1. Mogiła powstańców 1863 roku
Na obrzeżu dawnej szosy prowadzcej z Białobrzegów do Radomia, na terenie wygrodzonym niskiem płotkiem drewnianym, znajdują się obok siebie dwa drewniane krzyże postawione na mogile powstańców 1863 roku.
Po lewej stronie stoi bezimienny nowy krzyż drewniany. Na krzyżu, po prawej stronie, zamocowana jest blaszana tabliczka z napisem:
Ś. P. / Tu spoczywają / Dwaj Powstańcy / z oddz. Gen. Dionizego / Czachowskiego / Polegli w tych lasach / w maju 1863
Krzyż ten jest starszy, widoczne są ślady przecięć i spięcia krzyża metalowymi klamrami.
Historię powstania mogiły, na podstawie przekazu leśników i miejscowej ludności, podał B. Serdelski (Lasy nasiąkłe krwią).
Po bitwie pod Radzanowem 26 maja 1863 roku dwóch rannych powstańców schroniło się w pałacu, w nieodległej Suchej. Byli ukryci na strychu w koszach wyplecionych ze słomianych warkoczy, napełnionych pierzem. Niestety, podczas rewizji powstańcy zostali wykrycie przez Moskali. Przywiązani do orkanów byli wleczeni przez konie ponad 3 km. Gdy już nie dawali oznak życia, porzucono ich przy trakcie, na skraju lasu. Ludność miejscowa pochowała ich w tym miejscu.
Na mogile został postawiony dębowy krzyż, który w okresie międzywojennym celowo został przecięty piłą w dwóch miejscach. Leśniczy leśnictwa Sucha, Józef Brodziak, z pomocą kowala, pospinał krzyż metalowymi klamrami i ponownie postawił krzyż na swoim miejscu.
Już po II Wojnie Światowej, Tadeusz Brodziak, syn Józefa, również leśniczy z Suchej, postawił w sąsiedztwie drugi krzyż drewniany. Można przyjąć, że na mogile 2-ch powstańców stanęły dwa krzyże.
Dojazd: z Białobrzegów starą szosą prowadzącą do Radomia (2 km z centrum). W prawo odchodzi szosa do Suchej (na drogowskazie wskazanie: Sucha 3). Dalej drogą radomską 160 m, i po prawej stronie, na obrzeżu szosy, znajduje się mogiła z dwoma krzyżami.
Uzupełnienienia z października 2013 r.
Krzyże na mogile powstańców 1863 r.
W roku 2008 wykonano prace porządkowe. Krzyże na mogile powstańców styczniowych zostały wymienione, zostały osadzone w stalowych uchwytach zabetonowanych w podłożu.
Tabliczki umieszczone na krzyżach
Na krzyżu, postawionym po prawej stronie, wymieniono tabliczkę, na której znajduje się obecnie napis:
MOGIŁA POWSTAŃCÓW / Z CZASÓW / POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 R. //
Krzyże odbudowane staraniem Parafii Rzymskokatolickiej / Św. Trójcy w Białobrzegach i Nadleśnictwa Dobieszyn / przy współudziale miejscowej Społeczności. / Poświęcone w 90 Rocznicę Odzyskania Niepodległości. / 11 listopada 2008 r.
Na drugim krzyżu, postawionym po lewej stronie, wprowadzona została tabliczka upamiętniająca opiekuna tego miejsca. Na tabliczce znajduje się napis:
MIEJSCE PAMIĘCI NARODOWEJ, / którym z wielkim pietyzmem / opiekował się, do swojej śmierci / w 2007 roku / Leśniczy Tadeusz Józef Brodziak
góra strony
2. Krzyż powstańców 1863 roku
W pobliżu mogiły dwóch powstańców 1863 roku, postawiony jest jeszcze jeden drewniany krzyż, który miejscowa tradycja wiąże z powstaniem styczniowym.
Również przy dawnej szosie radomskiej, ale 100 m przed krzyżówką do Suchej, po prawej stronie drogi, postawiony jest bezimienny krzyż drewniany. Umieszczono na nim postać Chrystusa ukrzyżowanego. Krzyż osadzony jest w betonowym fundamencie, z tyłu znajduje się obecnie drewniana podpórka.
Jak podaje znawca tych stron oraz zagadnień roku 1863 - Nadleśniczy Jan Chryzostom Czachowski z Dobieszyna, według ustnych przekazów, krzyż wzniesiono dla upamiętnienia 1863 roku. Tutaj dziedziczka Suchej, hrabina Eufrozyna Wodzyńska, miała odmawiała różaniec za poległych powstańców.
Obecnie ludność wiąże ten krzyż raczej ze śmiertelnymi ofiarami wypadków samochodowych, które bywały w tym rejonie. Stąd przed krzyżem zasadzono kwiaty, po obu stronach krzyża posadzono dwie tuje i składane są bukiety świeżych kwiatów.
Krzyż powstańców 1863 r. - zdjęcie z 10.XI.2013 r.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
23-07-2014 , 07:48
