STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

28 Marzec 2024, imieniny dziś obchodzi: Aniela, Sykstus, Joanna   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Ś - Ż
 Świerczek
 Święta Katarzyna
 Świętomarz
 Święty Krzyż
 Tarczek
 Tarłów
 Tuczępy
 Tułkowice
 Tumlin
 Warka (W)
 Waśniów
 Wąchock
 Wełecz Stary
 Wierna Rzeka
 Wierzbica (W)
 Włoszczowa
 Wodzisław
 Wojciechowice
 Wola Szczygiełkowa
 Wolbrom (K)
 Wolica
 Wrocieryż
 Wrzos (W)
 Wysocice (K)
 Wysoki Małe
 Wysokie Koło (W)
 Występa
 Zaborze
 Zadroże (K)
 Zagnańsk
 Zalesice (W)
 Zalezianka
 Zaryszyn (K)
 Zawichost
 Zawiercie (S)
 Zborów
 Złotniki
 Złotniki (K)
 Złoty Potok (S)
 Zwoleń (W)
 Żarki (S)
 Żarnowiec (S)
 Żarnów (E)
 Żelazowice (E)
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
5 kwietnia 1863 r. - Starcie Grekowicza pod Szklarami
16 kwietnia 1863 r. - Potyczka Czachowskiego pod Grabowcem
18 kwietnia 1863 r. - Potyczka Grylińskiego pod Brodami
19 kwietnia 1863 r. - Potyczka oddz. Kononowicza pod Grzybową Górą
19 kwietnia 1864 r. - Pod Radkowicami został rozbity oddział Szemiota
20 kwietnia 1863 r. - Bitwa Jankowskiego i Zielińskiego pod Jedlnią
21 kwietnia 1863 r. - Potyczka Zawadzkiego pod Szkucinem
22 kwietnia 1863 r. - Bitwa Czachowskiego pod Stefankowem
22 kwietnia 1863 r. - Bitwa Mossakowskiego pod Golczewicami
24 kwietnia 1863 r. - Bitwa Mossakowskiego pod Jaworznikiem
25 kwietnia 1863 r. - Starcie Oksińskiego pod Łazami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : WIERZBICA powiat: RADOM     

ZALESICE

1. Nagrobek Samuela Bielańskiego


   Przy domu rodziny Rolów, pod nr. 65 (od drogi 744 Radom - Wierzbica, wjazd ok. 700 m w centrum Zalesic) znajduje się pomnik w formie płyty nagrobnej kpt. Samuela Bielańskiego. Przy drodze, za siatkowym ogrodzeniem ogródka domowego, na niewielkim fundamencie została postawiona płyta lastryko z wyrytym napisem:

TU SPOCZYWA / KPT SAMUEL / BIELAŃSKI / KTÓRY POLEGŁ W POTYCZCE / PODCZAS POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863 R. / Z WOJSKAMI ROSYJSKIMI / FUNDATORAMI UPAMIĘTNIENIA / KOŁO Z.B.O.W.i D. ZALESICE / I URZĄD GMINY WIERZBICA / 1973 R.

   Jak oświadcza 70-letni gospodarz domu, w roku 1973 miejscowy ZBOWiD postawił ten pomnik przy ulicy, dla pokazania powstańczej mogiły, która znajduje się w polu, ok. 250 m. poza jego domem. Ułatwiało to możliwość zapalenia zniczy przez młodzież szkolną. Nie było wówczas żadnego przenoszenia szczątków zwłok w rejon tej płyty nagrobnej. Gdy wygrodzono posesję pomnik znalazł się za metalowym ogrodzeniem, jest mało widoczny i trudno dostępny.

góra strony




2. Mogiła kapitana - powstańca



   Około 250 m. za domem rodziny Rolów, pośród pól uprawnych, znajduje się porośniety trawą niewielki wzgórek z granitowym głazem narzutowym. W głazie można obecnie odczytać fragment wyrytego napisu:
SAMUEL BIELA ...

   Miejscowa ludność, na podstawie żywych przekazów, uznaje to miejsce jako mogiłę kapitana - powstańca.

   Teren mogiły znajduje opiekę gospodarzy, przy głazie znajdujemy wiązanki kwiatów i znicze.


    Istnieją dwie wersje przekazów dotyczących pochodzenia tej mogiły.


   Wersja I - mogiła z r. 1831 kpt. Salomona Bielaka

   Jak podaje E. Callier (Bitwy i potyczki ... 1831) - w sierpniu 1831 roku w Wierzbicy nocuje korpus Wojsk Polskich gen. Samuela Różyckiego. Dnia 22 sierpnia Różycki wyruszył ku północy. Ale w walkach pod Wierzbicą poległ kpt. Salomon Bielak, którego pluton Tatarów litewskich wcielony był do trzeciego szwadronu Wołyńców, kula przeszyła mu serce. Opis tej śmierci podaje M. Czaykowski w Gawędach oraz E. Berzeviczy we Wspomnieniach podporucznika - "Głośnym jękiem zapłakała Tatarska drużyna; pałaszami wykopali grób swemu bratu - przewódcy; dziki kamień na nim położyli; łzą smutku skropili i kamień i ziemię. Myślą smutku żałowali za poległym i siedli na koń. ..."
   XSIĘGA PAMIĄTKOWA w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca SPIS IMIENNY DOWÓDZCÓW I SZTAS-OFICERÓW tudzież OFICERÓW, PODOFICERÓW i ŻOŁNIERZY ARMII POLSKIEJ w tymże roku KRZYŻEM WOJSKOWYM "VIRTUTI MILITARI: OZDOBIONYCH w grupie OZDOBIENI KRZYŻEM ZŁOTYM podaje - Bielak Salomon, porucznik z pułku 4go strzelców konnych.

   Na głazie, znajdującym się na mogile miał być wyryty napis:
Samuel Bielak, kapitan wojsk polskich, poległy w dniu 7 wrzesnia 1831

   Obecnie można odczytać jedynie początek napisu SAMUEL BIELA ... . Zapis nazwiska może być zgodny z podawanym nazwiskiem BIELAK, ale imię Samuel nie jest tożsame z imieniem Salomon.


   Wersja II - mogiła z r. 1863 kpt. Samuela Bielańskiego

   Jak podaje A. Czyżewska w opracowaniu Wierzbica - W kwietniu 1863 r. powstańczy oddział kpt. Samuela Bielańskiego przedzierał się z Puszczy Kampinoskiej w kierunku Gór Świętokrzyskich. Gdy dotarli do Wierzbicy, z Radomia nadciągnęły dwa oddziały wojsk rosyjskich. Ze względu na kiepskie uzbrojenie i brak amunicji kpt. Bielański chciał uniknąć starcia zbrojnego, powstańcy, podzieleni na trzy oddziały, skryli się wśród zabudowań. Gdy jednak nastąpiła dekonspiracja - zostali zmuszeni do podjęcia walki z przeważającymi siłami wroga. Dla ocalenia oddziału, kpt. Bielański przekazał dowództwo swemu zastępcy, a sam z grupką 6-ciu rannych powstańców, w majątku Zalesice, prowadził walki osłonowe. Powstańcy poprowadzeni przez por. Mariosa dotarli do oddziału Dionizego Czachowskiego.
   Śmiertelnie ranny kapitan Samuel Bielański zmarł z na polach Zalesic, i tam został pochowany.

   Raczej trudno sobie wyobrazić, że w tym samym miejscu, na polach Zalesic, nastąpił pochówek dwóch kapitanów, uczestników dwóch różnych powstań narodowych. Występuje dodatkowo zbieżność nazwisk: Bielak - Bielański oraz imion: Salomon - Samuel. Informacje o śmierci kapitana i o mogile opierają się na przekazach ustnych ludności, które w części spisał w okresie międzywojennym Antoni Chrząszcz, kierownik szkoły w Wierzbicy. Wcześniejsze zapisy są bardzo ogólne, w części przekazane w formie gawędy. Dlatego obecnie trudno ustalić jednoznacznie - czyja jest to mogiła.

   Z całą pewnością należy uszanować to miejsce i przyjąć, że stanowi mogiłę bohatera walk powstańczych.

góra strony




3. Figura z 1913 r.

   W pobliżu domu Rolów, na krzyżówce dróg, znajduje się kamienna figura zwieńczona krzyżem. We wnęce umieszczono figurkę NMP, a poniżej, na kamiennym cokole wyryty jest napis:
NA CESZC (!) I CHWAŁE / PANU BOGU / WYSTAWIŁ TE FIGURE / TOMASZ PISKUSZ / 1913 R.

   Trudno obecnie stwierdzić, czy wystawienie figury w roku 1913 było związane z 50-leciem wydarzeń powstania styczniowego 1863 roku, czy też jest to tylko przypadkowa zbieżność dat. Zachowanie mogiły powstańczego kapitana może świadczyć, że w tym rejonie żywe były echa walk o niepodległość Polski. A był to również nadal okres zaborów - i otwarte wyrażanie na figurze intencji związanych z pamięcią o powstaniu było wówczas niemożliwe.


Wprowadzono dnia 24.04.2009 r. korzystając:
- z sygnału i zdjęcia Łukasza Sobola z Radomia;
- z informacji Anety Czyżewskiej z Wierzbicy




góra strony


ostatnia aktualizacja: 31-12-2014 , 11:57

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer