STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

7 Grudzień 2024, imieniny dziś obchodzi: Agata, Ambroży, Marcin   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 Nakło (S)
 Nawarzyce
 Niedabyl (W)
 Niegowa (S)
 Niegowonice (S)
 Niekłań
 Nowa Słupia
 Nowy Korczyn
 Oblas (W)
 Obóz Langiewicza
 Ociesęki
 Ojców (K)
 Oksa
 Olbierzowice
 Oleksów (W)
 Oleszno
 Oleszki
 Olkusz (K)
 Opatów
 Opoczno (E)
 Osiek
 Ossa (W)
 Ostrowiec Św.
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
9 grudnia 1863 r. - Bitwa Kality Rębajły pod Hutą Szczeceńską
16 grudnia 1863 r. - Pod Janikiem zostałą rozbita piechota Łady
16 grudnia 1863 r. - Pod Bodzechowem rozbicie wojska Bosaka
23 grudnia 1863 r. - Stracenie Z. Chmieleńskiego w Radomiu
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : SKAŁA powiat: KRAKÓW     

OJCÓW

1. Tablica na Hotelu pod Łokietkiem


   Na ścianie budynku "Hotelu Pod Łokietkiem" (obecnie mieści się tu Muzeum) umieszczono w roku 1988 pamiątkową tablicę:
DOM TEN / DAWNY HOTEL POD/ ŁOKIETKIEM / W OJCOWIE / BYŁ GŁÓWNĄ KWATERĄ / ODDZIAŁU POWSTAŃCÓW / ROKU 1863 / DOWODZONEGO PRZEZ PUŁKOWNIKA/ APOLINAREGO/ KUROWSKIEGO / STĄD WYSZLI W OSTATNI BÓJ / W 125 ROCZNICĘ POWSTANIA / STYCZNIOWEGO / 1863 - 1988 / POLSKIE TOWARZYSTWO / TURYSTYCZNO KRAJOZNAWCZE

   W pobliskim Muzeum Regionalnym, mieszczącym się w "Bazarze Warszawskim", została wyodrębniona Izba Pamięci Powstania Styczniowego.


   Z racji bardzo dogodnego położenia Ojcowa (oddalenie od rosyjskich garnizonów wojskowych, bliskość Krakowa, skąd docierali ochotnicy - powstańcy oraz broń i amunicja) Apolinary Kurowski, naczelnik wojskowy woj. krakowskiego, tutaj założył obóz wojskowy.

   Kazimierz Frycz, 18-letni uczeń w Krakowie, w swoich Wspomnieniach z r. 1863 - 64 r. tak opisuje przybycie do obozu:
... Dochodzimy do hotelu pod "Łokietkiem"; szyldwach wskazuje nam kwaterę oficera, któremu mamy się zameldować - jakoż w pokoju pełnym śpiących pokotem na podłodze, siedzi mąż w krótkim kożuchu, w baraniej czapce z trójkolorową kokardą, przy pałaszu, a po przedstawieniu się zapisuje nasze nazwiska w dużą księgę - gdy wymieniłem moje podaje mi rękę, "bo zna mojego ojca", chwali gorliwość patriotyczną i zachęca, abyśmy wstąpili do plutonu ułanów pod jego komendą - ... Był to pan Wrotnowski, aptekarz z Działoszyc ...    Hotel zajmował dowódca Kurowski ze sztabem, nigdzie kąta wolnego ...

   Księgi, o których wspomina Frycz, były później przechwycone przez Moskali. W dokumentach Naczelnika wojennego powiatu olkuskiego (AP Kielce, zesp. 26) zachowały się "Listy imienne Ochotników udających się do Obozu Wojsk Narodowych w Ojcowie".

   Listy kilkuset ochotników zawierają: imię i nazwisko; skąd przybył; zawód; wiek oraz przydział. Można więc ocenić skład tworzonych tu oddziałów powstańczych:
- są to przeważnie ludzie młodzi w wieku 18 - 30 lat, ale są też chłopcy 15 letni lub młodszych, np. Stanisław Jaskólski z Krakowa 13 lat;
- zdecydowana większość ochotników pochodziła z Krakowa, sporo jest z Galicji. Ale spotyka się ochotników z Olkusza, Działoszyc. Występują pojedyńcze przypadki: Warszawa, Lwów, z Litwy;
- przeważają rzemieślnicy: szewc, krawiec, piekarz, stolarz. Licznie występują studenci, są też uczniowie, technicy, oficjaliści, obywatele;
- do obozu przybyli też wojskowi, np.: Hieronim Wierzbicki 55, oficer artyleryi pruskiej, Edward Rylski 41, oficer austryacki, Władysław Niewiadomski l. 33 porucznik. Występuje też Ludwig Mięta Rotmistrz oraz Józef Gaszyński Porucznik (zmarł z ran i pochowany w Ciernie);
- ochotnicy otrzymują przydziały: kosynier, strzelec, nieliczni - kawaleria;
- jeżeli ochotnik dotarł z uzbrojeniem (a takie przypadki wystąpiły sporadycznie) - odnotowano to na liście: pałasz, dubeltówka.

   Zachował się też Wykaz: 1szy Pułk Żuawów Śmierci/ Liczba panów oficerów składających sztab 1go Pułku Żuawów Śmierci/ ...

   Zestawienie, które zawiera nazwiska 7 oficerów i 1 podoficera, zaczyna się od pozycji:
de Rochebrune, Półkownik, przybył z armii francuzkiej dn. 1go Lutego 1863 jako pułkownik od tego dnia licząc ...
Jest dwóch adiutanów: Kuttek Franciszek, podporucznik sztabu adjutant oraz hr. Moszyński Emanuel, podporucznik sztabu adjutant, jest też major - lekarz i jego pomocnik, podporucznik - chorąży oraz kapral saperów.

   Dokument niniejszy znajduje się w Archiwum Państwowym Kielce (zesp. 26), a podpisany jest przez płk. Rochebrune. Zamieszczono reprodukcję dokumentu i samego autografu dowódcy.

Autograf płk. Rechebruna
(przy powiększeniu zdjęcia - prezentowany jest cały dokument - lista).


góra strony




2. Krzyż na Krzyżowej


   Nad Parkiem Zdrojowym, na skale zwanej Krzyżową, umieszczony jest drewniany krzyż, widoczny z szosy w Dolinie Prądnika. Krzyż jest obecnie mało zauważalny.

   Według ojcowskiej tradycji - krzyż na Krzyżowej wiązany jest z rokiem 1863.


góra strony




3. Skały Langiewicza i Kurowskiego


   W Dolinie Sąspówki, w wąwozie Błotny Dół, znajdował się powstańczy obóz wojsk Apolinarego Kurowskiego.

   Dojście: od Doliny Prądnika wchodzimy w Dolinę Sąspówki. Po 200 m. po prawej stronie położony jest zarośnięty obecnie wąwóz Błotny Dół.

   Dla upamiętnienia zdarzeń roku 1863 - skałki znajdujące się przy wejściu do Błotnego Dołu otrzymały nazwy: Skała Langiewicza i Skała Kurowskiego.

   Obecnie wapienne skałki są mało widoczne, przesłonięte rosnącymi drzewami.


góra strony




4. Tablica na Skale Dygasińskiego


   W Dolinie Prądnika, prawie naprzeciw Góry Zamkowej i Parku Zamkowego, na wapiennej skałce, która nosi nazwę Skała Dygasińskiego, zamocowana jest marmurowa tablica poświęcona pamięci Adolfa Dygasińskiego. Pod płaskorzeżbą głowy pisarza znajduje się napis:
PAMIĘCI / ADOLFA DYGASIŃSKIEGO / MIŁOŚNIKA I GŁĘBOKIEGO ZNAWCY / PRZYRODY, PEDAGOGA I POETY / "ZJAZD KOLEŻEŃSKI W KIELCACH 1902 R."

   Powstaniec 1863 roku, a później pisarz, tak bardzo związany z Ponidziem, od roku 1884 zwrócił uwagę na niepowtarzalne piękno Ojcowa. Jak wspomina córka pisarza, Zofia Wolertowa - ... niemal co drugi rok jeździliśmy z całą rodziną na ferie wakacyjne do Ojcowa. ... (Poeta Ponidzia [w:] Pamiętnik Świętokrzyski 1930)

   W tych wspomieniach pisze również Z. Wolertowa o historii tablicy:
... To też po jego śmierci w roku 1902 zjazd koleżeński w Kielcach b. wychowańców gimnazjum realnego kieleckiego, postanowił wmurować tablicę pamiątkową w Ojcowie, poświęconą pamięci Adolfa Dygasińskiego. Tablica ta, wykonana z marmuru kieleckiego, dłutem rzeźbiarza Czesława Makowskiego, poświęcona i wmurowana została w roku 1904 na skale przy wjeździe do Ojcowa w miejscu bardzo uczęszczanem, ale niezbyt może odpowiednim, obecnie tuż przed przystankiem autobusów.

   Notka biograficzna dot. A. Dygasińskiego zamieszczona jest przy haśle Kielce - tablice.


Wygląd pierwotny oraz zdjęcie z 2007 r. tablicy Dygasińskiego w Ojcowie.




góra strony

ostatnia aktualizacja: 4-01-2015 , 12:16

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer