| gmina :
RADZANÓW
|
powiat:
RADOM | |
BUKÓWNO
1. Mogiła Dionizego Czachowskiego
W centrum cmentarza parafialnego w Bukównie, w pobliżu kaplicy, znajduje się symboliczna mogiła płk. Dionizego Czachowskiego.
Mogiła wykonana z okazałych płyt czerwonego piaskowca. Na płycie wykuto napis:
TU OD ROKU 1863 SPOCZYWAŁY ZWŁOKI / PUŁKOWNIKA POWSTANIA STYCZNIOWEG / Ś.P. DYONIZEGO CZACHOWSKIEGO / UR. 5 KWIETNIA 1810 R. / POLEGŁEGO W WALCE O WOLNOŚĆ OJCZYZNY / 6 LISTOPADA 1863 R. / POD JAWOREM SOLECKIM. / W DNIU 30 PAŹDZIERNIKA 1938 R. / PROCHY BOHATERA PRZENIESIONO DO RADOMIA / I POCHOWANO W GROBOWCU PRZED KOŚCIOŁEM / O.O. BERNARDYNÓW
Po śmierci Dionizego Czachowskiego w dniu 6 listopada 1863 r. w potyczce pod Jaworem Soleckim, jego zwłoki były wożone przez wojsko rosyjskie po okolicznych wsiach oraz wystawione na widok publiczny w Radomiu.
Władze rosyjskie łaskawie zezwoliły na cichy pochówek, ale poza Radomiem, w nocy i przy udziale tylko trzech osób. Zwłoki D. Czachowskiego pochowano w Bukównie, gdzie na cmentarzu spoczywały już dwie siostry Czachowskiego: żona dziedzica Bukówna, Andrzeja Badowskiego, Scholastyka (1798 - 5.VII.1831) i Klementyna (1809 - 9.IV.1827). Pogrzeb powstańczego naczelnika wojennego woj. sandomierskiego odbył się w nocy z 9 na 10 listopada, a w tej smutnej uroczystości uczestniczyli: szwagier Dionizego, Piotr Kalisz z żoną oraz wnuk Tadeusz Mrokowski (syn Wiktorii). Byli też wysłannicy władzy moskiewskiej - kozacy. W relacji z pogrzebu, znajdującej się muzeum radomskim, a spisanej w roku 1888 przez Stanisława Dzierzbickiego, jest informacja o braku krzyża i nagrobka na mogile D. Czachowskiego. Ale do trumny przybito tabliczkę nagrobną.
Po odzyskaniu niepodległości, w roku 1917 ufundowano nagrobek na mogile Dionizego Czachowskiego. W roku 1938, jego prochy przeniesiono uroczyście do utworzonego mauzoleum w Radomiu. W dniu 30 października 1938 roku, po przeprowadzonej ekshumacji, jak złożył oświadczenie lekarz powiatowy Dr. M. Cywiński, ... szczatki zwłok ... złożone zostały w trumnie metalowej dokładnie zalutowanej ... Następnie włożono je prostej trumnie drewnianej.
Z udziałem władz, duchowieństwa, weteranów powstania 1863 roku, żołnierzy 72 pp im. D. Czachowskiego, młodzieży oraz społeczeństwa, trumna została umieszczona na wojskowej lawecie, którą ciągnęły trzy pary koni. W uroczystościach brała udział Zofia Milcarz, prawnuczka D. Czachowskiego. Orszak pogrzebowy z Bukówna przemaszerował przez Przytyk do Radomia, gdzie złożono trumnę w Mauzoleum płk. Dionizego Czachowskiego. W zbiorach N. T. Osińskiego (AP Radom, zesp. 1211) zachowały się zdjęcia przedstawiające przebieg uroczystości.
Obecnie symboliczna mogiła D. Czachowskiego w Bukównie została odnowiona. Mogiły sióstr D. Czachowskiego na miejscowym cmentarzu nie przetrwały do obecnych czasów.
góra strony
Uzupełnienie z kwietnia 2014 r.
Widok dawnej mogiły Dionizego Czachowskiego w Bukównie w kwietniu 2014 r.
Z inicjatywy Szkoły Podstawowej w Bukównie, która dn. 23.X.2010 r. otrzymała Imię Dionizego Czachowskiego oraz stosowny sztandar, w okresie obchodów 150. rocznicy powstania styczniowego, przy dawnej mogile Patrona Szkoły, została postawiona tablica informacyjna.
Tablica informacyjna przy dawnej mogile Dionizego Czachowskiego w Bukownie
- stan w kwietniu 2014 r.
Uzupełnienie wprowadzono 13.04.2014 r.
góra strony
2. Krzyż Dionizego Czachowskiego
W pobliżu symbolicznej mogiły Dionizego Czachowskiego znajduje się drewniany krzyż, osadzony w kopczyku wykonanym z otoczaków zespoinowanych betonem.
W kopczyku, od strony zachodniej, tuż pod krzyżem, umieszczono głaz, na którym wyryty jest napis: CZACHOWSKI
Napis bardzo słabo widoczny. Podobno przez cały okres niewoli, ten głaz położony był na bezimiennej mogile i wskazywał miejsce pochówku płk. D. Czachowskiego.
Zachowało się zdjęcie (AP Radom, zesp. 1211) cmentarza w Bukównie w roku 1938. Widokoczny jest kamienny kopczyk z krzyżem. Wykonane farbą napisy są czytelne, dobrze zauważalne. Widok ten różni się wyraźnie od stanu obecnego.
Zdjęcie powyższe pozwala uzyskać informację, jak wyglądał cmentarz w 75 lat, po śmierci D. Czachowskiego. Lokalizacja bezimiennej mogiły ziemnej nie była łatwa, stąd wiarygodny jest przekaz o głazie, który oznaczał położenie grobu Czachowskiego.
Widok na krzyż oraz dawną mogiłę Dionizego Czachowskiego w Bukównie
- stan w kwietniu 2014 r.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
3-01-2015 , 07:16
|
|
|
|
