STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

19 Marzec 2024, imieniny dziś obchodzi: Józef, Bogdan, Marek   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 Aleksandrów
 Anielin Kępa (W)
 Antolka (K)
 Antoniów (E)
 Bardo
 Bartodzieje (W)
 Bebelno
 Belno
 Beszowa
 Będzin (S)
 Białaczów (E)
 Białobrzegi (W)
 Biechów
 Bieliny
 Bizoręda
 Bliżyn
 Błogie (E)
 Bobrza
 Bodzechów
 Bodzentyn
 Bogoria
 Bogucice
 Bolesław (K)
 Boria
 Borkowice (W)
 Brudzewice (E)
 Brynica
 Brzeźno
 Brzóza (W)
 Brzustowiec (E)
 Brzuśnia (E)
 Buczek (E)
 Bukowno (K)
 Bukówno (W)
 Busko-Zdrój
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
Dzisiaj 1863 r. - Langiewicz, po przekroczeniu Wisły internowany
22 marca 1863 r. - Potyczka powstańców pod Igołomią
22 marca 1863 r. - Bitwa Cieszkowskiego pod Łazami
23 marca 1864 r. - Potyczka Denisewicza pod Pasztową Wolą
5 kwietnia 1863 r. - Starcie Grekowicza pod Szklarami
16 kwietnia 1863 r. - Potyczka Czachowskiego pod Grabowcem
18 kwietnia 1863 r. - Potyczka Grylińskiego pod Brodami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : PIŃCZÓW powiat: PIŃCZÓW     

BOGUCICE

1. Mogiła powstańców 1863 r.


Mogiła powstańców 1863 roku w Bogucicach

   Na cmentarzu parafialnym w Bogucicach znajduje się, wykonana z lastryko, mogiła zbiorowa powstańców 1863 r. Grób znajduje się w pobliżu głównej alei cmentarza: 50 m od wejścia i po prawej, w drugim rzędzie mogił. W mogile tej został pochowany również W. Kaizer, żołnierz września 1939 r.

   Na płycie czołowej umieszczono marmurową tablicę z napisem:
POLEGLI W OBRONIE / WOLNOŚCI I OJCZYZNY / W LATACH 1863 I W 1939 / CZEŚĆ ICH PAMIĘCI.

   Poniżej umieszczona jest (zupełnie nieczytelna) tabliczka metalowa dotycząca por. Władysława Kaizera - żołnierza września 1939 r.

Mogiła powstańców 1863 r. w Bogucicach - reprodukcja zdjęcia z ok. 1925 r.
oraz aktualny widok tablicy nagrobnej.


   Księga Zgonów parafii Bogucice nie zawiera wpisu poległych powstańców. Według informacji przekazywanej przez Referat Grobów Wojennych Dyrekcji Robót Publicznych w Kielcach w roku 1927, w mogile tej pochowano 2-ch powstańców 1863 roku, ale zapis ten może dotyczyć mogiły opisanej w pkt. 2 prezentacji Bogucic.

   W Ziemi Kieleckiej z dnia 1 kwietnia 1916 r. jest podana informacja, że Bogucice uroczyście obchodziły 53-cią rocznicę bitwy powstańców z Moskalami, która toczyła się pod Grochowiskami dnia 18 marca 1863 roku -
... w sam dzień rocznicy, przypadający w sobotę, wkopano krzyż dębowy nad grobami 18 poległych w tej bitwie powstańców pochowanych na tutejszym cmentarzu ...

   W niedzielę, po sumie, do zebranej pod kościołem ludności okolicznościowe przemówienie wygłosił oficer legionów dr Stefan Starzyński. Uroczystości były jednak zakłócone - ... ksiądz nie chciał odprawić nabożeństwa żałobnego za dusze poległych powstańców i poświęcić krzyża na ich grobie ... (Ziemia Kielecka, nr. 14).

   Mogiła powstańców 1863 roku była później pod opieką Dyrekcji Robót Publicznych w Kielcach. W roku 1926 mogiłę odczyszczono i nadsypano ziemię oraz postawiono krzyż dębowy 3 m. wys, z wyrzeźbionym napisem (sprawozdanie z prac za IV kw. 1926 r). Gdy Ministerstwo Robót Publicznych 21 IX 1928 r. pismem z dnia 21 IX 1928 r. zwróciło nadesłane zdjęcia z poleceniem uporządkowania i powtórnego sfotografowania mogiły 2 nieznanych powstańców z 1863 r. na cm. paraf. w Bogucicach - zaprojektowano wykonanie kopca ziemnego 2 x 3 m o wys. 0,3 m.

   Na krzyżu wyrzeźbiono napis: BRACIOM POLEGŁYM ZA OJCZYZNĘ/ 1863 - 1917.

   Efekty tych prac znalazły wyraz na fotografii zamieszczonej w 1929 r. w Pomnikach bojowników.

   H. Mościcki podał też informację o pochowanych w Bogucicach powstańcach - nastąpiła tu jednak pomyłka. Wymieniono nazwiska 25 poległych, dla których w roku 1863 ks. Wojciech Świątkiewicz sporządził akty zgonu w Busku - i tam powstańców na cmentarzu parafialnym w Busku pochował.

   Z cytowanych zapisów, potwierdzanych w obecnych relacjach mieszkańców Bogucic, mogiła powstańcza stanowiła obszerną kwaterę ziemną, która stopniowo, poprzez kolejne współczesne pochówki, została wyraźnie pomniejszona.

   Z Bogucicami wiążą się również mniej chlubne karty naszej historii. Opisuje to rtm. Jan Newlin Mazaraki (Pamiętnik i wspomnienia):
Z Kozubowa poszliśmy do Bogucic, by wykonać na kilku ludziach surowe wyroki, na które byli skazani przez Rząd Narodowy za zbrodnie, jakich dopuścili się na polu bitwy pod Grochowiskami, dobijając rannych i obdzierając do naga poległych, tak naszych jak i Moskali. Czyny ich były o pomstę do nieba wołające; po bitwie grochowiskiej Moskale uciekli, nasi zaś wskutek odjazdu Langiewicza rozeszli się w różne strony, o rannych leżących po polu i w lesie nikt się troszczył; te biedaki do drugiego dnia leżeli w kałuży krwi własnej jak łazarze jęcząc w bólach. Gromadka dzikich szakali w postaci ludu wiejskiego zbiegła się w to miejsce jedynie w celu zdobyczy, niektórzy nieśli pomoc nieszczęśliwym, ale wielu było takich, którzy strasznych dopuścili się zbrodni, siekierami i kołami dobijając rannych i obdzierając do naga. Wieś Bogucice najbardziej była tam czynna - sprawiedliwa też kara, jaka ich spotkała. ......
... odbyła się rewizja po wszystkich chałupach, w których znaleziono bardzo wiele rzeczy, ubrań, bielizny, obuwia i innych zrabowanych z pola walki. Wzburzenie było tak wielkie, żeśmy nie mieli najmniejszej litości dla tych zbójców.
Na smierć skazanych było 6 chłopów i jedna kobieta. ... Wielu zaś było ukaranych cieleśnie, po 100 i 200 batów. ...


   Fakt obdzierania poległych był powszechny, i nie dotyczył wyłącznie ludności Bogucic. Znadujemy na to potwierdzenie m.in. w Notatkach osobistych Władysława Bentkowskiego: ... wszystkie trupy była (jak zwykle po każdej bitwie, gdzie plac boju przez wojska jest opuszczony) całkiem z odzieży odarte i nagie. ...

   W literaturze wspomnieniowej z okresu powstania często informowano o przypadkach obdzierania poległych z odzieży i butów. Zdarzenia te przypisywano również żołnierzom rosyjskim.





Uzupełnienie z marca 2014 r.



Przebudowana w 2013 r. w Bogucicach mogiła
powstańców styczniowych i zołnierza 1939 r.


   W okresie obchodów 150. rocznicy powstania styczniowego, wykonano nowe urządzenie mogiły powstańców 1863 roku oraz por. Władysława Kaizera, żołnierza września 1939 r.

   Została wykonana katakumba z płyt granitowych, na której postawiono płytę czołową, na której wyryto dawny napis umieszczony wcześniej na tabliczce nagrobnej:
POLEGLI W OBRONIE / WOLNOŚCI I OJCZYZNY / W 1863 I W 1939 R. / CZEŚĆ ICH PAMIĘCI

   Na płycie wyryto również sylwetkę orła, na wzór Godła RP, zaś w dole płyty zamocowano dawną tabliczkę dot. por. Władysława Kaizera.


Widok płyty na przebudowanej w r. 2013 mogile w Bogucicach.


góra strony




2. Mogiła powstańców 1863 r. przy krzyżu cholerycznym z 1849 r.



   Na terenie Bogucic, bezpośrednio przy szosie Pińczów - Busko, na terenie posesji Mirosława Woźniaka, przy drodze lokalnej prowadzącej do dawnego młyna, postawiony jest kamienny krzyż z Ukrzyżowanym oraz z czaszką. Na postumencie, obok rzeźb postaci, znajduje się inskrypcja:
w Czasach grasują / cej cholery / Gromada wsi / Bogucice te Figu / re Wystawili / 1849 / Roku.



   Jak podaje Mirosław Woźniak, krzyż został wystawiony przez jego pradziadka Rylskiego, właściciela młyna, w okresie cholery panującej w Bogucicach w roku 1849. Przy krzyżu zostało wówczas pochowanych kilku zmarłych mieszkańców wsi.

   Gdy nadszedł czas powstania narodowego 1863 roku, po bitwie na Grochowiskach, w zabudowaniach młyna Rylskiego ukrywani byli powstańcy. Dwóch z nich zmarło z odniesionych ran, i zostali pochowani przy istniejącym krzyżu cholerycznym. Pozostałych powstańców Rylski przewoził końmi przez Chroberz, Działoszyce, pod granicę z Galicją.

   Z relacją powyższą współgra informacja przekazywaną przez Referat Grobów Wojennych Dyrekcji Robót Publicznych w Kielcach w roku 1927 - że w Bogucicach, w mogile pochowano 2-ch powstańców 1863 roku.

   W przekazach rodzinnych zachowały się informacje, że Rylski, bogaty i szanowany młynarz w Bogucicach, ufundował pierwszy krzyż dębowy na powstańczej mogile na Grochowiskach. Wykonawcą prac, wraz z drewnianym płotkiem, był Jacek Mikruda, dziadek Mirosława Woźniaka.




góra strony


ostatnia aktualizacja: 3-01-2015 , 07:05

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer