STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

6 Październik 2024, imieniny dziś obchodzi: Petra, Fryderyka, Artur   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 Nakło (S)
 Nawarzyce
 Niedabyl (W)
 Niegowa (S)
 Niegowonice (S)
 Niekłań
 Nowa Słupia
 Nowy Korczyn
 Oblas (W)
 Obóz Langiewicza
 Ociesęki
 Ojców (K)
 Oksa
 Olbierzowice
 Oleksów (W)
 Oleszno
 Oleszki
 Olkusz (K)
 Opatów
 Opoczno (E)
 Osiek
 Ossa (W)
 Ostrowiec Św.
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
9 pazdziernika 1863 r. - Neuman i Junosza walczą pod Stawami
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Z. Chmieleńskiego pod Oksą
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Rybnicą
21 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Jurkowicami
21 pazdziernika 1863 r. - Potyczka Chmieleńskiego pod Kwiliną
29 pazdziernika 1862 r. - Świętomarz - zjazd księży sandomierskich
29 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Bosaka i oddziału Rębajły pod Jeziorkiem
4 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Strojnowem
5 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Górami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : OKSA powiat: JĘDRZEJÓW     

OKSA

Mogiła powstańców 1863 r.

  Na cmentarzu parafialnym znajdowała się mogiła zbiorowa powstańców poległych w Oksie w dniu 20 października 1863 r. - mogiła nie zachowała się do obecnych dni.

   W dniu 20 października 1863 r. na terenie Oksy ponad 600-osobowy oddział Zygmunta Chmieleńskiego zaatakował wojsko rosyjskie. Po 9-cio godzinnej zaciekłej walce, bój ten zakończył się jednak klęską powstańców.

   Uczestnikiem bezskutecznych ataków na dwór, w których schronili się Moskale, był Leonard Gaszyński, który w swoich wpomnieniach (Opowiadania b. studenta Instytutu Politechnicznego) tak je relacjonował:
... Po parogodzinnym więc bezskutecznym ataku i strzelaninie, Chmieleński rozkazał kapitanowi Nowickiemu pójść ze swoją kompanią do szturmu, a podszedłszy pod budynki podpalić je ...
   nie udało się to ... kompania też nasza pierzchła i pierwsza dała przykład popłochu dla reszty oblegających folwark z różnych stron.
   Toteż atak ten się nie udał i Chmieleński z oddziałem cofnął się do lasów, utraciwszy kilkudziesięciu w zabitych, a co najmniej ze trzy razy więcej w rannych.
   Z kawalerią zaś swoją, pogonioną przez dragonów, złączył się dopiero dnia następnego ...


   Ksiądz proboszcz wpisał 24 paździenika 1863 r. do Księgi Zgonów:
... dnia dwudziestego pierwszego bieżącego miesiąca i roku od godziny siódmej z rana aż do godziny dwunastej w południe w ciągu boju z Rosjanami poległo powstańców Polskich Ośmnastu niewiadomych z imion, nazwisk, pochodzenia, stanu i wieku w dniu dwudziestym czwartym bieżącego roku na Cmentarzu Parafialnym pogrzebanych [akt zgonu nr 22].


   Powstańcza mogiła na cmentarzu parafialnym zaginęła w pamięci mieszkańców. Może jednak znajdą się kiedyś życzliwi ludzie, którzy upamiętnią 18 pochowanych powstańców w Oksie.

góra strony




Uzupełnienie z września 2013


   W roku 2013, w ramach obchodów 150 rocznicy powstania styczniowego, władze samorządowe Gminy Oksa podjęły prace nad upamiętnieniem wydarzeń powstania 1863 r. w Oksie.

   Na niedzielę 13 października zaplanowano uroczystości odsłonięcia obelisku - symbolicznej mogiły powstańców na cmentarzu oraz odsłonięcie tablicy upamiętniającej dwie bitwy, które stoczyli powstańcy z wojskami rosyjskimi na terenie Oksy: 20.X.1863 r. oraz w kwietniu 1864 r.


PROGRAM UROCZYSTOŚCI
150-TEJ ROCZNICY BITWY POWSTAŃCZEJ w OKSIE
13 PAŹDZIERNIK 2013 r
.

