STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

29 Marzec 2024, imieniny dziś obchodzi: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Świerczek
 Święta Katarzyna
 Świętomarz
 Święty Krzyż
 Tarczek
 Tarłów
 Tuczępy
 Tułkowice
 Tumlin
 Warka (W)
 Waśniów
 Wąchock
 Wełecz Stary
 Wierna Rzeka
 Wierzbica (W)
 Włoszczowa
 Wodzisław
 Wojciechowice
 Wola Szczygiełkowa
 Wolbrom (K)
 Wolica
 Wrocieryż
 Wrzos (W)
 Wysocice (K)
 Wysoki Małe
 Wysokie Koło (W)
 Występa
 Zaborze
 Zadroże (K)
 Zagnańsk
 Zalesice (W)
 Zalezianka
 Zaryszyn (K)
 Zawichost
 Zawiercie (S)
 Zborów
 Złotniki
 Złotniki (K)
 Złoty Potok (S)
 Zwoleń (W)
 Żarki (S)
 Żarnowiec (S)
 Żarnów (E)
 Żelazowice (E)
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
5 kwietnia 1863 r. - Starcie Grekowicza pod Szklarami
16 kwietnia 1863 r. - Potyczka Czachowskiego pod Grabowcem
18 kwietnia 1863 r. - Potyczka Grylińskiego pod Brodami
19 kwietnia 1863 r. - Potyczka oddz. Kononowicza pod Grzybową Górą
19 kwietnia 1864 r. - Pod Radkowicami został rozbity oddział Szemiota
20 kwietnia 1863 r. - Bitwa Jankowskiego i Zielińskiego pod Jedlnią
21 kwietnia 1863 r. - Potyczka Zawadzkiego pod Szkucinem
22 kwietnia 1863 r. - Bitwa Czachowskiego pod Stefankowem
22 kwietnia 1863 r. - Bitwa Mossakowskiego pod Golczewicami
24 kwietnia 1863 r. - Bitwa Mossakowskiego pod Jaworznikiem
25 kwietnia 1863 r. - Starcie Oksińskiego pod Łazami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : WILCZYCE powiat: SANDOMIERZ     

TUŁKOWICE

1. Miejsce pobytu gen. Bosaka


Po klęsce opatowskiej powstanie w Sandomierskiem i Krakowskiem dogasało. Gen. Hauke Bosak jeszcze zbiera część swych oddziałów w lasach cisowskich, uczestniczy w dniu 21 marca 1864 r. w swej ostatniej bitwie pod Maruszową (k/ Ożarowa). Następnie szuka schronienia w klasztorze w Solcu nad Wisłą (zob. hasło - Solec). Przed opuszczeniem Kongresówki jego ostatnim miejscem pobytu był dwór w Tułkowicach.

   Od roku 1859 właścicielem majątku Tułkowice, położonego nad rzeką Opatówką, został Adam Piasecki, ożeniony z Pauliną Konarską. Ich syn, Tadeusz, tak później przedstawiał ojca:
"... Ojciec mój należał do partji białych, zwalczających wybuch powstania zbrojnego, lecz z chwilą, gdy już wybuchnęło, przystąpił do organizacji. Tułkowice stały się oparciem dla wielu powstańców. Nie leżąc bowiem na żadnem uczęszczanym gościńcu, a mając blizki i ułatwiony dostęp do granicy austrjackiej przez Wisłę, uważane były za pewniejsze schronienie przed władzami rosyjskimi. Powstańcy chętnie tam się chronili, oczekując sposobności przedostania się do Galicji. W szczególności z historią Tułkowic związana jest sprawa ocalenia generała Bosaka i jego przeprawa przez Wisłę za granicę austrjacką. ...
   Generał Bosak w Tułkowicach przebywał dwa razy po parę dni ..."


   Ok. 4 kwietnia 1864 r. przybył do Tułkowic i oczekiwał na sposobność przeprawy przez Wisłę. Gdy do Piaseckich dotarła informacja, że wiadomość o pobycie generała w Tułkowicach niebezpiecznie rozeszła się po okolicy, został na kilka dni wywieziony do leśniczówki Wlonice (od Ożarowa w kier. płn.wsch., na Słupię Nadbrzeżną). Po upewnieniu się, że wiadomości te nie dotarły do władz rosyjskich, powrócił do Tułkowic. Po kilku dniach oczekiwania Paulina Piasecka, żona Adama, przewiozła generała w rejon Dwikoz, gdzie na przeprawie w Mściowie bracia Ignacy i Stefan Kotkowscy przygotowali czółno i wyprawili go za Wisłę.

   Tadeusz Piasecki (relacja za A. Bastrzykowskim Monografia ... Jankowice ...) podawał
... Po przedostaniu się do Galicji, generał Bosak napisał do rodziców moich kartkę z datą 18 kwietnia 1864 r. ...
   O generale Bosaku matka moja zachowała wspomnienie, jako o człowieku bardzo szlachetnym, oddanym całem sercem i duszą sprawie ojczyzny, której to sprawie poświęcił wszystko: wybitne stanowisko, znaczny majątek i poszedł bez szemrania służyć dalej Polsce na wygnaniu w biedzie materjalnej. ..."


   Z końcem XIX w. Piaseccy przenieśli się do Radomia. Majątek ziemski został podzielony na działki i rozprzedany. Jedynym pozostałym śladem po tułkowickim dworze jest ziemna piwnica, która znajduje się obok domu miejscowego sołtysa. Mieszkańcy wioski, pokazują w pobliżu strażackiej remizy zachowaną z tamtego okresu czasu studnię ocembrowaną ciosami piaskowca (przykrytą od góry współczesnym kręgiem betonowym).


   W Tułkowicach nikłe są ślady materialnej pamięci po dworze Piaseckich Były jednak wskazania, aby Tułkowice wprowadzić do niniejszej prezentacji:
- zupełnie nieznany dwór w Tułkowicach był ostatnią kwaterą - kryjówką gen. Bosaka, przed udaniem się jego na emigrację,
- na uznanie zasługuje postawa miejscowej ludności. W wymienionej relacji Piaseckiego zawarte jest stwierdzenie: "... lud tutaj jeżeli nie sprzyjał otwarcie powstaniu, to w żadnym razie mu nie szkodził, że przez cały okres powstania rodzice moi nie spotkali się ani z jednym faktem denuncjacji ze strony włościaństwa w parafji jankowickiej, a powodów do tego mogło być pod dostatkiem ... "
- nawet obecnie wśród ludności miejscowej (np. u Wiesława Wójcika i jego syna) zachowała się pamięć o dziedzicu Piaseckim i o ukrywaniu generała Bosaka oraz o innych wydarzeniach związanych z powstaniem styczniowym. Wymienia się działającego na rzecz powstania furmana Stanisława Chrząszcza, fornala Michała Gilowskiego, służącego Wawrzeńca Mazura czy też włościanina Pawła Chałupczaka, do którego odesłano dowódcę oddziału Zagórskiego, gdy zachodziła obawa przeprowadzenia rewizji we dworze.
- na terenie wioski znajduje się kamienny krzyż z napisem:... za wyzwolenie Polski w r. 1918 wieś Tułkowice wystawiła krzyż ... Może żywa pamięć o roku 1863 zostanie w Tułkowicach materialnie upamiętniona.


   W opracowaniu M. Bruchnalskiej (Ciche bohaterki: udział kobiet w powstaniu styczniowym) autorka podaje, że Władysława Eminowicza, po bitwie opatowskiej ... rannego zabrała do dworu swego w Tułkowicach p. Piasecka, leczył go szwagier jej znany dr. Bukowiecki ... - ale informacja ta stoi w sprzeczności z kilkoma innymi relacjami o leczeniu i śmierci W. Eminowicza, i nie znajduje żadnego potwierdzenia w Tułkowicach.




góra strony


ostatnia aktualizacja: 30-12-2014 , 08:52

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer