STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

6 Październik 2024, imieniny dziś obchodzi: Petra, Fryderyka, Artur   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 Kameduły
 Kamieńczyce (K)
 Kaplica
 Kazimierza Wielka
 Kępa - Anielin (W)
 Kidów (S)
 Kiełczyna
 Kierz Niedźwiedzi
 Klimontów
 Klimontów (K)
 Klonow
 Kocina
 Kołomań
 Komorów
 Koniecpol (S)
 Koniemłoty
 Końskie
 Koprzywnica
 Kossów
 Koszyce (K)
 Kościelec (K)
 Kowala (W)
 Kozienice (W)
 Kranów
 Krasocin
 Kraszków (E)
 Kraśnica (E)
 Krępa Kościelna (W)
 Krogulcza (W)
 Kromołów (S)
 Krynki
 Krzęcice
 Krzykawka (K)
 Książ Mały (K)
 Kunice (E)
 Kunów
 Kurozwęki
 Kurzelów
 Kuźnica (W)
 Kwaśniów Górny (K)
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
9 pazdziernika 1863 r. - Neuman i Junosza walczą pod Stawami
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Z. Chmieleńskiego pod Oksą
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Rybnicą
21 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Jurkowicami
21 pazdziernika 1863 r. - Potyczka Chmieleńskiego pod Kwiliną
29 pazdziernika 1862 r. - Świętomarz - zjazd księży sandomierskich
29 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Bosaka i oddziału Rębajły pod Jeziorkiem
4 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Strojnowem
5 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Górami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : WŁOSZCZOWA powiat: WŁOSZCZOWA     

KURZELÓW

1. Mogiła 17 (21) powstańców w Kurzelowie


Na cmentarzu parafialnym w Kurzelowie, tuż za kaplicą cmentarną, nieco w lewo, znajduje się zbiorowa mogiła powstańców 1863 r.

   Wymurowana katakumba została obłożona płytkami marmuru. Na mogile wykonano nieduży postument, za którym jest ustawiony metalowy krzyż. Na postumencie umieszczona płyta z wyrytym napisem:

/ Ś. P./ ZBIOROWA MOGIŁA 17 ŻOŁNIERZY / POWSTANIA STYCZNIOWEGO / POLEGŁYCH 26 II 1863 r. W BITWIE / W OKOLICACH WSI EWELINÓW / GM OLESZNO / POD DOWÓDZTWEM GENERAŁA/ MARIANA LANGIEWICZA / MIESZKAŃCÓW KURZELOWA // ZWIĄZEK KOMBATANTÓW RPiBWP / WE WŁOSZCZOWIE / CZERWIEC 1993 r.

   Z tyłu mogiły umieszczono metalową tabliczkę z wygrawerowanym napisem:
KAPITALNY REMONT ZBIOROWEJ MOGIŁY / 21 POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH 1863 r. / WYKONALI W DN 14 VI 93 r. - 15 VII 94 r. / MIGACZ MIECZYSŁAW GŁ.WYKONAWCA / PREZES KOŁA ZWIĄZKU KOMBATANTÓW / BĄBIŃSKI TOMASZ I JEGO SYN ZDZISŁAW / DYMEK STANISŁAW I JEGO SYN HENRYK / ZAMIESZKAŁY KURZELÓW. / WŁOSZCZOWA 1994 r.

   W treści tablic zachodzi rozbieżność w ilości pochowanych (17 żołnierzy - 21 powstańców).


góra strony




2. Mogiła 43 żołnierzy powstania styczniowego 1863 r.


Na cmentarzu parafialnym w Kurzelowie znajduje się druga, bardzo podobnie wykonana mogiła zbiorowa powstańców 1863 roku. Dojście od bramy wejściowej na cmentarz - alejką w lewo 90 m i po prawej stronie 4 m.

   Na metalowej płycie nagrobnej wykonano napis:
/ Ś. P. / ZBIOROWA MOGIŁA 43 ŻOŁNIERZY / POWSTANIA STYCZNIOWEGO / POLEGŁYCH 24 II 1863 r. W BITWIE / W OKOLICACH MAŁOGOSZCZA / POD DOWÓDZTWEM GENERAŁA / MARIANA LANGIEWICZA / MIESZKAŃCÓW KURZELOWA // ZWIĄZEK KOMBATANTÓW RPiBWP / WE WŁOSZCZOWIE. / CZERWIEC 1993 r.

   Z tyłu mogiły umieszczona metalowa tabliczka informacyjna z wyrytym napisem:
KAPITALNY REMONT ZBIOROWEJ MOGIŁY / 43 POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH 1863 r. / WYKONALI W DN 14 VI 93 r. - 15 VII 94 r. / MIGACZ MIECZYSŁAW GŁ. WYKONAWCA / PREZES KOŁA ZWIĄZKU KOMBATANTÓW / BĄBIŃSKI TOMASZ I JEGO SYN ZDZISŁAW / DYMEK STANISŁAW I JEGO SYN HENRYK / ZAMIESZKAŁY KURZELÓW. / WŁOSZCZOWA 1994 r.



góra strony




   Istniejące dokumenty, wskazują raczej na niepoprawność treści zamieszczonych tablic na mogiłach w Kurzelowie.

   Z Małogoszcza oraz z Ewelinowa do Kurzelowa odległości są już znaczne (33 i 31 km), po drodze były inne kościoły i cmentarze. Brakuje logicznego uzasadnienia dla lokalizowania pochówków tych powstańców w Kurzelowie.

   Natomiast w pobliżu Kurzelowa były inne bitwy powstania styczniowego, z których powinny pochodzić mogiły powstańcze na cmentarzu w Kurzelowie.

   Dnia 28 lipca 1863 roku w Rudnikach (8 km na płd-zach. od Kurzelowa) krwawy bój z wojskami moskiewskimi toczy Z. Chmieleński. Zadaje im znaczne straty, ale wśród powstańców jest wielu zabitych i rannych.

   W walkach wyróżnili się dowódcy żuawów: Władysław Żochowski i Ksawery Chabrioll.

   Wójt Gminy Rudniki (akta Naczelnik Wojenny Powiatu Kielckiego), w złożonym raporcie opisuje:
W dniu 27 lipca rb. Oddział Wojska z Częstochowy przybyły odbył bitwę z powstańcami w lasach Secemińskich znajdującymi się. Około godziny 5 po południu starcie nastąpiło na terytorium Gminy tutejszej. ...
W dniu tem zabito Powstańców 26-ciu i tych w Kurzelowie, jako parafii, na cmentarzu grzebalnym pochowano. Nadto zabito Pana Znanowskiego Dzierżawcę wsi Zaróg, do Gminy Secemin należącej i Syna Jego lat 14. mającego, nie należących zupełnie do powstania lecz zabranych ze wsi tejże ...
      Chmurzyński     W Rudnikach 2 sierpnia 1863 r.



   Akt zgonu nr 57 w parafii Kurzelów, sporządzony 20 sierpnia 1866 (!), stwierdza
... iż we wsi Rudniki Parafii tutejszej na dniu dwudziestym siódmym Lipca roku tysiąc ośmset sześćdziesiąt trzeciego o godzinie czwartej popołudniu w czasie boju powstańców z wojskami Cesarsko-Rosyjskimi wskutek ran odniesionych zmarło dwudziestu pięciu powstańców, których imiona i nazwiska pomimo śledztwa czynionego przez Sąd Policji Prostej Okręgu Kieleckiego jako też ciągłego dochodzenia Urzędnika Stanu Cywilnego wykryte niezostały - ani strony interesowane pomimo tak długiego upływu czasu do spisania Aktu niestawiły się - po przekonaniu się naocznie o śmierci dwudziestu pięciu powstańców Akt ten podpisalismy ... - zapisał ks. Aleksander Winczakiewicz, proboszcz Kurzelowa.


   Nieco wcześniej, bo w roku 1865, ksiądz wypisał akt zgonu nr. 29, stwierdzający, że w Seceminie 28.VII.1863 r.:
... umarł wskutek ran otrzymanych w boju pod wsią Rudnikami niejaki Chabrioll mieniący się być rodem z Francji, lat około dwudziestu ośmiu ... dowódca powstańczych żuawów, przywieziony po śmierci do Miasta Kurzelowa i tu wraz z innymi pochowany ...

   I tylko dzięki dociekliwosci obecnego proboszcza, ks. Daniela Wojciechowskiego (Parafia w Kurzelowie. Historyczno-pastoralny zarys dziejów), te akty zgonu, wypisane kilka lat po pochówkach powstańców, obecnie zostały odkryte.


Józef Chabrioll pseud. Ami pochodził z Francji, był mieszkańcem Kurzelowa. Były podoficer armii francuskiej, ochotnik. W stopniu kapitana walczył pod rozkazami J. Oxińskiego oraz Z. Chmieleńskiego, gdzie był dowódcą kompanii.
Wskutek ran otrzymanych w bitwie pod Rudnikami, zmarł w Seceminie. Zgodnie z jego ostatnią wolą, został pochowany w Kurzelowie.



   Ks. Daniel Wojciechowski stwierdza, że wśród mieszkańców Kurzelowa żywa jest tradycja, oparta na ustnych przekazach, ... iż po klęsce powstańczej pod Małogoszczem, Kurzelowianie na chłopskich furmankach przywieźli z pola bitwy wiele ciał powstańców i pogrzebali je na kurzelowskim cmentarzu ...

   Jest jednak bardzo prawdopodobne, że w przekazach ustnych nastąpiło przekłamanie - występuje w nich miasto Małogoszcz, jako symbol krwawych zmagań z Moskalem w okresie powstania styczniowego.

     PIEŚŃ ŻOŁNIERZA

A kto chce rozkoszy użyć,
     Niech idzie w wojence służyć!

Na wojence tak jest ładnie,
     Kiedy ułan z konia spadnie.

Koledzy go nie żałują,
     Jeszcze końmi potratują.

Rotmistrz z listy go wymaże,
     Kapitan trumnę zbić każe.

A za jego trud i pracę
     Hejnał zagrają trębacze.

Tylko grudy zaburczały,
     Chorągiewki zafurczały.

śpij, kolego - twarde łoże,
     Obaczym się jutro może.

Dalej, naprzód! Cary, z drogi!
     W piekło, zbiry! Z drogi, wrogi!

śpij, kolego, a w tym grobie
     Niech się Polska przyśni tobie -

Więc kto chce rozkoszy użyć,
     Niech idzie w wojence służyć!

Władysław hr. Tarnowski (Ernest Buława) był autorem tej pieśni, która należała do najbardziej popularnych w okresie powstania styczniowego. W późniejszym okresie piesń doczekała się licznych wariantów tekstu i melodii. Obecnie znana jest pod nazwą "Jak to na wojence ładnie"
(ze zbioru: Byleś Polsko wolną była)




góra strony


ostatnia aktualizacja: 20-07-2014 , 06:33

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer