STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

6 Październik 2024, imieniny dziś obchodzi: Petra, Fryderyka, Artur   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Świerczek
 Święta Katarzyna
 Świętomarz
 Święty Krzyż
 Tarczek
 Tarłów
 Tuczępy
 Tułkowice
 Tumlin
 Warka (W)
 Waśniów
 Wąchock
 Wełecz Stary
 Wierna Rzeka
 Wierzbica (W)
 Włoszczowa
 Wodzisław
 Wojciechowice
 Wola Szczygiełkowa
 Wolbrom (K)
 Wolica
 Wrocieryż
 Wrzos (W)
 Wysocice (K)
 Wysoki Małe
 Wysokie Koło (W)
 Występa
 Zaborze
 Zadroże (K)
 Zagnańsk
 Zalesice (W)
 Zalezianka
 Zaryszyn (K)
 Zawichost
 Zawiercie (S)
 Zborów
 Złotniki
 Złotniki (K)
 Złoty Potok (S)
 Zwoleń (W)
 Żarki (S)
 Żarnowiec (S)
 Żarnów (E)
 Żelazowice (E)
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
9 pazdziernika 1863 r. - Neuman i Junosza walczą pod Stawami
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Z. Chmieleńskiego pod Oksą
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Rybnicą
21 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Jurkowicami
21 pazdziernika 1863 r. - Potyczka Chmieleńskiego pod Kwiliną
29 pazdziernika 1862 r. - Świętomarz - zjazd księży sandomierskich
29 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Bosaka i oddziału Rębajły pod Jeziorkiem
4 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Strojnowem
5 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Górami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : BODZENTYN powiat: KIELCE     

ŚWIĘTA KATARZYNA

1. Mogiła powstańca 1863 r.


Przy szosie, na skraju lasu, tuż przed odejściem drogi do źródełka św. Franciszka, obok murowanej kapliczki, znajdują się dwie bezimienne mogiły ziemne: mogiła z okresu II Wojny Światowej oraz mogiła powstańca 1863 r.

   Na drewnianym krzyżu zamocowana emaliowana tabliczka metalowa z napisem:     1863//

   Żołnierze z oddziału Czachowskiego: Jan Pietral i Wincenty Łakomiec, z rozkazu RN dokonali zamachu na Wincentego Janica z Bęczkowa, który już podczas spisku ks. Piotra Ściegiennego okazał się zdrajcą. Później, w czasie powstania styczniowego kontynuował ten proceder - on to leśną drogą doprowadził Moskali do oddziału Langiewicza na Św. Krzyżu.

   Jednak powstańcom nie udało się wykonać wyroku, zdążyli tylko poturbować syna Janica i zostali zaaresztowani przez Moskali. Po 7-dniowym pobycie w kieleckim wiązieniu, zostali 7 maja 1864 r. powieszeni w miejscu swego przestępstwa - w Bęczkowie, par.Leszczyny, na tzw. Piaskach.

   Według ustnych przekazów miejcowej ludności, zwłoki Jana Pietrala zostały przez rodzinę przeniesione do Świętej Katarzyny (gdzie był on organistą) i ukryte w ziemnej mogile, na skraju lasu, obok klasztoru. Taki przebieg zdarzeń potwierdzała m.in. Helena z Adamczaków Borowiec (rocznik 1911) - co przywoływał w swym w opracowaniu A. Wołczyk.

   W dokumentach Okręgowej Dyrekcji Robót Publicznych w Kielcach (AP Kielce, zesp. 100, sygn. 15214, 15222), w zestawieniu wykonanych prac w roku 1929 podano, że na grobie powstańca Petrala usypano kopiec ziemny o wymiarach 1,0 x 1,5 x 0,4 m w kształcie pryzmy, mogiłę wygrodzono ogrodzeniem z rygli dębowych, a na mogile postawiono krzyż dębowy. Gdy 22 kwietnia 1930 r. Dyrekcja zamówiła w Zakładach mechanicznych i odlewni żeliwa w Białogonie wykonanie 65 tablic na powstańcze mogiły, była wśród nich tabliczka do Świętej Katarzyny z napisem: Jakób Petral powstaniec z 1863 r..

   Widocznie jednak tabliczka ta nie dotarła na mogiłę, gdyż w przewodniku Sylwestra Kowalczewskiego (Łysogóry - przewodnik krajoznawczy) z roku 1937, przy opisie tzw. kapliczki Żeromskiego (a właściwie: kaplicy grobowej Wincentego Janikowskiego) w Świętej Katarzynie, autor zapisał:
... Obok kapliczki był dawniej cmentarz grzebalny, z którego pozostał dotąd jeden grób z drewnianym krzyżem. W drugim grobie (dziś ogrodzonym), według opowiadania miejscowej ludności, pochowano prochy powstańca rozstrzelanego przez Moskali w r. 1863, na piaskach pod Leszczynami. ... - czyli była to wówczas mogiła bezimienna, i w takiej formie przetrwała przez wiele lat.

   Po przeprowadzonych pracach remontowych, mogiła posiada obecnie nowy krzyż dębowy z bezimienną tabliczką - 1863 oraz nowe drewniane ogrodzenie. Pamięć o powstańcu Janie Pietralu zaginęła w ludzkiej pamięci.


góra strony




2. Kapliczka Żeromskiego

Obok mogiły powstańca, znajduje się kryta gontem, murowana kapliczka. W roku 1882 młody Stefan Żeromski odczytał, na wewnętrznej ścianie kapliczki, napis uczyniony przez powstańca:
SZCZYT MOICH CIERPIEŃ ZRÓWNAŁ SIĘ Z TĄ GÓRĄ 1863//

   Przyszły pisarz podpisał się wówczas na ścianie: Stefan Żeromski ... d. 2 sier. 1882.
W późniejszej swej twórczości Żeromski powrócił do tego tego epizodu w Puszczy Jodłowej.

   Obecnie z trudem można odczytać na ścianie kapliczki już tylko fragmenty zatartego podpisu Zeromskiego. Natomiast od dawna brak jest śladu napisu uczynionego przez powstańca 1863 roku.

góra strony




Z rejonem Św. Katarzyny wiąże się powstańczy obóz, założony w zimie 1863/64 roku na terenie Puszczy Jodłowej, u podnóża Agaty.

   Na mapach z okresu międzywojennego, obozowisko powstańcze było zaznaczone, ale błędnie opisane jako Obóz Langiewicza. Obecnie miejsce obozowiska powstańczego znajduje się na terenie ŚPN, w części niedostępnej dla turystów.

   Powstańcze obozowisko jest omówione przy haśle - Wola Szczygiełkowa.



Fragment przedwojennej mapy turystycznej
z zaznaczonym "obozem Langiewicza"





góra strony


ostatnia aktualizacja: 30-12-2014 , 07:48

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer