| gmina :
DALESZYCE |
powiat:
KIELCE | |
KRANÓW
1. Mogiła nieznanego powstańca 1863 r.
Przy wjeździe do Kranowa od strony Daleszyc, na skraju miejscowości, od szosy po prawej 20 m, usytuowana jest symboliczna mogiła.
Lastrykowa katakumba posiada granitową płytę czołową z napisem:
NIEZNANEMU POWSTAŃCOWI 1863 R. / ŻOŁNIERZOM I i II WOJNY / PARTYZANTOM AK / WALCZĄCYM O WOLNOŚĆ TEJ ZIEMI / NIECH ODPOCZYWAJĄ W POKOJU.
Wcześniej była tu mogiła ziemna z drewnianym krzyżem. Od ok. 1980 roku wykonano wylewkę betonową i ustawiono żelazny krzyż z tabliczką zawierającą obecną treść tablicy.
W roku 2000, na wniosek opiekuna mogiły - pani Marczak, staraniem Urzędu Gminy w Daleszycach, został wykonany nowy wystrój mogiły.
Pamięć o powstańczej mogile przetrwała w przekazie ustnym ludności miejscowej.
Zmarły już prezes Towarzystwa Przyjaciół Daleszyc, Władysław Bogdan Łebek, odnalazł dokumenty archiwalne, które mogą wyjaśnić pochodzenie mogiły. W aktach Naczelnika Wojennego Powiatu Kieleckiego jest raport nr. 333 z dnia 24 lipca 1863 r. sporządzony przez Burmistrza Daleszyc:
... W dniu dzisiejszym o godzinie 7 rano przybyło do miasta tutejszego około 30 koni Polaków i wzięli z sobą na przewodnika Wincentego Tatarskiego - napotkani zaś zaraz za miastem przez Oddział Kozaków - przy starciu zabity został rzeczony Wincenty Tatarski mieszkaniec tutejszego miasta, - nic więcej ważnego nie nastąpiło - o tem mam honor Wielmożnemu Naczelnikowi Powiatu donieść Piechowski
Ks. Julian Ciechanowski, proboszcz daleszycki, sporządził Akt zgonu nr 145 z roku 1863:
... w Daleszycach dnia dwudziestego czwartego lipca bieżącego roku o godzinie szóstej rano umarł Wincenty Tatarski szynkarz w Daleszycach lat pięćdziesiąt mający pozostawiwszy po sobie owdowiałą żonę Franciszkę z Kaniszewskich ...
W ustnych przekazach ludności przekazywana jest również informacja, że w mogile pochowano dwóch powstańców.
Opierając się na cytowanych dokumentach, można przyjąć, że na granicy Daleszyc i Kranowa zginął Wincenty Tatarski. Są jednak wątpliwości, czy w Kranowie zachowała się mogiła Tatarskiego. Zbyt silna jest tradycja pochówku zmarłych na cmentarzu, aby pozostawić zwłoki szynkarza - mieszkańca Daleszyc w mogile przydrożnej, stosunkowo niedaleko od miejscowego cmentarza.
Na nagrobku wymieniono żołnierzy I i II Wojny Światowej oraz partyzantów AK - i w tym zakresie ludność miejscowa traktuje zapis wyłącznie symbolicznie, jako oddanie tym żołnierzom należnego hołdu.
Uzupełnienie z dn. 6.VII.2009 r.
Wersja, że w Kranowie poległ Wincenty Tatarski znajduje potwierdzenie w przekazach rodziny Tatarskich. Jak podaje Piotr Tatarski wg. ustnych relacji rodzinnych, jego prapradziadek Wincenty, który wcześniej był uczestnikiem powstania listopadowego, współdziałał z organizacją narodową, a znając doskonale miejscowy teren, był przewodnikiem dla powstańców. W rodzinnych opowieściach podaje się, że podczas starcia w dniu 24 lipca 1863 r. w kranowskim lesie, był przez Kozaków pikami przybijany do drzewa. Zadano mu dziewięć ran kłutych. Ciężko ranny usiłował jeszcze tamować krew liśćmi. Zmarł jednak wskutek wykrwawienia.
Wg informacji rodzinnych - w kranowskiej potyczce uczestniczył również syn Wincentego - Tomasz Tatarski, urodzony w r. 1838. W tym starciu w Kranowie udało mu się ocalić swe życie. Do końca powstania walczył w powstańczym oddziale. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. był uznany za weterana walk 1863 roku, chodził po Daleszycach w powstańczej rogatywce (nie znaleziono dokumentów potwierdzających te relacje).
Zmarł w Daleszycach dn. 20.II.1921 r. i został pochowany na miejscowym cmentarzu.
Istniejący nagrobek w Kranowie należy traktować jako mogiłę symboliczną Wincentego Tatarskiego, który oddał swe życie w potyczce w Kranowie.
Uzupełniono 6.VII.2009 korzystając z informacji
Piotra Tatarskiego, praprawnuka Wincentego.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
28-12-2014 , 12:21
|
|
|
|