11:45 Zbiórka przed Kościołem pw. św. Mikołaja w Oksie

12:00 Uroczysta msza święta z udziałem Orkiestry z Żytna
Krótki rys historyczny powstania na ziemi jędrzejowskiej - K. Wroński

13:00 Uroczysty przemarsz na cmentarz parafialny i poświęcenie obelisku upamiętniającego pochowanych 18 powstańców. Apel poległych, złożenie wiązanek, zapalenie zniczy

13:30 Uroczysty przemarsz do Alei Lipowej i odsłonięcie tablicy upamiętniającej miejsce bitwy powstańczej w Oksie

14:00 Przemarsz na boisko sportowe

14:25 Inscenizacja bitwy połączonych oddziałów pod dowództwem ppłk Z. Chmieleńskiego z wojskami rosyjskimi w wykonaniu grup rekonstrukcyjnych





Uzupełnienie z października 2013



1. Symboliczna mogiła 18 powstańców 1863 r.

Symboliczna mogiła powstańców - stan w dn. 13.X.2013 r.


   W pobliżu bramy wejściowej, przy głównej alei cmentarza w Oksie, w m-cu paździeniku 2013 r. została utworzona symboliczna mogiła powstańców styczniowych poległych w bitwie w dniu 20.X.1863 r. Na placu wyłożonym kostą brukową, przy dużym kamiennym krzyżu, na fundamencie z kostek granitowych, został położony blok granitowy, na którym postawiono płytę z czarnego granitu. Na płycie wykuto napis:
Pamięci 18 bezimiennych powstańców z Oddziału / ppłk. Zygmunta Chmieleńskiego, poległych w Oksie / 20 października 1863 roku, / spoczywających na tutejszym cmentarzu. / Społeczeństwo Gminy Oksa / 2013 r.

   Na ścianie frontowej granitowego bloku umieszczono drugą tablicę zawierającą przesłanie:
"GDY GAŚNIE PAMIĘĆ LUDZKA, / MÓWIĄ KAMIENIE" /
            Kardynał Stefan Wyszyński


Tablica na mogile powstańców - stan w dn. 13.X.2013 r.


   Uroczyste odsłonięcie i poświęcenie mogiły, z udziałem parlametarzystów, władz państwowych, samorządowych i kościelnych, w obecności 15 pocztów sztandarowych oraz licznie zebranych mieszkańców, przeprowadzono 13.X.2013 r.

góra strony




2. Tablica upamiętniająca wydarzenia powstania styczniowego w Oksie

Tablica upamiętniająca wydarzenia powstania styczniowego w Oksie


   13 października 2013 r. przy ul. Jędrzejowskiej i Alei Lipowej, została odsłonięta tablica w miejscu bitwy powstańczego oddziału w dniu 20.X.1863 r. Na granitowym cokole została postawiona oszlifowana płyta granitowa, w której wykuto napis:
W tym miejscu / 20 października 1863 r. połączone oddziały powstańcze / pod dowództwem ppłk. Zygmunta Chmieleńskiego / stoczyły bitwę z wojskami rosyjskiego 25 Pułku Smoleńskiego. //

W kwietniu 1864 r. na pobliskich łąkach, ostatni swój bój w powstaniu / stoczył rtm. Zygmunt Napoleon Rzewuski ps. Krzywda. //

W 150. rocznicę Powstania Styczniowego 1863 r. / Społeczeństwo Gminy Oksa / 2013 r.


Tablica upamiętniająca wydarzenia powstania styczniowego w Oksie




Migawki fotograficzne
z uroczystości w dn. 13.X. 2013 r.

Foto: Helena i Jerzy Kowalczykowie



Uroczystości w kościele parafialnym.



Uroczystości przy powstańczej mogile.



Uroczystości przy powstańczej mogile.



Salwa honorowa w wykonaniu Żuawów Śmierci - GRH z Buska Zdr.



Uroczystości przy powstańczej mogile.



Przemarsz do Alei Lipowej.



Uroczystości przy tablicy upamiętniającej wydarzenia powstania w Oksie.



Na boisku sportowym, po okolicznościowych wystąpieniach,
odbyła się inscenizacja bitwy powstańczej,
z udziałem grup rekonstrukcji historycznej.

góra strony

ostatnia aktualizacja: 4-01-2015 , 12:17

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer