SŁOMNIKI
1. Mogiła Jana Maszadro
Na cmentarzu parafialnym w Słomnikach zachowała się mogiła Jana Maszadro, powstańczego naczelnika miasta w okresie wydarzeń 1863 roku.
W pobliżu głównego wejścia na cmentarz od ul. Kościuszki, po lewej stronie alei, w drugim rządzie grobów, znajduje się mogiła rodziny Maszadro. W wygrodzeniu utworzonym przez 8 kamiennych słupków połączonych kutym łańcuchem, znajduje się kamienna katakumba, na której postawiono kamienny pomnik nagrobny zwieńczony krzyżem z Chrystusem ukrzyżowanym. Na cokole nagrobka wyryty jest napis:
Ś. p. / JAN MASZADRO / MAGISTER FARMACYI / żył lat 47 / zmarł dnia 7 listopada 1879 r. / Pokój Jego Duszy.
(wg Aktu zgonu nr 136/1879 - zmarł dn. 8.XI.1879 r., a nie 7.XI., jak podano na nagrobku)
Poniżej, już na płycie katakumby, umieszczono napisy upamiętniające pochowanych tu innych członków rodziny:
JÓZEFA MASZADRO z d. JODŁOWSKA / * 22 VII 1843 r. † 17 X 1911 r. /
MONIKA MASZADRO z d. GÓRNA / * 22 XI 1877 r. † 14 V 1948 r. /
MGR FARM. WŁADYSŁAW MASZADRO / WŁAŚCICIEL APTEKI W SŁOMNIKACH / W LATACH 1901 - 1949 /
* 19 IV 1866 r. † 24 VI 1949 r.
Jan Maszadro urodził się w Częstochowie dnia 29 kwietnia 1830 r. (akt urodzenia nr 202, 1830 r.). Był synem Józefa Maszadro, kupca handlu winnego, lat 62, w Częstochowie zamieszkałego i jego małżonki Zofii z Krajewskich, lat 32 mającej. Na chrzcie otrzymał trzy imiona: Jan Piotr i Antoni. Jego ojcem chrzestnym był 50-letni aptekarz z Częstochowy - Feliks Krajewski, i to chyba zadecydowało o wyborze jego przyszłej drogi życiowej.
Jako nastolatek odbywał praktykę z aptece w Warszawie, 27.IV.1851 uzyskał dyplom pomocnika aptekarskiego. W roku 1856 ukończył Szkołę Farmaceutyczną w Warszawie i uzyskał stopień prowizora. Starał się w roku 1856 o uzyskanie dzierżawy i prowadzenie apteki ojców paulinów w Częstochowie. Zanim jednak ta sprawa została sfinalizowana, zawarł kontrakt na zakup apteki w Słomnikach z sukcesorami po aptekarzu Wincentym Masztarowskim, który w 1856 r.uzyskał koncesję na prowadzenie apteki w Słomnikach, ale nagle zmarł. W efekcie to Jan Maszadro uruchomił w Słomnikach pierwszą aptekę, która początkowo mieściła się w domu przy Rynku. Później wybudował własną kamienicę (na narożniku ul. Kościuszki i Rejtana), gdzie przez okres 150 lat apteka funkcjonuje po dzień dzisiejszy. Uzupełnił jeszcze swe wykształcenie - został magistrem farmacji i dnia 23.XII.1858 r. złożył w Warszawie stosowną przysięgę dla farmaceutów.
Cieszył się wśród ludności dużym szacunkiem i uznaniem, co potwierdza przyznanie mu 30 marca 1862 r. (zaledwie w sześć lat po przybyciu do miasta) zaszczytnego tytułu ławnika honorowego miasta Słomniki. To duże zaufanie, jakim obdarzyli go współmieszkańcy, było istotnym czynnikiem zapewniającym mu bezpieczeństwo w prowadzonej działalności niepodległościowej. Angażuje się w działania organizacji narodowej - powierzono mu obowiązki powstańczego naczelnika miasta Słomniki. Zabiega więc o zaopatrzenie oddziałów w prowiant, materiały sanitarne i środki medyczne, zabezpiecza podwody dla przechodzących oddziałów, organizuje działanie powstańczej poczty. Ryzykuje dużo - wpadka, donos mogły się zakończyć w najlepszym przypadku zsyłką na Sybir. Okazało się, że szczęśliwie przeszedł przez ten okres powstania.
W roku 1877 zakupił majątek ziemski Trąbki w Brończycach, pod Słomnikami. W wieku 49 lat, w dniu 8 grudnia 1879 r. zmarł nagle na zapalenie płuc, którego nabawił się przy codziennych przejazdach z Trąbek do apteki w Słomnikach. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Słomnikach.
Żoną Jana Maszadro była Józefa z Jodłowskich (22.VII.1843 - 17.X.1911). Ich syn, Władysław (ur. 19.IV.1866) został również farmaceutą, i po studiach w Petersburgu, przejął prowadzenie ojcowskiej apteki. Córka Władysława Maszadro, Janina, wyszła za mąż za rotmistrza kawalerii Wojska Polskiego, który już po ślubie, będąc zawodowym wojskowym, też ukończył studia farmaceutyczne, podjął starania nawet o doktorat. Nie zdążył jednak podjąć pracy w aptece Maszadrów w Słomnikach. Po 1 września 1939 r. został on ewakuowany ze szpitalem z Krakowa do Tarnopola. A tam został aresztowany przez wojska radzieckie, wywieziony wraz z innymi do Starobielska, rozstrzelany i pochowany w zbiorowej mogile polskich oficerów pod Charkowem.
Przy ul. Kościuszki w Słomnikach, od 150 lat nieprzerwanie
funkcjonuje apteka założona przez Jana Maszadro.
Po śmierci sędziwego już Władysława (dn. 24.VI.1949 r.) aptekę krótko prowadziła jego córka Janina Szcześniak, do momentu upaństwowienia aptek w PRLu. Aptekarskie tradycje rodziny w kolejnym pokoleniu kontynuuje Krystyna Dustanowska, prawnuczka Jana Maszadro, również magister farmacji, pracownik naukowy w PAN w Krakowie.
Wprowadzono w czerwcu 2010 r. Korzystałem z pracy - "Sylwetki
farmaceutów uczestników powstania styczniowego" J. Typek i M. Bilek.
Zdjęcie portretowe - ze zbiorów rodziny Maszadro.
W listopadzie 2011 r. wprowadzono korektę roku
urodzenia oraz dnia zgonu - na podst. dokumentów
przedstawionych przez Stanisława Bolechowskiego.
W marcu 2013 r. uzupełniono informacje w oparciu o
akt urodzenia, odszukany przez S. Bolechowskiego.
góra strony
Bezpośrednio przy szosie prowadzącej z Miechowa do Krakowa, na ostrym zakręcie drogi przy wjeździe do Słomnik, znajduje się ziemny kopiec o wysokości ok. 3 m, stanowiący charakterystyczny element krajobrazu. Na kopcu ustawiony jest żelazny krzyż z figurą Chrystusa ukrzyżowanego (w okresie wiosenno - letnim krzewy całkowicie zasłaniają krzyż).
Brak jest dokładniejszych informacji o historii tegoż krzyża. Słabo czytelne napisy, mające wyrazić intencje postawienia krzyża, trudno jest powiązać z okresem powstania styczniowego. Ale miejscowa tradycja wiąże kopiec z powstaniem narodowym 1863 roku, co potwierdzają również rodzinne przekazy mgr inż. arch. Andrzeja Karbowskiego, prawnuka powstańca styczniowego. Dlatego, gdy Zarząd Główny PTTK ustanowił Odznakę Szlakiem Kopców, w wykazie podany został Kopiec Powstańców w Słomnikach. W chwili obecnej kopiec i krzyż nie posiadają żadnego specjalnego oznakowania.
Spotyka się opinie, że kopiec ten wzniesiono na powstańczych mogiłach, ale nie znajduje to potwierdzenia w dokumentach, brak jest właściwie nawet wyraźnych przesłanek.
Z początkiem powstania narodowego 1863 roku rosyjskie wojsko opuściło Słomniki. Goniec z 6 lutego 1863 r. podawał:
... W nocy z 2 na 3 lutego ... wysłano z Ojcowa pod dowództwem Miętty Oddziałek, liczący 30 ludzi jazdy i 15 piechoty, do zajęcia Słomnik, skąd już poprzednio wyszła do Miechowa kompania strzelców rosyjskich, a gdzie zabrano kasę miejska i pocztową. ...
Później, po klęsce pod Miechowem w dniu 17.II.1863, przez Słomniki powracały do Galicji rozbitki wojsk Apolinarego Kurowskiego. Nie odnotowano wówczas starć w rejonie Słomnik, ale mogły być zgony rannych powstańców. Z początkiem marca w tym rejonie przemieszczają się ze Skały do Goszczy oddziały Langiewicza, a następnie
wojsko Langiewicza maszerowało z Goszczy w kierunku Miechowa, i dalej na Chroberz i Grochowiska. Nie było żadnych poważniejszych starć w rejonie Słomnik.
2. Mogiła Powstańców Styczniowych 1863 r.
Gdy po odzyskaniu niepodległości przez Polskę podejmowano działania dla utrwalenia miejsc pamięci narodowej, wymieniana była również miejscowość Słomniki:
Ministerstwo Robót Publicznych pismem ldz. 1593/GW z dn. 11.IX.1928 r. wystąpiło Do Urzędu Wojewódzkiego w Kielcach: "poleca uporządkować oraz zaopatrzyć w odpowiedni znak mogilny następujące groby:
1/ mogiłę powstańców 1863 r. na cmentarzu parafialnym w Słomnikach ..." (AP Kielce, zesp. 100/I, sygn. 15214). Czyli znajdujemy potwierdzenie istnienia mogiły powstańców 1863 r. na cmentarzu parafialnym.
Na cmentarzu parafialnym w Słomnikach są cztery mogiły wojenne: mogiła 5 żołnierzy AK rozstrzelanych przez Gestapo w 1943 r., mogiła 3-ch osób, które zginęły we wrześniu 1939 r., mogiła 10-ciu żołnierzy Armii Czerwonej poległych w styczniu 1945 r. oraz mogiła powstańców 1863 r. i żołnierzy z I Wojny Światowej.
Mogiła zbiorowa powstańców 1863 roku oraz żołnierzy poległych w czasie walk I Wojny Światowej znajduje się po lewej stronie alei prowadzącej od bramy cmentarnej, na krzyżówce z główną aleją cmentarza. Katakumba wykonana z płyt lastryko posiada emaliowaną tablicę z godłem państwowym oraz wykonany z metalowych liter napis:
POLEGŁYM/ ŻOŁNIERZOM//.
Zastosowane oznaczenie mogiły nie daje podstawowych informacji - w rozmowach przeprowadzanych na cmentarzu, mieszkańcy nie potrafią wskazać mogiły powstańców 1863 r., zaś wskazywana mogiła z oznaczeniem - POLEGŁYM / ŻOŁNIERZOM, jest odnoszona do okresu II Wojny Światowej.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
1-01-2015 , 12:00
|
|
