1. Ks. Saturnin Goltz
Na cmentarzu parafialnym w Lipsku - od bramy wejściowej główną aleją 40 m do pierwszej kaplicy cmentarnej, obok której postawiony jest kamienny nagrobek zwieńczony krzyżem.
Na ścianie bocznej cokołu wyryty napis:
D.O.M. / Tu spoczywają / zwłoki Saturni- / na Goltza Pro- / boszcza Parafii / Lipsko Kanonika / Diececyi Sando- / mierskiej zmarłe / go 26 Sierpnia / 1875
Na bocznej ścianie postumentu napis:
Przechodniu! / Czem ja byłem / ty jesteś, czem / ja jestem ty bę / dziesz: pomyśl / i westchnij do / Boga za duszę / moją
Ks. Saturnin Goltz, urodzony dnia 28.XI.1818 r. w Urzędowie k/ Kraśnika, w latach 1847-1871 był proboszczem Sobótki, następnie parafii Lipsko.
Uczestniczył w ruchu patriotycznym. Był w grupie trzech księży kanoników diecezji sandomierskiej wydelegowanych po manifestacji na Świętym Krzyżu we wrześniu 1862 r. do Warszawy, aby weszli w porozumienie z Komitetem Centralnym, a następnie zdawał sprawozdanie na zjeździe duchowieństwa w Świętomarzy.
Zmarł w Lipsku w 1875 r.
góra strony
Uzupełnienie z maja 2014 r.
Tablica informacyjna na cmentarzu w Lipsku.
W 150. rocznicę powstania styczniowego, staraniem Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Lipskiej "Powiśle", na cmentarzu parafialnym w Lipsku, została zainstalowana tablica informacyjna "PUŁKOWNIK CZACHOWSKI I JEGO LUDZIE" - UCZESTNICY RUCHU POWSTAŃCZEGO Z LIPSKA I OKOLIC. Odsłonięcie tablicy nastąpiło podczas uroczystych obchodów Święta Niepodległości w dniu 13.XI.2013 r. Na tablicy podano podstawowe informacje o ludziach związanych z powstaniem, których mogiły zachowały się na lipskim cmentarzu (podane w poz. 1, 2 i 3 niniejszej prezentacji hasła LIPSKO).
Wg. autorów niniejszej tablicy informacyjnej, w powstaniu brali udział następujący mieszkańcy Lipska i okolic:
- Hipolit Kobierzycki, ziemianin z okolic Lipska (mąż Julii Krężelewskiej, zięć Macieja Krężelewskiego) za udział w powstaniu dosięgły go represje. Stracił majatek w Lipie i wkrótce zmarł.
- Wojciech Rogoś - pochodził z Długowoli. Odrabiał pańszczyznę w folwarku Daniszów. Był uczestnikiem powstania i wspominał Dionizego Czachowskiego. Żył prawie 100 lat. Zmarł 17.II.1941 r. Został pochowany w Lipsku.
- Józef Pytlak powstaniec z Lipska pochowany w parafii Kowala Stępocin.
- Ksiądz Stanisław Andrzejewski (ur. 1830 - zmarł 27 VII 1888 r.), proboszcz w Krępie Kościelnej, przyjaciel Czachowskiego. Spisał akt zgonu 5 powstańców, w tym Węgra - Boczka, którzy polegli w walce 6 XI 1863 r.
- Na lipskim cmentarzu spoczywają księża uniccy, którzy po powstaniu styczniowym, w 1874 roku zostali do miasta zesłani ze swych parafii na wschodzie za wierność wierze i Polsce.
góra strony
2. Maciej Krężelewski
Nagrobek Macieja Krężelewskiego.
Obok pierwszej kaplicy cmentarnej, bezpośrednio przy wspomnianej wcześniej tablicy informacyjnej, na ziemnej mogile, na schodkowym postumencie, postawiony jest kamienny pomnik nagrobny, który kiedyś był zwieńczony krzyżem. Na ścianie postumentu wykuty jest napis:
D.O.M. / Tu spoczywają zwłoki / ś.p. MACIEJA / KRĘŻELEWSKIEGO / Magistra / Farmacyi / żył lat 77 / umarł d. 7 Września / 1863 r.
Tablica na pomniku nagrobnym Macieja Krężelewskiego.
Maciej Krężelewski (1786 - 8.09.1863) był lipskim aptekarzem, należał do miejscowej patriotycznej inteligencji. W jego aptece, w kamienicy przy ul. Sandomierskiej, znajdowała się powstańcza kasa, tam zbierała się na spotkania starszyzna powstańców. Bywał tam Dionizy Czachowski. Syn Macieja -
Leon Krężelewski, też aptekarz, był również mocno zaangażowany w organizacji narodowej - w okresie powstania pełnił obowiązki powstańczego naczelnika miasta Lipska. Maciej i Leon zostali uwięzieni przez Rosjan w Radomiu. Blisko 80-letni Maciej bardzo źle znosił pobyt radomskim więzieniu, i mimo uwolnienia (z pomocą łapówek, które przekazywała żona - Katarzyna), szybko zmarł i został pochowany na cmentarzu w Lipsku.
Leonowi groziła zsyłka na Sybir. I w tym przypadku również bardzo skuteczne było działanie matki (łapówki), które umożliwiło powrót do Lipska. Chory na gruźlicę, zmarł w 1875 r.
góra strony
3. Józef Łojek
Pomnik nagrobny Józefa Łojka na cmentarzu w Lipsku.
Na cmentarzu parafialnym w Lipsku - od bramy wejściowej główną aleją ok. 20 m, i po lewej stronie, w głębi, pomiędzy innymi mogiłami, charakterystyczny kamienny nagrobek z utrąconym krzyżem, na dwóch bokach postumentu, w górnej części, wykute są płaskorzeźby.
Pomnik nagrobny, postawiony na okrawężnikowanej ziemnej mogile, posiada wykuty w piaskowcu napis:
Ś. P. Józef / ŁOJEK / Żył lat 55 Zmarł / d. 8 Maja 1888 ro. / pozostała Żona z / dziećmi Agnieszka / z Pytlaków Stawia / tę pamiątkę prosząc / przechodniów o westch / nienie do Boga.
Napis na pomniku nagrobnym Józefa Łojka na cmentarzu w Lipsku.
Józef Łojek (1833 - 5.05.1888) był lipskim mieszczaninem. Według przekazów miejscowej tradycji, po śmierci Dionizego Czachowskiego w dniu 6 listopada 1863 r. pod Jaworem Soleckim, Rosjanie zmusili Józefa Łojka, aby zbroczone krwią zwłoki pułkownika, wg poleceń Kozaków obwoził po Lipsku i okolicznych wioskach. Widok był przerażający. A gdy już wrócił "z podwody", cały wóz był we krwi. Konieczne było długie szorowanie furmanki. Wspomnienia z tej jazdy pozostały na całe życie i przetrwały w opowieściach rodzinnych.
Korzystałem z informacji opracowanych przez
Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Lipskiej "Powiśle",
podanych na tablicy informacyjnej na cmentarzu
góra strony
ostatnia aktualizacja:
3-05-2014 , 07:56
