STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

6 Październik 2024, imieniny dziś obchodzi: Petra, Fryderyka, Artur   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 Parszów
 Pasztowa Wola (W)
 Pawłowice
 Pawłów
 Pawłów (W)
 Pełczyska
 Pętkowice
 Piasek Wielki
 Pierzchnica
 Pieskowa Skała (K)
 Pilica (S)
 Pilica (W)
 Pińczów
 Piórków
 Pobiednik Mały (K)
 Polana Langiewicza
 Policzna (W)
 Pomorzany (W)
 Poświętne (E)
 Prandocin (K)
 Proszowice (K)
 Prymusowa Wola (E)
 Przedbórz (E)
 Przybysławice
 Przysucha (W)
 Pstroszyce (K)
 Rachwałowice (K)
 Radków
 Radom (W)
 Radom_mogiły_1
 Radom_mogiły_2
 Radoszyce
 Rataje
 Rokitno (S)
 Rozniszew (W)
 Rożenek (E)
 Ruda Kościelna
 Ruszków
 Rybnica
 Ryczów (S)
 Ryczówek (K)
 Rytwiany
 S
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
9 pazdziernika 1863 r. - Neuman i Junosza walczą pod Stawami
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Z. Chmieleńskiego pod Oksą
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Rybnicą
21 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Jurkowicami
21 pazdziernika 1863 r. - Potyczka Chmieleńskiego pod Kwiliną
29 pazdziernika 1862 r. - Świętomarz - zjazd księży sandomierskich
29 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Bosaka i oddziału Rębajły pod Jeziorkiem
4 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Strojnowem
5 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Górami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : PROSZOWICE powiat: PROSZOWICE     

PROSZOWICE

1. Piotr Wciśliński




   Na cmentarzu parafialnym przy ul. Krakowskiej w Proszowicach znajduje się okazały grobowiec rodzinny Wciślińskich.
   Na płycie czołowej katakumby znajdują się dwie płyty nagrobne z czarnego granitu. Na płycie, po lewej stronie, wyryto napis:
† / Ś. P. / PIOTR / WCISLIŃSKI / LAT 72    ZM. 1914


Poniżej i obok na tablicach wymieniono sześciu innych zmarłych z rodziny Wciślińskich.

   Dojście: grobowiec znajduje się po lewej stronie głównej alei, ok. 50 m. od trzeciej bramy wejściowej na cmentarz.


Piotr Wciśliński (27.VII.1842 - 1914) pochodził z bogatej rodziny mieszczańskiej w Proszowicach. Był synem Melchiora Wciślińskiego (ur. 5.I.1815) i Elżbiety z Biechońskich (ur. 4.XI.1816 r.). Jego dziadek, Stanisław Wciśliński, był uczestnikiem powstania kościuszkowskiego.

   Piotr urodził się w Proszowicach 27 lipca 1842 roku. Brał czynny udział w powstaniu styczniowym 1863 roku. Był wachmistrzem kawalerii w oddziale gen. Mariana Langiewicza. Jego oryginalny powrót z walk pozostał w przekazie rodzinnym: spiesząc konno do domu na rynku proszowickim, nie zsiadł z rumaka przed wejściem, jeno wskoczył na nim przez otwarte okno, prosto do komnaty na parterze.

   Wstąpił w związek małżeński z Marią z Sikorskich, wywodzącą się również z rodziny proszowickich mieszczan. Wyruszyli do Warszawy i zamieszkali na ulicy Złote. Prowadzili handel mięsem i wędlinami. W Warszawie urodzili się im synowie: Stanisław, Antoni, Józef, Andrzej i Stefan oraz córka Karolina. Kiedy zmarł ojciec, Melchior, Piotr wrócił do Proszowic, a jego synowie pozostali w Warszawie nadal rozwijając intratny interes z jatkami i sklepami mięsnymi na Mokotowie.

   Piotr Wciśliński należał do grupy najbardziej zamożnych obywateli Proszowic, miał w rynku kamienicę oraz majątek ziemski. Na zachowanym zdjęciu z roku 1905, z uroczystości Święta Straży Pożarnej na Rynku w Proszowicach, zajmuje dostojne miejsce siedzące w pierwszym rzędzie, wśród miejscowych notabli.

   Zmarł w 1914 roku i został pochowany w okazałym, wykonanym z różowego piaskowca, grobie rodzinnym na cmentarzu parafialnym w Proszowicach. Jego żona Maria zmarła w 7 lat później.

Święto Strazy Pożarnej w Proszowicach, w r. 1905. W pierwszym rzędzie siedzi Piotr Wciśliński.

Materiały informacyjne i zdjęcia udostępnił Arkadiusz Zbigniew
Wciśliński - prawnuk powstańca Piotra Wciślińskiego


góra strony




2. Leopold Pieprzak




   Na cmentarzu parafialnym zachował się nagrobek Leopolda Pieprzaka, powstańca 1863 roku.

   Na rozległym cmentarzu w Proszowicach odszukanie mogiły L. Pieprzaka jest nieco kłopotliwe, dlatego podaję dokładny opis dojścia. Od bramy cmentarnej (wejście po schodach) aleją w prawo (40 m) i obok wysokiego krzyża drewnianego w lewo (30 m). Skręcamy teraz w prawo, i po 43 m, po lewej stronie alejki, w drugim rzędzie grobów (za katakumbą z czarnego granitu, z nazwiskiem DYRGA) na ziemnej mogile wygrodzonej kutymi prętami żelaznymi, postawiony jest kamienny nagrobek zwieńczony żelaznym krzyżem. Pod sylwetką Chrystusa ukrzyżowanego na krzyżu umieszczono charakterystyczną żeliwną tablicę z napisem:
Ś. P. / LEOPOLD PIEPRZAK / PRZEŻYWSZY LAT 45 / ZMARŁ D. 2 LUTEGO 1887 R. / PROSI O WESTCHNIENIE DO BOGA / ZA JEGO DUSZĘ

(w Kazimierzy Wielkiej znajduje się identycznie wykonany nagrobek Sebastiana Pieprzaka, ojca Leopolda).

Leopold Pieprzak (ok. 1842 - 2.II.1887) pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Jak podaje historyk K. Wielgut (Kronika rodzinna), jego ojciec, Sebastian Pieprzak uczestnik powstania listopadowego, w okresie powstania styczniowego będąc dzierżawcą majątku Twierdza we wsi Wieprz pod Andrychowem, pełnił funkcję naczelnika powiatu wadowickiego z ramienia Rządu Narodowego. Wg. rodzinnych przekazów, Leopold w powstaniu styczniowym był w Żuawach Śmierci Fr. Rochebruna. Zachowane spisy powstańców 1863 r. w obozie Kurowskiego w Ojcowie (AP Kielce, zesp. 26 sygn.1) pozwalają stwierdzić, że 21-letni subiekt z Krakowa Pieprzak Leopold zgłosił się z karabinem i otrzymał przydział do strzelców. Podczas nocnego ataku na Miechów w dniu 17.II.1863 r. został ranny.

   W okresie późniejszym miał duży sklep spożywczy w Szczekocinach. Interes może i dobrze by prosperował, ale jak podaje Adam Grzymała Siedlecki (Rozmowy z samym sobą), który Leopolda określa wujem (był on bratem matki pisarza) wspominał - ... eks-powstaniec ... mój wuj Leopold Pieprzak ... chętnie zanurzał się we wspomnienia o powstańczej doli i niedoli, o wesołych zdobywaniach aprowizacji, o swoich śmiesznych czy nieszczęsnych towarzyszach broni ... A że opowieści były częste, i połączone z nadmierną konsumcją wina, w czym gorliwie pomagali mu wierni słuchacze, doprowadziło to bankructwa Leopolda. Ożenił się z Joanną z Wędrychowskich, z którą miał córkę Stanisławę, zostaje dzierżawcą majątku Tropiszów (Proszowickie).

   Zmarł 2 lutego 1887 r. w wieku 45 lat. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Proszowicach. Na mogile został postawiony nagrobek będący kopią nagrobka wykonanego dla zmarłego pół roku wcześniej jego ojca, Sebastiana Pieprzaka (mogiła zachowana na cmentarzu w Kazimierzy Wielkiej).

Wprowadzono w sierpniu 2010 r. na podstawie
sygnału i materiałów otrzymanych od Franciszka
Oziębłowskiego, wywodzącego się z Pieprzaków.



góra strony




Mogiła powstańców 1863 roku (niezachowana)


Proszowice, położone w odległości kilkunastu kilometrów od granicy Kongresówki z Galicją, w okresie powstania 1863 roku często gościło grupki powstańców, zwłaszcza uciekających do Galicji przed wojskiem rosyjskim.

   W opracowaniu S. Zielińskiego (Bitwy i potyczki 1863 - 1864) kilkakrotnie występuje sąsiadująca Igołomia, odnotowano potyczki w pobliskim Wąsowie i na polach Czernichowa. Natomiast nie odnotowano bezpośredniego starcia na terenie Proszowic.

   Na cmentarzu przykościelnym kaplicy pw. Trójcy Świętej w Proszowicach, była mogiła powstańców 1863 roku. Gdy w 1929 roku sporządzano dokumentację mogił powstańczych, wykonano zdjęcie tej mogiły ziemnej z drewnianym krzyżem, opublikowane później w opracowaniu Mościckiego (Pomniki bojowników ...) - reprodukcję też zdjęcia przedstawiono obok.

   Gdy w latach 60-tych XX w. porządkowano teren cmentarza przykościelnego - wszystkie szczątki z istniejących mogił zostały ekshumowane i złożone w podziemiach kaplicy pw. Trójcy Świętej.

   Po dawnej mogile powstańczej nie pozostał obecnie żaden ślad.

góra strony



Biały Krzyż

Przy wyjeździe z Proszowic w kierunku Wawrzeńczyc, przy skrzyżowaniu ul. Wiślanej i Wolności, na kamiennym cokole ustawiony jest drewniany krzyż - miejsce to nazywane jest jako "Biały Krzyż".

   Wcześniej, na tej krzyżówce dróg, znajdował się ziemny kurhan z poległymi polskimi żołnierzami. Dawnej krzyż posiadał białą barwę, stąd nazwa "Biały Krzyż". Z końcem lat pięćdziesiątych XX w. przy wykonywaniu prac drogowych, kurhan został zniszczony, a krzyż przestawiono o kilkanaście metrów.

   Brak jest dokładnych informacji o pochodzeniu kurhanu, zachowane fragmenty napisów na cokole krzyża są nieczytelne. W większości przekazów podaje się, że byli to polscy żołnierze z powstania listopadowego. Niektórzy odnoszą krzyż do okresu Księstwa Warszawskiego lub do okresu powstania styczniowego. Krzyż postawiony był prawdopodobnie z końcem XVIII w., ale nie można wykluczyć, że później mogiłę uzupełniano nowymi pochówkami.





góra strony


ostatnia aktualizacja: 4-01-2015 , 05:33

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer