STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

19 Marzec 2024, imieniny dziś obchodzi: Józef, Bogdan, Marek   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 Aleksandrów
 Anielin Kępa (W)
 Antolka (K)
 Antoniów (E)
 Bardo
 Bartodzieje (W)
 Bebelno
 Belno
 Beszowa
 Będzin (S)
 Białaczów (E)
 Białobrzegi (W)
 Biechów
 Bieliny
 Bizoręda
 Bliżyn
 Błogie (E)
 Bobrza
 Bodzechów
 Bodzentyn
 Bogoria
 Bogucice
 Bolesław (K)
 Boria
 Borkowice (W)
 Brudzewice (E)
 Brynica
 Brzeźno
 Brzóza (W)
 Brzustowiec (E)
 Brzuśnia (E)
 Buczek (E)
 Bukowno (K)
 Bukówno (W)
 Busko-Zdrój
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
Dzisiaj 1863 r. - Langiewicz, po przekroczeniu Wisły internowany
22 marca 1863 r. - Potyczka powstańców pod Igołomią
22 marca 1863 r. - Bitwa Cieszkowskiego pod Łazami
23 marca 1864 r. - Potyczka Denisewicza pod Pasztową Wolą
5 kwietnia 1863 r. - Starcie Grekowicza pod Szklarami
16 kwietnia 1863 r. - Potyczka Czachowskiego pod Grabowcem
18 kwietnia 1863 r. - Potyczka Grylińskiego pod Brodami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : ŁUBNICE powiat: STASZÓW     

BESZOWA

1. Mogiła zbiorowa powstańców 1863 r.


Mogiła powstańców 1863 r. w Beszowej.

   Na cmentarzu parafialnym (od wejścia aleją ok. 50 m i po lewej stronie) mogiła zbiorowa powstańców poległych w boju pod Komorowem 20 czerwca 1863 r.

   W postumencie z krzyżem żeliwnym, umieszczono dwie kamienne tablice. Na górnej tablicy napis:

"WOLNOŚĆ - RÓWNOŚĆ / - NIEPODLEGŁOŚĆ".

   Poniżej, na drugiej tablicy:
Ś. P. / CZEŚĆ i CHWAŁA / POWSTAŃCOM STYCZNIOWYM / 1863 R. / 72 - OM POLEGŁYM - PARAFIA - 1976 R


   Jak podaje J. Słomka (Pamiętnik włościanina):
... według informacji otrzymanych w r. 1920 w Komorowie od ludzi starszych, pamiętających powstanie, zebrano po bitwie 72 poległych i pochowano ich we wspólnym grobie w Beszowej. Ciała poległych były doszczętnie obrabowane z odzieży. Nad ich grobem postawiono w r. 1918 krzyż.
... Pod tym dębowym krzyżem ... składano kwiaty.


   Przez wiele lat o zbiorowej mogile powstańców 1863 r. na cmentarzu w Beszowej świadczył tylko na miejscowym cmentarzu bezimienny niewielki ziemny kopczyk. Po odzyskaniu niepodległości na mogile postawiono krzyż dębowy. Pod nim składano kwiaty a młodzież szkolna wraz z nauczycielstwem paliła znicze, zachowując pamięć o poległych w roku 1863.

   Gdy Ministerstwo Robót Publicznych, podczas zbierania informacji o mogiłach powstańczych, uzyskało fotografie grobu w Beszowej, pismem 347/G.W. z 11.IX.1928 roku, nakazało Urzędowi Wojewódzkiemu w Kielcach mogiłę uporządkować i przesłać ponownie zdjęcia. Z powodu silnych mrozów i zamieci - Zarząd Drogowy w Busku do realizacji prac przystąpił dopiero na wiosnę. W sprawozdaniu z wykonanych prac za III kwartał 1929 roku, Dyrekcja Robót Publicznych w Kielcach podała, że w Beszowej na cmentarzu parafialnym mogiła powstańców została odtworzona i nadsypana, na mogile postawiono krzyż dębowy nowy 3 m wys., z wyrzeźbionym napisem.

   Starsi mieszkańcy Beszowej wspominają, jak już po II Wojnie Światowej, gdy obalił się zmurszały krzyż, to w dniach świąt 3 Maja lub w Dniu Zmarłych, znicze palono na stopniach bezimiennego kopczyka.

   Pan Kotlarz, który 46 lat był kościelnym w Beszowej, wspomina, jak to w roku 1976 z pomocą parafian, ówczesny proboszcz ksiądz Bogusław Piątek, przywrócił właściwy wygląd mogiły zbiorowej z obecnym pomnikiem nagrobnym powstańców 1863 roku.

   S. Zieliński (Bitwy i potyczki 1863 - 1864) podaje, że dnia 20 czerwca 1863 r. powstańczy oddział gen. Zygmunta Jordana przeprawił się przez Wisłę w powiecie Stopnickim. Jedna partia, 300 piechoty pod dowództwem mjr. Edwarda Dunajewskiego prowadziła walki w okolicy miejscowości Gace. Druga zaś, licząca ok. 350 piechoty i 50 jazdy, prowadzona przez mjr. Jan Popiela Chościaka ps. Chościakiewicz i z udziałem gen. Z. Jordana, walczyła w Komorowie. Spotykając bardzo silny opór wojska rosyjskiego, większość powstańców wróciła do Galicji. Wielu padło w boju, część powstańców utopiła się w Wiśle, podczas przeprawy. I tylko garstka kawalerii przedarła się dalej, do lasów staszowskich.

   Paweł Popiel (Pamiętniki Pawła Popiela), opisując poszukiwania swego syna Jana, biorącego udział w powstaniu, tak wspomina pobyt w Beszowej:
" ... Z Tarnowa ruszyłem ku Wiśle pośród złowrogiej łuny palącego się przy drodze dużego folwarku. ... W Beszowej na cmentarzu leży wiele umarłych: przyjeżdżam, znajduję ciało Juliusza Tarnowskiego i innych. Jasia niema .... "

   Cytowany w pamiętniku mjr. Jan Popiel Chościak, poszukiwany przez swego ojca Pawła, powrócił do Galicji. Podjął on w sierpniu 1863 roku następną próbę wkroczenia z oddziałem jazdy do Królestwa - była to również próba bezskuteczna.


   Zwłoki Juliusza hr. Tarnowskiego, poległego w bitwie komorowskiej, w zimie 1863/1864 potajemnie przewieziono z cmentarza w Beszowej i złożone zostały w grobach rodzinnych hrabiów Tarnowskich w podziemiach kościoła oo. Dominikanów w Tarnobrzegu. Zaś przy wielkim ołtarzu w tymże kościele znajduje się pomnik nagrobny hr. Juliusza Tarnowskiego (20 XII 1840 - 20 VI 1863).

   W zbiorach Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie zachowała się klepsydra informująca w Krakowie o śmierci Juliusza hr. Tarnowskiego:
†/ Za duszę ś. p./ JULIUSZA hr. TARNOWSKIEGO/ w 21 roku życia, poległego dnia 20 Czerwca 1863 roku w ataku na Komarów,/ odbędzie się/ ŻAŁOBNE NABOŻEŃSTWO/ w kościele OO. Reformatów, we Czwartek dnia 25 Czerwca 1863 r. o godzinie 10 rano,/ na które Rodzina Przyjaciół i Znajomych zaprasza.//


   Mogiła w Beszowej stanowi trwały ślad nieudanej wyprawy gen. Zygmunta Jordana, powołanego w czerwcu 1863 roku na naczelnika województwa krakowskiego i sandomierskiego.



Mogiła powstańców 1863 r. w Beszowej - stan w czerwcu 2013 r.




góra strony


ostatnia aktualizacja: 23-07-2014 , 07:32

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer