STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

6 Październik 2024, imieniny dziś obchodzi: Petra, Fryderyka, Artur   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 Kameduły
 Kamieńczyce (K)
 Kaplica
 Kazimierza Wielka
 Kępa - Anielin (W)
 Kidów (S)
 Kiełczyna
 Kierz Niedźwiedzi
 Klimontów
 Klimontów (K)
 Klonow
 Kocina
 Kołomań
 Komorów
 Koniecpol (S)
 Koniemłoty
 Końskie
 Koprzywnica
 Kossów
 Koszyce (K)
 Kościelec (K)
 Kowala (W)
 Kozienice (W)
 Kranów
 Krasocin
 Kraszków (E)
 Kraśnica (E)
 Krępa Kościelna (W)
 Krogulcza (W)
 Kromołów (S)
 Krynki
 Krzęcice
 Krzykawka (K)
 Książ Mały (K)
 Kunice (E)
 Kunów
 Kurozwęki
 Kurzelów
 Kuźnica (W)
 Kwaśniów Górny (K)
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
9 pazdziernika 1863 r. - Neuman i Junosza walczą pod Stawami
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Z. Chmieleńskiego pod Oksą
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Rybnicą
21 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Jurkowicami
21 pazdziernika 1863 r. - Potyczka Chmieleńskiego pod Kwiliną
29 pazdziernika 1862 r. - Świętomarz - zjazd księży sandomierskich
29 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Bosaka i oddziału Rębajły pod Jeziorkiem
4 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Strojnowem
5 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Górami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : BOGORIA powiat: STASZÓW     

KIEŁCZYNA

1. Władysław Eminowicz


Śmiertelnie ranny w bitwie opatowskiej Władysław Eminowicz zmarł 23 marca 1864 r. i został pochowany w nieznanym miejscu na cmentarzu w Kiełczynie.

   W 144-rocznicę śmierci, dzięki staraniom i nakładom Marka Choiny z Klimontowa, pasjonata historii walk niepodległościowych w Sandomierskiem, na cmentarzu parafialnym w Kiełczynie została urządzona symboliczna mogiła płk. Władysława Eminowicza.


   W pobliżu kościoła, za pomnikiem nagrobnym ks. Walentego Gackiego, pod okazałą lipą, w betonowym obramowaniu ziemnej mogiły, zamocowany krzyż wykonany z rurek stalowych. Na krzyżu zamocowano oksydowaną tablicę, na której, obok znaku krzyża, umieszczono napis:
"LAPIDES / CLAMABUNT" // (kamienie wołać będą)
PAMIĘCI / PODPUŁKOWNIKA / WŁADYSŁAWA EMINOWICZA / 1837 - 1864 / URODZONEGO WE LWOWIE, / W CZASIE POWSTANIA STYCZNIOWEGO WALCZYŁ / W ODDZIAŁACH GEN. LANGIEWICZA / PŁK. CZACHOWSKIEGO I GEN. HAUKE-BOSAKA. / PODCZAS BITWY OPATOWSKIEJ / 21 LUTEGO 1864 R. CIĘŻKO RANNY. / ZMARŁ 23 MARCA 1864 R. / SPOCZYWA NA CMENTARZU W KIEŁCZYNIE //
REQUIESCAT IN PACE! / KIEŁCZYNA 2008 R.
(niech spoczywa w pokoju!)



Władysław Eminowicz urodził się w r. 1837 jako syn Michała i Julii z Cyrus - Sobolewskich. Jak podaje J. Sokulski w Polskim Słowniku Biograficznym, Michał Eminowicz był zubożałym ziemianinem, który osiadł we Lwowie. Jego żona, Emilia, udzielała lekcji języka francuskiego.

   Wychowany w duchu patriotycznym, już w wieku 11 lat bierze udział w nocnym budowaniu barykady podczas bombardowania miasta Lwowa w 1848 roku. Później, w roku 1854, gdy zaświtała nadzieja na zbrojną walkę z Moskalami, wstąpił do wojska austriackiego. W roku 1858 uzyskał tam stopień oficerski.

   Po wybuchu powstania narodowego 1863 roku Władysław porzucił służbę w wojsku austriackim i w Goszczy wstąpił do wojska gen. Langiewicza. Otrzymuje przydział do oddziału Czachowskiego. Po bitwie na Grochowiskach Dionizy Czachowski został samodzielnym dowódcą oddziału i naczelnikiem wojskowym woj. sandomierskiego. Mianował wówczas Eminowicza do stopnia kapitana i powierzył mu obowiązki szefa swojego sztabu. Sukcesy Czachowskiego w kolejnych potyczkach (Stefanków, Jeziorko, Boria) w znacznym stopniu wynikały z planów walki opracowanych przez Eminowicza, który posiadał wiedzę wojskową.

   Gdy Czachowski rozwiązał swój oddział pod Ratajami, Eminowicz wraz z dowódcą udał się do Galicji. Ale szybko porozumiał się z Jordanem i powrócił ponownie w Sandomierskie. Zebrał pozostawione grupy powstańców, w stopniu majora został ich dowódcą. Wyparty przez wojsko rosyjskie przeprawił się przez Wisłę pod Puławami i przeszedł w Lubelskie, gdzie połączył się z oddziałami Ćwieka - Cieszkowskiego. Walczy pod Depułtyczami i Chełmem. Został mianowany podpułkownikiem i tymczasowym naczelnikiem wojennym woj. sandomierskiego. Na polecenie Rządu Narodowego Eminowicz wraz z Ćwiekiem powracają w Sandomierskie. Toczy udane bitwy pod Iłżą (20.VIII.), Kowalą (21.VIII). Dwa dni później, 23 sierpnia 1863 r. powstańcze oddziały Eminowicza, Ćwieka, Rudowskiego i Gromejki w krwawym całodziennym boju pod Wirem zostały rozbite.

   Eminowicz, na podstawie raportu naczelnika wojennego w Radomiu, został niesłusznie obwiniony o klęskę pod Wirem. Dodatkowo został posądzony o otrucie oficera o nazwisku Cybulski. I chociaż przeprowadzone śledztwo wykazało, że Cybulski zmarł śmiercią naturalną, gen. Bosak pozbawił go stopnia podpułkownika i odebrał dowództwo oddziału. Eminowicz zażądał rozprawy sądowej i wyjechał za urlopem do Wiednia.

   Ostatni okres życia Władysława Eminowicza przedstawił Kazimierz Frycz - Grabówka (Wspomnienia z r. 1863 - 64):
... Pod koniec roku Rząd Narodowy wydał odezwę, wzywającą wszystkich powstańców ... żeby stawili sie w najbliższych oddziałach ... trzeba było wykonać rozkaz. Właśnie, gdy ukończyłem przygotowania do wymarszu ... zetknąłem się w Śledziejowicach z Eminowiczem, byłym oficerem austryackim, głośnym przed kilkoma mięsiącami dowódcą oddziału w Sandomierskiem; w onej chwili wracał on z Wiednia po dłuższym urlopie. Podpułkownik Eminowicz, młodzieniec zaledwie dwudziestokilkuletni, miły, podbijał urokiem przygód niezwykłych i rozgłosem, jaki go otaczał - uprosiłem go więc, by mnie zabrał ze sobą. Przy jego boku miałem nadzieję skończyć z honorem.

   ... ruszyliśmy natychmiast dalej w głąb Królestwa. Zmieniwszy parę razy konie, zajechaliśmy do pp. Antoniów Jawornickich w Kiełczynie, z którymi Eminowicz zaprzyjaźnił się poprzednio w czasach swego pobytu w tych stronach.
...
   ... ruszyliśmy do najbliższego oddziału Rembajły (Kality, b. oficera austryackiego), obozującego u podnóża gór Ś-to - Krzyskich, w lasach Cisowskich. Przy rozstaniu, na pożegnanie otrzymaliśmy od pp. Jawornickich zapewnienie, że w razie niepowodzenia czeka nas w Kiełczynie dla żywych - przytułek; dla poległych cmentarz.
...
   Eminowicz, mimo stopnia podpułkownika, zdobytego chlubnie w powstaniu, wstąpił do szeregu jako prosty żołnierz, co otoczyło go ogólną sympatyą. ...


   Eminowicz bierze udział w nocnym ataku na Opatów 21 lutego. Gdy padł ranny płk. Topór, z woli kolegów, objął dowództwo ataku na most przy Bramie Warszawskiej. Tu otrzymał śmiertelną ranę w piersi. Grabówka, również ranny podczas bitwy opatowskiej, wspomina:

... mnie pocztą narodową odesłano do Kiełczyny, dokąd wieczorem szczęśliwie dojechałem. Wieść o bitwie w Opatowie już mnie tu wyprzedziła: pp. Jaworniccy już pojechali byli tam przed paru godzinami i nad ranem przywieźli Eminowicza z przestrzelonym ramieniem; opatrzył go Dr. Roth ze Staszowa; rana była ciężka, lecz nie groźna w pierwszej chwili. ...
...
   W tym czasie pp. Jaworniccy, obawiając się, by nie wykryto u nich Eminowicza, przewieźli go w nocy do Dobry, do pp. Russockich. Niezwłocznie i my opuściliśmy Kiełczynę; w przejeździe wstąpiliśmy do Dobry, gdzie zastaliśmy Eminowicza już w agonii; przejazd choć niedaleki, tak mu zaszkodził; po zgonie pochowano go obok Wielobyckiego i Lengschmidta w Kiełczynie. ...


   Pomimo pomocy lekarskiej dr. L. Bukowieckiego, w dniu 23 marca 1864 r. zmarł w Dobrej pod Staszowem z odniesionych ran w boju opatowskim. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Kiełczynie.


   Rozkaz dzienny gen. Bosaka z 26.II.1864 r. do wojsk korpusu II podawał:

1. Ob. Eminowicz za niedopełnienie swych obowiązków otrzymał dymisję, pragnąc zaś dalej służyć Ojczyźnie wstąpił w szeregi narodowe jako szeregowiec.
2. Za wzorowe znajdowanie się w służbie i okazaną waleczność w czasie bitwy w Opatowie został mu przywrócony stopień podpułkownika.
...
   Postanowieniem z dnia 25.III.1863 r. Rząd Narodowy zatwierdził przywrócony Eminowiczowi stopień podpułkownika.





   Kiełczyna, znajdująca się w pobliżu granicy z Galicją, położona na trasie przemarszów w świętokrzyskie lasy, stanowiła dobrą bazę dla powstańców. Zwłaszcza, że nieszkała tam patriotyczna rodzina Antoniego Jawornickiego, która ofiarnie wspomagała walczących. Wspomina o tym Grabówka:
   Dom pp. Jawornickich był przykładem do jakiej biedy dochodziły pod koniec powstania zamożne rodziny obywatelskie. ... Kiełczyna była ostoją rozbitków, szpitalem rannych i chorych, spiżarnią głodnych oddziałów, a cmentarz tamtejszy - miejscem spoczynku poległych lub zmarłych z ran wybitniejszych powstańców, sprowadzanych przez pp. Jawornickich i tu grzebanych. ...
...
   W Kiełczynie zastaliśmy prócz kilku innych rekonwalescentów, jednego z dawniejszych podkomendnych Eminowicza, Niemca Lengschmidta, wyleczonego świeżo z ran, osobistość niezwykle interesująca: był to człowiek w średnim wieku, dobrze wychowany, wykształcony, wiecznie zadumany, smutny, pogrążony w melancholii - jakaś burzliwa, tajemnicza, może romantyczna przeszłość, a może chęć służenia sprawie wolności rzuciła go aż tutaj - poprzednio brał już udział w walkach włoskich Garibaldiego.

    Po bitwie opatowskiej tutaj przewieziony był śmiertelnie ranny Eminowicz, tutaj dotarł ranny Grabówka, ... W przeciągu następnych paru dni przyciągnęło do Kiełczyny jeszcze kilku rozbitków - zjawił się też kapitan Bandrowski, przebrany za chłopa. ...

   Wspomina Grabówka, że Władysława Eminowicza po zgonie pochowano go obok Wielobyckiego i Lengschmidta w Kiełczynie.

   Powstańcze mogiły nie zachowały się na cmentarzu w Kiełczynie. Pamięć o Eminowiczu została przywrócona obecnie, w roku 2008, poprzez urządzenie symbolicznej mogiły wraz z tablicą nagrobną.





góra strony


ostatnia aktualizacja: 28-12-2014 , 11:28

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer