1. Figura Matki Boskiej
Na skwerku przed dworcem kolejowym, przy ul. Modrzejowskiej, na kamiennym postumencie figura NMP.
Na ścianie postumentu umieszczona tablica marmurowa zawierająca napis:
KRÓLOWO /
KORONY POLSKIEJ /
MÓDL SIĘ ZA NAMI
Według miejscowych przekazów, figura upamiętnia powstańców styczniowych, poległych w walkach w dniu 5 maja 1863 r. Jest wprowadzona pod poz. 1/15 do EWIDENCJI MIEJSC PAMIĘCI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO. Miasto Będzin.
Tabliczka umieszczona na postumencie figury NMP.
góra strony
CMENTARZ PRZY UL. PODZAMCZE
uaktualniono w czerwcu 2014 r.
2. Walenty Walas
W starej części cmentarza rzymsko-katolickiego parafii Świętej Trójcy na wzgórzu zamkowym, w kwaterze nr 11, bezpośrednio przy głównej alei NMP, w pobliżu kaplicy cmentarnej, pomiędzy obudowanymi mogiłami, położona kamienna płyta nagrobna weterana powstania styczniowego 1863 roku.
Na płycie nagrobnej wykuty napis:
Ś. P. / WALENTY WALAS / WETERAN 1863 R. / ZM. 4-V-1921 R. / MAJĄC LAT 77 / POKÓJ JEGO DUSZY
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Walenty Walas, po przeprowadzonym postępowaniu kwalifikacyjnym, otrzymał honorowy stopień podporucznika weterana 1863 r. i został wprowadzony do IMIENNEGO WYKAZU WETERANÓW POWSTAŃ NARODOWYCH 1831, 1848 i 1863 ROKU (Dz. Personalny Nr 10 z 1920 r. poz. 2379).
W ostatnim okresie czasu mogiła weterana powstania styczniowego została odnowiona.
Na obrzeżu płyty nagrobnej znajduje się kamienna tabliczka z wyrytą informacją:
ODNOWIONO W 2006 r. / Z KWESTY ZEBRANEJ PRZEZ / TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ BĘDZINA / Z UDZIAŁEM PARAFII ŚW. TRÓJCY / W BĘDZINIE
góra strony
3. Wojciech Podrygała
Również w kwaterze 11, w pobliżu mogiły W. Walasa, bliżej muru cmentarnego, obudowana mogiła z nagrobkiem z lastryko, upamietniająca Wojciecha Podrygałę, również weterana powstania styczniowego 1863-1864 r.
Na postawionej płycie nagrobnej wyryto napis:
Ś. P. / TU SPOCZYWAJĄ NASI / UKOCHANI RODZICE / WOJCIECH / PODRYGAŁA / KAPITAN W. P. / W POWSTANIU 1863 R. / ŻYŁ LAT 84. ZM. 9 IX 1921. / z SIEWIERSKICH / MARCJANNA / PODRYGAŁOWA / ŻYŁA LAT 84. ZM. 14 VIII 1938. / PROSZĄ O WESTCHNIENIE / DO BOGA
Brak dodatkowych informacji biograficznych dotyczących Wojciecha Podrygały, weterana walk w powstaniu styczniowym 1863 - 1864 roku.
góra strony
Wg. urzędowej
EWIDENCJI MIEJSC PAMIĘCI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO, MIASTO BĘDZIN, na cmentarzu parafialnym, w kwaterze 15, jest też nie podpisana ziemna mogiła - grób nieznanego uczestnika powstania styczniowego 1863 r.
Dla informacja tej nie znajduje się potwierdzenia u ludności miejscowej oraz w administracji cmentarza.
CMENTARZ KATOLICKI W BĘDZINIE przy ul. MAŁOBĄDZKIEJ
(cmentarz parafii św. Tomasza w Sosnowcu)
Uzupełnienie z czerwca 2014 r.
4. Ignacy Kaczmarski
Na cmentarzu rzymsko - katolickim przy ul. Małobądzkiej (do którego przylega cmentarz komunalny przy ul. 27 Stycznia) znajdują się dwa groby weteranów powstania styczniowego: Ignacego Kaczmarskiego oraz Ignacego Otrębskiego.
Mogiła Ignacego Kaczmarskiego - weterana 1863 r.
W tle widoczna cmentarna kaplica.
Od bramy cmentarnej przy ul. Małobądzkiej, idziemy gówną aleją w kierunku cmentarnej kaplicy. Po 50 m odchodzimy alejką w prawo, i po lewej stronie, w pierwszym rzędzie mogił, znajduje się grób weterana. Katakumba przykryta jest dużą płytą kamienną. na której postawiono płytę nagrobną z czerwonego piaskowca zwieńczoną krzyżem.
Na nagrobku umieszczono, wykonane na porcelanie, zdjęcie zmarłego w stroju weterana powstania styczniowego, oraz wyryto napis. Obecnie z trudem można odczytać:
TU SPOCZYWA / † / Ś. P. / IGNACY KACZMARSKI / WETERAN POWSTANIA 1863 R. / ZM. DN. 12.II 1937 R. / ŻYŁ LAT 92 / SPOKÓJ JEGO DUSZY.
Tablica nagrobna I. Kaczmarskiego - weterana 1863 r.
Ignacy Kaczmarski, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, po przeprowadzonym postępowaniu kwalifikacyjnym, został wprowadzony do Imiennego Wykazu Weteranów Powstań Narodowych 1831, 1848 i 1863 roku (Dz. Personalny nr 10 z 1921 r. poz. 847), otrzymał honorowy stopień wojskowy podporucznika weterana 1863 r. i dożywotnią stałą pensję dla weteranów powstania 1863 roku. Został też odznaczony Krzyżem Niepodległości z Mieczami (M.P. nr. 260 z 1930 r.
Notka biograficzna weterana Ignacego Kaczmarskigo została przedstawiona przez W. Dunin - Wąsowicza ("
Ostatni z 1863 r." wyd. 1934 r.). Informacje, oparte na wniosku odznaczeniowym, są nieco wymieszane i obarczone błędami rzeczowymi. Jak podaje Dunin:
I. Kaczmarski urodził się w r. 1845. Walczył w oddziale Grabowskiego, który został zorganizowany w Krzeczycach. Brał udział w bitwie pod Dobrą 24.II.1863 k/ Łodzi. Walczył też pod Wolą Cyrusową. W walkach został ranny granatem w nogę. Po odbytej kuracji ponownie podjął walkę - tym razem rany odniósł pod Dalikowem. Już po opuszczeniu powstańczego oddziału, wskutek denuncjacji, został uwięziony przez Rosjan.
W okresie międzywojennym mieszkał w Sosnowcu, przy ul. Floriańskiej 7. W wieku 92 lat, zmarł 12 lutego 1937 r. i został pochowany na cmentarzu w Małobądzu (przy obecnej ul. Małobądzkiej.
Mogiła I. Kaczmarskiego - weterana 1863 r.
Wprowadzono w czerwcu 2014 r. - na podstawie
sygnału Mariana Kotarskiego z Myszkowa.
góra strony
5. Ignacy Otrębski
Mogiła Ignacego Otrębskiego - weterana 1863 r.
W tle widoczna cmentarna kaplica.
Od bramy cmentarnej przy ul. Małobądzkiej, skręcamy w lewo, idziemy wzdłuż muru cmentarnego. Po 50 m, w drugim rzędzie mogił, położona jest duża kamienna płyta nagrobna, pokrywająca katakumbę weterana powstania 1863 r.
Jeszcze niedawno (jesień 2013 r.) była tu okrawężnikowana mogiła ziemna, gdzie na postawionym metalowym krzyżu rurowym, umieszczona była blaszana tabliczka nagrobna z napisem:
IGNACY / OTRĘBSKI / POWSTANIEC 1863 / 16.05.1918
Przy nowym urządzeniu mogiły, na kamiennej płycie nagrobnej wykuty został napis:
Ś. P. / IGNACY / OTRĘBSKI / ZM. 16. V. 1918 / POWSTANIEC 1863 / RANNY W BITWIE / POD MIECHOWEM
Mogiła Ignacego Otrębskiego - weterana 1863 r.
Bardzo skromny zasób informacji biograficznych wynika tylko z treści podanej na tablicy nagrobnej.
Wprowadzono w czerwcu 2014 r. - na podstawie
sygnału Mariana Kotarskiego z Myszkowa.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
29-12-2014 , 02:39
