ZAGNAŃSK
1. Chorągiew z roku 1861
W kościele parafialnym w Zagnańsku zachowała się chorągiew z roku 1861, z okresu manifestacji patriotyczno - religijnych.
Na awersie, pod wizerunkiem Matki Boskiej Niepokalanej, wyhaftowano napis:
NIEPOKALANA PRZECZYSTA PANIENKO. / ZMIŁUJ SIĘ ZMIŁUJ NAD POLAKÓW MĘKĄ.
Niżej wyhaftowany jest biały orzeł w koronie.
Na rewersie sztandaru wyhaftowany złamany krzyż w koronie cierniowej z liściem palmowym, a poniżej napis:
DNIA 8 KWIETNIA 1861 ROKU.
Data 8 kwietnia 1861 r. - to dzień masakry na placu Zamkowym i na Starym Mieście w Warszawie. Podczas patriotycznej demonstracji około 200 osób cywilnych zostało zabitych, ponad 400 rannych.
Awers i rewers sztandaru z 1861 roku w Zagnańsku.
Ks. Izydor Grella w okresie od 1845 do 1885 roku był proboszczem w Zagnańsku, później przeszedł na parafię do Sienna, gdzie zakończył swój żywot.
Ks. Grella wyraźnie wspomagał ruch patriotyczny, parafianie uczestniczyli w patriotycznych pielgrzymkach na Święty Krzyż. Proboszcz pomagał też powstańczym oddziałom, gościł u siebie powstańczych dowódców.
góra strony
2. Wincenty Herrmann
Na starej części cmentarza, bezpośrednio przy głównej alei, przy skrzyżowaniu z alejką prowadzącą od drugiej bramki cmentarza, znajduje się mogiła Wincentego Herrmanna, weterana powstania styczniowego 1863 r.
Z płyt czerwonego piaskowca tumlińskiego wykonana jest katakumba. Na płycie mogiły wykuto napis:
Ś. P. / WINCENTY HERRMANN / WETERAN z 1863 R. / ŻYŁ LAT 77 / ZMARŁ 4.VII. 1923 R. / SPOKÓJ JEGO DUSZY //
Ś. P. / HONORATA HERRMANNOWA / PRZEŻYŁA LAT 87 / ZMARŁA 23 II 1937 R / POKÓJ JEJ DUSZY
góra strony
3. Ks. Stanisław Świątkiewicz
Na cmentarzu parafialnym w Zagnańsku znajduje mogiła ks. Stanisława Świątkiewicza związanego z okresem powstania narodowego 1863 roku.
Dojście: od mogiły Herrmanna 100 m główną aleją w kier. płn. Po lewej stronie, bezpośrednio przy alejce, w kępie bzów, leży kamienna płyta (bez napisów), za nią postawiony w ziemi żeliwny krzyż. Na krzyżu brak jest obecnie tabliczki.
Wg. uzyskanych informacji, potwierdzanych przez kościelnego, jest to mogiła ks. Stanisława Świątkiewicza.
Jak podawał Z. Sabat (w oparciu o informacje Wł. Pietrzykowskiego z 69 r.) - na krzyżu była tablica z napisem:
KS. STANISŁAW ŚWIĄTKIEWICZ, KANONIK SANDOMIERSKI, PLEBAN ZAGNAŃSKI, ŻYŁ LAT 65, ZMARŁ 7.IX.1885 R.
Ks. J. Wiśniewski (Dekanat Konecki) podawał informację, że ks. S. Świątkiewicz spoczywa we wspólnej mogile z ks. Antonim Lechem, następnym proboszczem Zagnańska (w latach 1886 - 1897).
góra strony
4. Krzyż pamiątkowy z 1882 r.
Nieco dalej za mogiłą ks. S. Świątkiewicza (od trzeciej bramy wejściowej na cmentarz - alejką na wprost 20 m i po lewej 4 m) znajduje się żelazny krzyż z 1882 r. postawiony na kamiennym cokole.
Na cokole został wykuty napis:
A. D. / 1882. / ZA CZASÓW PASTER / STWA X. ŚWIĄTKIEWICZA / OFIARĄ PARAFIAN CME / TARZ TEN OMUROWANY / I UPORZĄDKOWANY. / BOŻE bądź miłosierny / nad Duszami którym / Ciała na tym Cmen / tarzu spoczywają
Ks. Stanisław Świątkiewicz (1821 - 1885) w okresie powstania był proboszczem w Czyżowie Szlacheckim.
Uczestniczył w patriotyczno - religijnych odpustach na Świętym Krzyżu. Był delegatem duchowieństwa diecezji sandomierskiej do Komitetu Centralnego Czerwonych w roku 1862. Następnie na zjeździe w Świętomarzu referuje wyniki tych rozmów. Był karany grzywną przez naczelnika woj. Okręgu radomskiego.
Od roku 1880 został proboszczem w Zagnańsku i tu zmarł w roku 1885.
Krzyż ten stanowi obecnie jedyne miejsce na terenie Zagnańska, gdzie ks. Stanisław Świątkiewicz, proboszcz Zagnańska w latach 1880 do 1885 r. został upamiętniony.
góra strony
5. Dąb Bartek
Na pograniczu Zagnańska i Bartkowa rośnie okazały i majestatyczny dąb o nazwie Bartek, który należy do najstarszych drzew w Polsce. Jego wiek określa się na 700 - 1000 lat. Liczne wycieczki odwiedzają ten pomnik przyrody.
Według ustnych przekazów okolicznych mieszkańców, w czasie powstania styczniowego Moskale na konarach Bartka powiesili dwóch powstańców - oficerów. Upamiętniać to mają umieszczone na dębie dwa żeliwne odlewy Chrystusa ukrzyżowanego. Również i wśród leśników przekazywane są podobne informacje, o czym pisze B. Serdelski (Lasy nasiąkłe krwią, poz. 320).
Są jednoznaczne potwierdzenia, że w nieodległej Bobrzy w dniu 10 czerwca 1863 roku była potyczka oddziału Dionizego Czachowskiego z Moskalami. W wyniku walki zginęło kilku powstańców. Jak stwierdził to M. Starz (Zagnańsk, Samsonów ...) - w wyniku tej bitwy, z odniesionych ran, na terenie parafii Zagnańsk zmarł Szymborski, lat 19 mający, zaś na terenie parafii Tumlin zmarli Józef lat 30 i Ignacy Galicki lat 20. Brak jest jednak wyraźnego potwierdzenia związków tych zgonów z Bartkiem.
Znajdujące się na dębie odlewy Chrystusa posiadają datę 1853, co raczej wyklucza ich związek z powstaniem.
Przekazywane turystom opowieści o związkach Bartka z wydarzeniami powstania styczniowego należy zaliczyć wyłącznie do legend.
Gdy po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, prowadzone były postępowania weryfikacyjne weteranów powstania styczniowego, to nadleśniczy w Samsonowie, pismem z 4 sierpnia 1920 roku, informował Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy Uczestników Powstania 1863 roku w Radomiu (AP Radom, zesp. 369), że ... w Kaniowie mieszka powstaniec 1863 r. Kazimierz Piśkiewicz, staruszek 80cio letni ...
Interwencja była skuteczna - po przeprowadzonym postępowaniu kwalifikacyjnym Kazimierz Piśkiewicz, urodzony w roku 1840 w Tumlinie, otrzymał honorowy stopień ppor weterana i wprowadzony do IMIENNEGO WYKAZU WETERANÓW POWSTAŃ NARODOWYCH 1831, 1848 I 1863 ROKU (Dz. Personalny Nr 10 z r. 1921, poz. 1757).
Na cmentarzu parafialnym w Zagnańsku nie odnaleziono mogiły weterana K. Piskiewicza.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
31-12-2014 , 11:54
|
|
