCACH / 26 MAJA 1904 R. / PROSI O MODLITWĘ ZA SPOKÓJ DUSZY.


   Władysław Radziejowski (2 VII 1833 - 13 V 1904), wg. ustaleń T. i Z. Sabatów (Cmentarz Stary), syn Rafaela i Ksawery z Migowskich, był ziemianinem herbu Rawicz. Prawdopodobnie był powstańcem 1863 roku, sybirakiem.

góra strony




14. Stanisław Okólski
Cmentarz Stary, kw. 5B

   W grobowcu piętrowym Wojciechowskich i Okólskich, przy alejce pomiędzy kw. 5B i 3B, pochowany jest weteran 1863 r. Stanisław Okólski. Po prawej stronie żelaznych drzwiczek, umieszczona jest tablica marmurowa z wyrytym napisem:
/ Ś. P. / STANISŁAW OKÓLSKI / ZIEMIANIN UCZESTNIK POWSTANIA z 63 R. / ŻYŁ LAT 82  ZMARŁ 13 V 1928 R. / POKÓJ JEGO DUSZY

Dalsza część napisu dotyczy zięcia Okólskiego, męża jego córki Józefy:
/ Ś. P. / STANISŁAW WOYCIECHOWSKI / ZIEMIANIN MIERNICZY / ŻYŁ LAT 68    ZMARŁ 6.XII.1930 R. / POKÓJ JEGO DROGIM CIENIOM


Stanisław Okólski (1846 - 13.05.1928) w okresie powstania był administratorem dóbr Potockich w Staszowie. Czynnie wspierał powstańców - dostarczał oddziałom broń i żywność. Wywiózł do Krakowa ponad 50 rannych powstańców.

   Jak wspomina dr Maria Bokszczanin, prawnuczka Stanisława Okólskiego, w przekazach rodzinnych zachowała się opowieść o tym, jak jej pradziadek przewoził wozem worki z prochem dla powstańczego oddziału. Na leśnej drodze wóz się zakopał, konie nie chciały dalej pociągnąć. Nagle pojawili się Kozacy. Co ty wieziesz w tych worach? - zapytał dowódca. Mąkę - odparł pradziadek, ale konie się znarowiły, i nie chcą ciągnąć. - Ech, ty durak, koni nie potrafisz prowadzić ! Ale podparli wóz, konie ruszyły, a Kozacy spokojnie odjechali. Cenny ładunek dotarł do powstańców.

   Czynna współpraca z powstańcami nie została zauważona przez władze rosyjskie, nie dotknęły go żadne represje. W okresie późniejszym osiadł pod Kielcami, na majątku ziemskim w Szewcach. Wstąpił w związek małżeński z Apolonią z Wilińskich, urodziły się im cztery córki: Józefa (1874 r.), Stanisława (1880 r.), Zofia (1883 r.) i Maria 1885 r.).

   W końcowym okresie życia zamieszkał w Kielcach na Kaweczyźnie, w domu Woyciechowskich, u najstarszej córki Józefy. Dom ten dotrwał do dni obecnych, i po nadbudowie piętra mieści się tam Dom zakonny Sióstr Karmelitanek Bosych.

    Akt zgonu nr. 110, sporządzony w dniu 15.V.1928 r. w kieleckiej katedrze, podawał: ... w Kaweczyźnie dnia trzynastego maja roku bieżącego ... zmarł Stanisław Okólski lat osiemdziesiąt trzy liczący, przynależny do miasta Radomia, były obywatel ziemski, pozostawiwszy owdowiałą żonę Apolonję z Wilińskich ...

   Po zmarłym pozostały również cztery córki zmarłego: Józefa, Maria, Zofia i Stanisława. Różne były koleje ich losu - ale wszystkie zostały później pochowane na tym samym Cmentarzu Starym w Kielcach.


Józefa z Okólskich Woyciechowska (1874 - 8.IX.1957) wyszła za ziemianina Stanisława Woyciechowskiego (1862 - 6.XII.1930).
   Mieli sześcioro dzieci: Jan (geometra, zm. 18.X.1981 w wieku 68 l.); Roman (w swym życiu zawodowym był garbarzem, marynarzem oraz urzędnikiem), Stanisław (por. WP, poległ w walkach w obronie Lwowa 8.V.1919), Jerzy (adwokat, w wieku 38 l, zamordowany w Starobielsku w 1940 r), Maria (studentka Uniwersytetu Poznańskiego, w wieku 20 l. zmarła na grużlicę 1.VII.1926) oraz Zofia (wyszła za mąż za Jana Bokszczanina, płk. WP, d-cę 10 PAC w Przemyślu, w wieku 53 l. zamordowany z innymi oficerami w Starobielsku w 1940).
   Wszyscy spoczywają w grobowcu Woyciechowskich i Okólskich (dwie mogiły symboliczne - Starobielsk).
   Na grobowcu Woyciechowskich i Okólskich, od strony kw. 5C, znajduje się tablica z białego marmuru z wyrytym napisem:
/ Ś. P. / JÓZEFA Z OKÓLSKICH / WOYCIECHOWSKA / ŻYŁA LAT 83    ZM. 8.IX.1957 R. / POKÓJ JEJ DUSZY
   Powyżej umieszczona została tablica upamiętniająca jej syna Jerzego oraz jej zięcia Jana Bokszczanina, zamordowanych w Starobielsku w roku 1940.


Stanisława z Okólskich Supłatowicz (29.X.1880 - 25.XII.1963) miała niezwykłe koleje losu. Nauczycielka wyszła w 1903 r. za mąż za chemika Leona Supłatowicza i wyjechali z Kielc do Radomia. Należeli do PPS-Lewicy działającej na terenie Radomia. Gdy w 1905 ich komórka została nakryta, Leon został zesłany na Syberię na bezterminowe osiedlenie.

   W dalszym jej życiu - fakty przeplatają się z literacką fikcją. K. Krępulec w swej pracy magisterskiej (Stanisław Supłatowicz ...) podjęła próbę odzielenia faktów od powstałej legendy. W niniejszej prezentacji podaję prawdopodobny biogram:
   Po kilku latach Stanisława wyruszyła do Kiryńska, gdzie przebywał mąż. Zastała go ciężko chorego, wkrótce (1912 r.) zmarł. Po śmierci Leona udaje się dalej na wschód, na Półwysep Czukocki, gdzie pracuje w przytułku dla Czukczów. Ale, gdy Rosję ogarnia rewolucyjne wrzenie, z grupą zesłańców podejmują desperacką próbę ucieczki czółnami do Alaski. Jej los sprzyjał - dotarła do Ameryki. W zimowej wędrówce do upragnionej Kanady, chorą i zamarzniętą odnaleźli ją i zaopiekowali Indianie ze szczepu Szawanezów. Syn wodza Wysoki Orzeł poślubił Stanisławę. Urodziła im się trójka synów.

  Gdy w latach trzydziestych przypadkowo miała kontakt w Polakiem, dowiedziała się, że Polska jest niepodległa. Wraz z synem, który posiadał imię Sat-Okh, Długie Pióro, wybrała się w 1937 r. odwiedzić Polskę. Wróciła ponownie do Radomia, synowi wyrobiła dokumenty na nazwisko Stanisław Supłatowicz, i oddała go do polskiej szkoły. Niezwykła historia życia Stanisława Supłatowicza (15.IV.1920 - 8.VII.2003) - więźnia gestapo, żołnierza AK, marynarza, podróżnika i pisarza, była przedstawiana na łamach prasy.

   Stanisława Supłatowicz została pochowana na Cm. Starym w Kielcach wewnątrz kwatery 5A, za grobowcem Jarońskich. Na położonej dużej płycie z piaskowca, został wykuty napis:
Ś. P. / z OKÓLSKICH STANISŁAWA / SUPŁATOWICZ / ŻYŁA LAT 84     ZM 25 XII 1963 R. / POKÓJ JEJ DUSZY

   Wg. relacji potomków Stanisława Okólskiego - cały wątek związany z pobytem Stanisławy w Kanadzie oraz indiańskim pochodzeniu Sat-Okh - Długie Pióro, stanowi wyłącznie wytwór literackiej fantazji.



Maria Okólska (1885 - 20.VII.1973) była niezwykle cenioną nauczycielką matematyki w Liceum i Gimnazjum Bł. Kingi w Kielcach.

   Za pracę pedagogiczną została odznaczona Orederem Sztandaru Pracy.

   Jej mogiła w kwaterze 5A, znajduje się przy alejce pomiędzy kw. 3A i 5A (obok mogiły ks. H. Peszko, a przed mogiłą Jarońskich).
Na katakumbie znajduje się granitowa tablica z wyrytym napisem:
† / Ś. P. / MARIA OKÓLSKA / BYŁA NAUCZYCIELKA MATEMATYKI L.O. / ODZNACZONA ORDEREM SZTANDARU PRACY / ŻYŁA LAT 88     ZM. 20.VII.1973 / POKÓJ JEJ DUSZY




Zofia z Okólskich Bulli (1883 - 1951) wyszła za mąż za Konstantego Bulli, i obecnie razem spoczywają w na Cmentarzu Starym w Kielcach w kwaterze 9B.

   Ziemna mogiła z betonowym nagrobkiem znajduje się wewnątrz kwatery, niedaleko narożnika stykającego się z kwaterami 7B i 9C.

   Na tablicy z białego marmuru, znajduje się napis:
† / Ś. P. / KONSTANTY / BULLI / 1861   1932 / ZOFIA BULLI / Z OKÓLSKICH / 1888    1951 / POKÓJ ICH DUSZOM


W opracowaniu korzystałem z informacji
uzyskanych od prawnuków Stanisława Okólskiego:
dr Marii Bokszczanin i Andrzeja Wojciechowskiego,
który wykonał reprodukcję zdjęcia pradziadka.
Uzupełniono 7.I.2007.





góra strony


ostatnia aktualizacja: 5-01-2015 , 12:03

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer