1. Krzyż 1863 na terenie Leśnictwa Bizorenda
Na terenie leśnictwa Bizorenda (w leśnictwie zachowana jest stara nazwa BIZORENDA, zaś obecna urzędowa nazwa miejscowości - to BIZORĘDA), w pobliżu utwardzonej drogi leśnej prowadzącej od leśniczówki Bizorenda w kierunku płn.-zach. znajduje się nieduża polana związana z okresem powstania styczniowego. Jeszcze w latach 60-tych XX w. rosła tam ogromna sosna, która była świadkiem wydarzeń powstania narodowego 1863 - 1864. Był na niej zamocowany święty obrazek - stąd zachowana do obecnych czasów, miejscowa nazwa "Obrazik". Wg. ustnych przekazów, miał tu przebywać powstańczy oddział.
Brak jest dokumentów, które mogą jednoznacznie potwierdzać miejscowe opowieści o obozowaniu powstańców, o odprawionym nabożeństwie przy "Obraziku". Ze względu na niedużą odległość tego terenu od Małogoszcza, następują skojarzenia z tragiczną bitwą małogoską w dniu 24 lutego 1863 roku. Po przegranym boju część oddziałów, pod dowództwem Langiewicza, poprzez Bolmin, przemieściła się w kierunku Pieskowej Skały. Ale liczne grupy zostały rozproszone zostały po okolicznych lasach. Możliwe, że to wówczas mogła się tu skryć jakaś partia powstańcza. Są to jednak tylko przypuszczenia.
Bardziej prawdopodobna jest wersja wydarzeń związana z osobą J. N. Mazarakiego, który w swoich wspomnieniach (Jan Newlin Mazaraki Pamiętnik i wspomnienia, str. 164-166) opisuje, jak ze swoim kilkunastoosobowym oddziałem kawalerii ... Z Rembieszyc przybyłem do wsi Bizurendy; tu trzeba było czymś ciepłym się pożywić - stanąłem we dworze. Tak się złożyło, że żona dzierżawcy podczas krótkiego pobytu powstańców, urodziła syna.
... Już było ku wieczorowi, gdym wydał dyspozycje do marszu i żołnierze konie kulbaczyć zaczęli, przybiega gospodarz i prosi, bym poszedł do jego domu, gdyż żona pragnie mnie widzieć, i to koniecznie ... oświadczyła mi, że ma wielką prośbę do mnie ... "Żeby pan rotmistrz trzymał nam synka do chrztu - widać Pan Bóg przeznaczył mu takiego ojca chrzestnego, kiedy przyszedł na świat w chwili pańskiego tu przybycia".
Prośbie tej poczciwej odmówić nie mogłem, stanęło więc na tym, że żołnierze na powrót koniom popuścili popręgi, zadali im świeżej paszy i sami dobrą zjedli kolację, ja zaś ze Średnickim spaliśmy we dworze.
Na drugi dzień przybył proboszcz i chrzest się odbył ... W księgę kościelną, którą ksiądz przywiózł ze sobą, zapisałem nazwisko moje: Jan, herbu Newlin, Mazaraki, rotmistrz kawalerii narodowej w roku 1863.
Mazaraki, jako dar od chrzestnego ojca, przekazał pięknego konia cenionego na 300 rbs wartości. Pobyt w Bizorędzie (na przełomie miesiąca lutego - marca 1864 r.) trwał w efekcie trzy dni. Ponieważ w okolicy pojawił się szwadron rosyjskich dragonów, powstańcy oddział rtm. Mazarakiego poprzez Brzegi i Sobków, przemieścił się w rejon Motkowic.
Podjęte obecnie próby odnalezienia wpisu Mazarakiego w aktach metrykalnych parafii Brzegi - nie dały rezultatu. Możliwe, że nie był on sporządzony w Księdze Urodzonych a tylko w Raptularzu, który nie zachował się do obecnych czasów.
Miejscowe przekazy o pobycie powstańców były na tyle żywe i mocne, że gdy wiekowa sosna z "Obrazikiem" została ścięta, w roku 1982 leśnicy postawili tam krzyż dębowy. W ramach prac rewitalizacyjnych, w roku 2011 postawiono nowy krzyż dębowy o wysokości ok. 5 m.
Aby przedłużyć trwałość nowego krzyża, został on zamocowany w stalowych obejmach, które zostały wpuszczone w kamienno-betonowy fundament. Na krzyżu zamocowano figurę Chrystusa ukrzyżowanego, wyżej tabliczka z napisem: I N R I /
Na poprzecznym ramieniu krzyża umieszczono napis, wskazujący na intencje wystawienia krzyża:
1 8 6 3
W dolnej części krzyża (pionowo) umieszczono napis nawiązujący do roku wystawienia poprzedniego krzyża:
1 9 8 2
Z drugiej strony (też w części dolnej), na krzyżu wprowadzono rok jego postawienia:
2 0 1 1
Z tyłu, postawiony bezpośrednio w ziemi, nadal stoi drugi, nieco mniejszy (ok. 3 m), bezimienny krzyż wzniesiony w roku 1982. Został on w r. 2011 również pomalowany niebieską farbą.
Za krzyżami, na wymurowanym cokole z głazów kamiennych, postawiona jest drewniana figura Chrystusa w koronie cierniowej. Figura, wygrodzona drewnianym płotkiem, osłonięta jest dwuspadowym daszkiem zamocowanym na czterech drewnianych słupkach.
Dojazd:
Najprostszy jest dojazd od drogi nr E7, od miejscowości Brzegi, poprzez Żerniki. Na końcu zabudowań Żernik jest rozwidlenie drogi. W prawo odchodzi asfaltowa droga przez Chojny do Mostów. Odjeżdżamy utwardzoną drogą w lewo (kier. zach.), prowadzącą do Leśniczówki Bizorenda. Po dojeżdzie do masywu leśnego, droga po 600 m. doprowada do leśniczówki. Nową, asfaltową, drogą leśną kierujemy się nadal w kier. płn.-zach., i po następnych 900 m. dojeżdżamy do krzyżówki dróg (po prawej kamienny słupek oznaczający leśne rewiry: 87/ 88/ 93/ 82/ ). Skręcamy w lewo (kier. płd.-zach) i widoczne są opisane powyżej krzyże i kapliczka (od krzyżówki - 60 m.).
Do krzyża można dojechać od Brzegów również od poprzez wioskę Bizoręda - jest obecnie poprowadzona dobra droga - zaznaczona na załączonym planie. Po minięciu Bizorędy i wjeżdzie do lasu, nowa droga asfaltowa, wzdłuż Białej Nidy, prowadzi w kier. płn.-wsch. Gdy dojedziemy do bardzo wyraźnego odejścia drogi asfaltowej w prawo (kier. płd.-wsch.) - skręcamy tam, i po 900 m. - prostą drogą docieramy do wcześniej opisanej krzyżówki dróg z kamiennym słupkiem.
Plan dojazdu do krzyża (K) w leśnictwie Bizorenda
W dniu 2.06.2012 r. Stowarzyszenie "BRZEGI NAD NIDĄ" zorganizowało we współpracy z Leśnictwem Bizorenda, Rajd Pieszy i Rowerowy z Okazji Dnia Dziecka i Dni Otwartego Lasu. Uczestnicy mieli okazję zobaczyć obecny stan krzyża powstańczego.
Gospodarz terenu - Leśniczy Bogdan Fitał podaje, że planowane jest wykonanie ścieżki rowerowej, która będzie prowadzić obok powstańczego krzyża.
Wprowadzono 13.07.2012 r.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
23-07-2014 , 08:41
