STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

6 Październik 2024, imieniny dziś obchodzi: Petra, Fryderyka, Artur   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 Gace Słupieckie
 Glanów (K)
 Głowaczów (W)
 Godów
 Golczowice (K)
 Goleniowy (S)
 Gorzków
 Goszcza (K)
 Gowarczów
 Górki Klimontowskie
 Góry (Pińczowskie)
 Góry Wysokie
 Grabowiec (W)
 Grabów n/ Pilicą (W)
 Grochowiska
 Grzegorzowice
 Grzybowa Góra
 Igołomia (K)
 Iłża (W)
 Imbramowice (K)
 Imielno
 Jaksice (K)
 Jamki (W)
 Janów (S)
 Jasiów
 Jaśce (W)
 Jawor Solecki (W)
 Jaworznik (S)
 Jedlnia (W)
 Jeziorko
 Jędrzejów
 Jurkowice
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
9 pazdziernika 1863 r. - Neuman i Junosza walczą pod Stawami
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Z. Chmieleńskiego pod Oksą
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Rybnicą
21 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Jurkowicami
21 pazdziernika 1863 r. - Potyczka Chmieleńskiego pod Kwiliną
29 pazdziernika 1862 r. - Świętomarz - zjazd księży sandomierskich
29 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Bosaka i oddziału Rębajły pod Jeziorkiem
4 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Strojnowem
5 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Górami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : SZCZEKOCINY powiat: ZAWIERCIE     

GOLENIOWY

1. Krzyż na mogile powstańców 1863 r.



   Na połogim wzniesieniu Złotej Góry, blisko drogi odchodzącej z Goleniowów do Przybyszowa, znajduje się samotny żelazny krzyż. Postawiony został na mogile rotmistrza Aleksandra Edelstejna i 17 powstańców, poległych w boju pod Sprową 4 grudnia 1863 roku.

   Ks. J. Wiśniewski widział tu w latach dwudziestych XX w. kopczyk z drewnianym krzyżem.

   Obecnie, na rozległym polu ornym, zarys mogiły jest mało zauważalny.

   Postawiony został nowy, metalowy krzyż z Chrystusem ukrzyżowanym, ale krzyż jest nieopisany.

   Podczas zwycięskiej bitwy pod Sprową (gm. Słupia Jędrzejowska) w dniu 4.12.1863 r. część jazdy pod dowództwem rotmistrza Edelsteina została oddzielona od wojsk Bosaka i Chmieleńskiego i uległa rozbiciu.


Edelstein Abraham (Aleksander), rodem z Łomży, syn lekarza. Był studentem uniwersytetu kijowskiego, następnie Akademii Medyko-Chirurgicznej w Warszawie, uczestnik manifestacji w okresie przedpowstaniowym w Warszawie.
   Po wybuchu powstania, jako oficer, walczył pod rozkazami L. Mierosławskiego, później płk. Mieleckiego. Brał udział w bitwach pod Krzywosądzem (19.II.), Nową Wsią (21.II.). Po klęsce pod Dobrosołowem (2.III.) schronił się w Poznańskiem, został aresztowany przez Prusaków i osadzony w Poznaniu, skąd zbiegł.
   Powraca do powstania narodowego i walczy pod rozkazami Bończy, następnie Chmieleńskiego. Bił się pod Przedborzem, Rudnikami i Górami. Był awansowany przez gen. Bosaka do stopnia kapitana. W boju pod Sprową dowodził drugim plutonem kawalerii rtm. Rzepeckiego. Zginął w boju 4 grudnia 1863 r.





Uzupełnienie ze stycznia 2014 r.



   Podczas obchodów 150. rocznicy powstania styczniowego, w dniu 4 grudnia 2013 r. przeprowadzono uroczyste odsłonięcie i poświęcenie przebudowanej powstańczej mogiły. W miejscu dotychczasowego bezimiennego krzyża metalowego, został postawiony granitowy pomnik, w formie katakumby, na której postawiono kamienny krzyż na cokole.

   Teren wokół mogiły został wygrodzony łańcuchem podpartym na kamiennych słupkach, wokół ułożono płytki brukowe. Do mogiły, od pobliskiej drogi, doprowadzono utwardzone dojście, w części wyłożone kamiennymi płytami.


   Na granitowym cokole umieszczony został trójpolowy herb Polski, Litwy i Rusi. Poniżej, w płycie z czarnego granitu, został wyryty napis:
BÓG   HONOR   OJCZYZNA /
MOGIŁA ŻOŁNIERZY /
POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 ROKU /
TU SPOCZYWA ROTMISTRZ /
ALEKSANDER EDELSZTAJN
WRAZ Z SIEDEMNASTOMA POWSTAŃCAMI /
POLEGŁYMI W BOJU POD SPROWĄ /
4 GRUDNIA 1863 ROKU
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI



góra strony




2. Krzyż w Czarnym Lesie

   W Czarnym Lesie, przy drodze prowadzącej z Goleniowów przez Chałupki do Sprowy, naprzeciw lesniczówki - znajduje się krzyż przydrożny.

   Jak podaje miejscowy nauczyciel historii - p. Kręgiel, krzyż ten pierwotnie był wystawiony w intencji poległych powstańców 1863 r.

   W roku 1918 krzyż odnowiono i przeznaczono żołnierzom Legionów Polskich.

   W latach 90-tych XX w. drewniany krzyż został zmieniony na metalowy, teren wygrodzono drewnianym płotkiem.

   Przy tym nowym urzadzeniu - na krzyżu zamieszczono tabliczkę metalową z treścią napisu identyczną, jak na Krzyżu Legionów na Przełęczy Pantyrskiej w Karpatach Wschodnich:
Młodzieży Polska / Patrz na ten krzyż / Legiony Polskie / Dźwigały go wzwyż / Ponosząc rany i blizny / Dla naszej wolnej / Ojczyzny




góra strony


ostatnia aktualizacja: 4-01-2015 , 09:37

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer