STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

5 Październik 2024, imieniny dziś obchodzi: Igor, Placyd, Apolinary   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Samborzec
 Sancygniów
 Sandomierz
 Secemin
 Sędów (E)
 Sędziszów
 Sienno (W)
 Skalbmierz
 Skała (K)
 Skarżysko Kamienna
 Skarżysko Kościelne
 Skrobaczów
 Skronina (E)
 Sławków (S)
 Słomniki (K)
 Słupia Nadbrzeżna
 Słupia (Pacanowska)
 Smardzew (W)
 Smogorzów (W)
 Sobków
 Sobótka
 Solec n/Wisłą (W)
 Sosnowiec (S)
 Sosnówka (K)
 Stanisławów (E)
 Starachowice
 Stary Korczyn
 Staszów
 Stefanków (W)
 Stopnica
 Stradów
 Stromiec (W)
 Sucha (W)
 Suchedniów
 Sudół
 Suków
 Sulisławice
 Szczeglice
 Szczekociny (S)
 Szewna
 Szklary (K)
 Szkucin
 Szreniawa (K)
 Szyce (K)
 Szydłowiec (W)
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
9 pazdziernika 1863 r. - Neuman i Junosza walczą pod Stawami
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Z. Chmieleńskiego pod Oksą
20 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Rybnicą
21 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Rosnera-Róży pod Jurkowicami
21 pazdziernika 1863 r. - Potyczka Chmieleńskiego pod Kwiliną
29 pazdziernika 1862 r. - Świętomarz - zjazd księży sandomierskich
29 pazdziernika 1863 r. - Bitwa Bosaka i oddziału Rębajły pod Jeziorkiem
4 listopada 1863 r. - Potyczka Bosaka i Chmieleńskiego pod Strojnowem
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : SKALBMIERZ powiat: KAZIMIERZA WIELKA     

SKALBMIERZ

1. Pomnik Niepodległości


   Na placu, w pobliżu kościoła, postawiono pomnik w formie kolumny, zawierający tablicę granitową:
PAMIĘCI / OSWOBODZENIA WOLĄ BOGA / I POŁĄCZENIA W DAWNĄ CAŁOŚĆ / ROZDARTEJ PRZEZ WROGÓW/ OJCZYZNY / 1772 - 1918

   Na ścianie obelisku dodatkowa granitowa płyta z informacją:
POMNIK POSTAWIONO W 1928 R. / ZREKONSTRUOWANO W 1984 - 1986 R. / PRZY POPARCIU / SPOŁECZEŃSTWA M. SKALBMIERZA

   U podstawy pomnika położona ukośnie tablica granitowa z napisem:
NIEZNANEMU / ŻOŁNIERZOWI / SPOŁECZEŃSTWO


   Pomnik w Skalbmierzu został postawiony w roku 1928, w okresie obchodów 10-lecia odzyskania niepodległości państwa polskiego. W okresie II Wojny Światowej pomnik został zniszczony. Odbudowa pomnika nastąpiła w latach 1984 - 1986.


góra strony




2. Ks. Wincenty Gasiński - epitafium

   W kościole parafialnym, w głównej nawie, znajduje się epitafium z fotografią kapłana:
Ś. P. WINCENTY GASIŃSKI / KANONIK HONOR. PROBOSZCZ MIEJSCOWY / KAPŁAN Z NAUKI GORLIWOŚCI I CNOTY / DOBRZE ZNANY PRZEZ LAT 16 POŻYTECZNIE / PRACOWAŁ W TEJ PARAFI I TĘ ŚWIĄTYNIĘ / Z RUINY DO PORZĄDKU KOSZTEM PARAFIAN/ DOPROWADZIŁ. / UR. W PROSZOWICACH 29 MAR. 1829. / UM. W SZKALBMIERZU 25 LISTOP. 1889 / NIECH ODPOCZYWA W POKOJU. / STARANIEM NASTĘPCY WIELBICIELE I PARAFIANIE


góra strony




3. Ks. Wincenty Gasiński - nagrobek



   Na cmentarzu parafialnym (przy głównej alejce, 50 m powyżej kaplicy, po lewej stronie) znajduje się kamienny nagrobek zwieńczony krzyżem kamiennym.

   Na cokole nagrobka, pod krzyżem, umieszczono, wykonaną na porcelanie, fotografię księdza.

   Poniżej słabo czytelny napis:
D. O. M. / Ś. P. / KS. WINCENTY GASIŃSKI / KAN. H. / UR. W PROSZOWICACH / D. 29 MAR. 1829 R. / ZM. D. 25 LISTOP. 1889 R. / 16-LETNI PASTERZ TUTEJSZY / POKÓJ DUSZY JEGO


Ks. Wincenty Gasiński urodził się 21 marca 1829 r. w Proszowicach w rodzinie mieszczańskiej. W latach 1844 do 1848 uczęszczał do szkół w Kielcach. Wyświęcony został na kapłana 26.VI.1853 r. w Sandomierzu. Był wikariuszem w Książu Wielkim, w Sączowej i parafii Irządze. W roku 1863 otrzymał administrację parafii Pińczów.
   Bierze aktywny udział w patriotycznych manifestacjach i współpracuje z władzami powstania narodowego - i za taką postawę został usunięty ze stanowiska proboszcza. Władze moskiewskie określały, że ... pod względem politycznym w stosunku do rządu sprawował się ujemnie, brał udział w manifestacjach i ujawnił wyraźną niechęć do rządowych władz legalnych ...
   Biskup kielecki pisał 13.VIII.1866 r. - " ... X. Wincenty Gasiński b. Administrator Kościoła Parafialnego w Pińczowie a obecnie Wikaryusz przy Kościele Parafialnym w Chrobrzu na skutek Reskryptu JW. Dyrektora Głównego Prezydium w Administracyi Rządowej Spraw Wewnętrznych 17/ 9 Listopada 1864 z powodu niekorzystnej o nim opinii pod względem politycznym usuniętym został z administracyi Probostwa w Pińczowie i przeniesionym na posadę wikaryusza na której dotąd zostaje ...
   W roku 1867 władze rosyjskie uznały karę za dostateczną i udzieliły przyzwolenia na powołanie ks. W. Gasińskiego na posadę adminstratora parafii Chroberz, a następnie został proboszczem w Skalbmierzu, gdzie po 18 latach pracy zmarł dn. 25.XI.1889 r. Pochowany został na miejscowym cmentarzu.


góra strony




   Skalbmierz, położony w bliskiej odległości od granicy Królestwa Polskiego, był świadkiem starć wkraczających oddziałów polskich z Galicji. To tutaj 30 maja 1863 r. Z. Chmieleński, prowadząc 40-osobowy oddział kawalerii, miał zwycięską potyczkę z Kozakami. Następnie połączył się z oddziałem płk. Bończy.

   Władysław Kopaczyński - Junosza, dowódca powstańczej żandarmerii w woj. krakowskim, tak wspomina pobyt swojego oddziału w Skalbmierzu (Pamiętnik Junoszy oficera polskich żandarmów w powstaniu styczniowym):

... od Chrobrza wymaszerowałem przez Drożejowice do Skalbmierza. Wszedłem do miasta w zwykłym porządku i sposobem ze śpiewaniem. Całe miasto naprzeciw nas wyległo. Wszedłem na rynek. Żołnierze stali z dziarskimi minami. Nie kazałem schodzić z koni.
   Wysłałem oficera, aby magistrat odwiedził i burmistrza do mnie kazał przyprowadzić dlaczego się sam nie melduje. Orły kazałem pozrzucać, ogłaszając, że rządu Moskwy już nie ma, tym bardziej kiedy my tu jesteśmy.
   Koniecznie i usilnie obywatele prosili, aby im pozwolić uraczyć żołnierzy. Pozwoliłem tylko po szklance wina dać każdemu, dziękując za wszystko i tłumacząc się, że czasu nie ma. Pomaszerowałem za Skalbmierz ...




Nowacki - Kopaczyński Władysław Ignacy, pseud. Junosza (vel Janusz, Junoska) (1843 - 1901), pochodził z woj. krakowskiego z rodziny ziemiańskiej o patriotycznych tradycjach: dziad był majorem w armii Księstwa Warszawskiego i służył pod Henrykiem Dąbrowskim, ojciec brał udział w powstaniu listopadowym. Ukończył Wyższą Szkołę Realną w Kielcach, pracował następnie w górnictwie.

   Po wybuchu powstania zgłosił się do oddziału organizowanego w Opoczyńskiem. Był szeregowcem pod rozkazami rtm. T. Stamirowskiego, później przeszedł do oddziału żandarmów narodowych kpt. K. Wiśniewskiego. W swoim Pamiętniku zapisał: Służyłem jako szeregowiec, podoficer, a następnie zostałem podporucznikiem i adjutantem śp. Wiśniewskiego.

   Po rozbiciu Wiśniewskiego pod Mechlinem (30 VI 1863), wzięciu go do niewoli i straceniu w Radomiu (16 VII) - Junosza przejął dowództwo oddziału żandarmerii, z którym uwijał się po woj. krakowskim (głównie w pow. stopnickim), dostarczając ochotników (względnie rekrutów) do oddziałów powstańczych. Wspomina: ... Zorganizowałem oddział składający się z 40-tu kawalerzystów i oficera podporucznika Karola Olewińskiego, który wiele był mi pomocnym, szczególnie w rekwirowaniu koni. ... W powiecie miechowskim i stopnickim pełniłem służbę żandarmerii polowej. ...
Jesienią 1863 r. objął dowództwo żandarmerii woj. krakowskiego.

   Walczył do początków maja 1864 r. Ostatnią potyczkę miał jeszcze 3 maja 1864 r. pod Pińczowem. Zaś w dniu 10 maja 1864 rozpuścił oddział i sam udał się do Galicji. W Krecowie (pow. dobromilski) nabył majątek ziemski, gdzie gospodarzył w nim do śmierci.

   W opublikowanych materiałach w 1903 roku we Lwowie (W czterdziestą rocznicę ...), znajduje się list z 14 czerwca 1867 roku, adresowany do kapitana Junoszy, w którym gen. Józef Hauke Bosak wystawił laurkę dla swego byłego podkomendnego:
Dzielny i kochany mój kapitanie.
   Przedewszystkiem pozwól mi Cię ścisnąć od całego serca bo wytrwałego patriotę i do końca mego towarzysza - i wyznać ci z całym szacunkiem i uznaniem, że za moje dowództwo byłeś w liczbie najdzielniejszych mnie podkomendnych i liczbie tych bardzo mało, którzy jak najdzielniej aż do końca dowodzili powierzony im oddział ...
Józef Bosak - Hauke



góra strony


ostatnia aktualizacja: 1-01-2015 , 11:57

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer