STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

19 Marzec 2024, imieniny dziś obchodzi: Józef, Bogdan, Marek   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Samborzec
 Sancygniów
 Sandomierz
 Secemin
 Sędów (E)
 Sędziszów
 Sienno (W)
 Skalbmierz
 Skała (K)
 Skarżysko Kamienna
 Skarżysko Kościelne
 Skrobaczów
 Skronina (E)
 Sławków (S)
 Słomniki (K)
 Słupia Nadbrzeżna
 Słupia (Pacanowska)
 Smardzew (W)
 Smogorzów (W)
 Sobków
 Sobótka
 Solec n/Wisłą (W)
 Sosnowiec (S)
 Sosnówka (K)
 Stanisławów (E)
 Starachowice
 Stary Korczyn
 Staszów
 Stefanków (W)
 Stopnica
 Stradów
 Stromiec (W)
 Sucha (W)
 Suchedniów
 Sudół
 Suków
 Sulisławice
 Szczeglice
 Szczekociny (S)
 Szewna
 Szklary (K)
 Szkucin
 Szreniawa (K)
 Szyce (K)
 Szydłowiec (W)
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
Dzisiaj 1863 r. - Langiewicz, po przekroczeniu Wisły internowany
22 marca 1863 r. - Potyczka powstańców pod Igołomią
22 marca 1863 r. - Bitwa Cieszkowskiego pod Łazami
23 marca 1864 r. - Potyczka Denisewicza pod Pasztową Wolą
5 kwietnia 1863 r. - Starcie Grekowicza pod Szklarami
16 kwietnia 1863 r. - Potyczka Czachowskiego pod Grabowcem
18 kwietnia 1863 r. - Potyczka Grylińskiego pod Brodami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : SŁOMNIKI powiat: KRAKÓW     

SOSNÓWKA-MUNIAKOWICE

1. Tablica w kapliczce w Sosnówce

Kapliczka w Sosnówce

   W pobliżu drogi prowadzącej z wioski Muniakowice do dawnego dworu Sosnówka, oddzielona od drogi głębokim parowem, obok pojedyńczych drzew stoi murowana kaplica domkowa. Wewnątrz kapliczki, obok ołtarzyka, zamocowano pamiątkową tablicę:

KAPLICĘ ODBUDOWANO w 1994 r. / w KAPLICY TEJ w 1863 R. PRZYSIĘGE ODBIERAŁ / OD POWSTAŃCÓW GEN. M. LANGIEWICZ / KOMITET ODBUDOWY: / SIERŻANT AK WŁADYSŁAW CAŁA / BOLESŁAW BAJOŁEK / DANIEL ZAGAJEWSKI


   Po kilkudniowym pobycie w Goszczy, dyktator gen. Marian Langiewicz przemaszerował z wojskiem do majątku Sosnówka (w pobliżu Prandocina, na terenie wsi Muniakowice).

   Tutaj w dniu 12 marca 1863 roku, odbyła się uroczyste złożenie przysięgi na wierność dyktatorowi przez powstańcze wojsko. Również tu obowiązki szefa sztabu korpusu Langiewicza objął Władysław Bentkowski, który tak opisał (Notatki osobiste Władysława Bentkowskiego z roku 1863) pobyt w Sosnówce:

   W Sosnówce, gdzieśmy stanęli dobrze popołudniu wszystko było w nieco świątecznym usposobnieniu, bo przed południem odbywało się na polu, przy improwizowanym ołtarzu, uroczyste składanie przysięgi dyktatorowi przez wojsko; opowiadano mi, jako pomyślny omen, że w chwili przysięgania, zabłysło słońce z poza chmur i obok niego dwa inne pokazały się słońca, czy też jakieś inne podobne miraculum atmosferyczne.
   Główna kwatera Langiewicza mieściła się w małym dworku wsi Sosnówka i składała się z pokoju jeszcze mniejszego niż w Goszczy i przytykającego małego alkierzyka, gdzie tylko łóżko Langiewicza miało miejsce.
   Pokój był nabity sztabową i inną czeredą, tak że się ruszyć nie było można: byli tam prócz dyktatora Waligórski, Jeziorański, Pan Tomasz [Winnicki], pułkownik Bończa, Michałek [Pustowojtówna], Tomczyński, sekretarz stanu przy dyktatorze dla spraw cywilnych, czterech adjutantów dyktatora, kilku adjutantów Waligórskiego, kilku Jeziorańskiego, paru kancelistów i mnóstwo innych, to wchodzących, to wychodzących figur, w kożuszkach, burkach, przy broni, o których, dla braku mundurów, zmiarkować nie mogłem, czemby byli i czego chcieli w głównej kwaterze.
   Około dworku, w sieni, w pokoju, ścisk, gwałt i rwetes do nieopisania ...

   Kiedy się już dobrze na noc miało, naniesiono słomy do izdebki, stanowiącą główną kwaterę, i układaliśmy się do snu, ilu się nas w izbie zmieścić mogło, to jest: Waligórski, Jeziorański, dwaj Borzysławscy, Michałek (Pustowojtówna), ja i paru adjutantów. Langiewicz spał w przyległym alkierzyku. ...


   Na fotografii dyktatora M. Langiewicza (ze zbiorów Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie) przedstawiono równiez jego pieczęć.

   Po dawnym dworze, gdzie mieściła się kwatera Langiewicza, obecnie nie ma śladu. Majątek został podzielony, powstała cała grupa pojedynczych zabudowań.

   W miejscu, gdzie wojsko składało przysięgę był dawniej wystawiony drewniany krzyż, po którym też już nie ma śladu. Natomiast została wyremontowana stara kapliczka, w której wmurowano informacyjną tablicę.

  Kaplica usytuowana jest przy asfaltowej drodze prowadzącej ze wsi Muniakowice do zabudowań na terenie dawnego majątku Sosnówka (jadąc od Muniakowic - ok. 100 m. po minięciu leśniczówki, 60 m od drogi w kier. płn.). Do kapliczki dojście mostkiem, nad głębokim parowem, który dawniej stanowił drogę.

Kapliczka w Sosnówce - widok w 2013 r.

góra strony




   Relację o pobycie w Sosnówce przedstawił również Walery Przyborowski (Dzieje 1863 roku ...), bezpośredni uczestnik tych zdarzeń:
... wieczorem dobito do leśnictwa Sosnówki, znanego nam już z chwilowego tamże pobytu Kurowskiego po klęsce miechowskiej, i ukrytego wśród dość znacznego boru. Rozłożono się obozem w lesie i na małej polanie, na której wznosił się dworek leśniczego i kilka chałup. Głodno tu było i chłodno; żywiono się ziemniakami, które zabierano z dołów, gdzie były na zimę przechowywane. Sam dyktator pomieścił się w dworku w maleńkiej izbie: obok niego w drugiej większej, sztab.
   Nazajutrz w południe cały oddział na polanie uformował się w czworokąt, w środku którego na wzniesieniu umieszczono ołtarz z krzyżem i obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej i z dwoma gorejącymi świecami. Przed ołtarzem stał ksiądz Paweł Kamiński, przybrany w komżę i stułę, otoczony innymi księżmi i sztabem obozowym. Chorążowie trzymali skrzyżowane sztandary, a sam Langiewicz w szarfie trójkolorowej, oparty na szabli stał z wyrazem zamyślenia i niepokoju. Po odprawionym krótkim nabożeństwie, dyktator przykląkł i za ks. Kamińskim głośno powtórzył rotę przysięgi na wierność ojczyźnie. Potem kolejno wojsko batalionami składało przysięgę. ...






2. Krzyż na mogile powstańca.

   H. Mościcki, w roku 1929, w opracowaniu Pomniki bojowników o niepodległość 1784 - 1863 przedstawiał fotografię powstańczej mogiły w Sosnówce, o której wzmianki zawarte są w pamiętnikach uczestników wydarzeń 1863 roku.

   W pamiętniku Wspomnienia osobiste z powstania 1863 roku skreślił Stanisław Grzegorzewski sierżant z pułku "żuawów śmierci", porucznik wojsk narodowych 1863 roku znajdują się informacje o pochówku powstańca w Sosnówce:
... Na straż obozową, tak zwaną grangardę, pułk nasz wysłał tego dnia jeden pluton 2-giej kompanii. ...
   Żuawów wysłano ku Szczepankowicom, na drodze do Miechowa, skąd moskale nadchodzili. Pod wieczór rzeczywiście patrol ich natknął się na naszą wedetę i zabili żuawa ...
   Wieczorem powróciła nasza grangarda, ... przywiózłszy zabitego i rannego. Pogrzeb uroczysty poległego towarzysza odbył się natychmiast przy świecach na cmentarzu w Sosnówce, wobec całego pułku; rannego odesłano furą do Krakowa.
   Nazajutrz rano dnia 14 zwinięto obóz i pomaszerowaliśmy dalej.


   Opis pogrzebu żuawa w Sosnówce przedstawił również Kazimierz Frycz-Grabówka (Wspomnienia z r. 1863 - 64 opowiedział Kaźmirz Grabówka [Frycz].), żołnierz kompanii kpt. Grzymały w Żuawach Śmierci:
   W nocy wysłano na rekonesans w stronę Miechowa kapitana Grzymałę na czele półkompanii ...
Wrócili rano, niosąc poległego towarzysza, gdyż przyszło rzeczywiście do starcia, a przy wymianie strzałów padł jeden z naszych. ...
Poległemu żuawowi Rochenbrun urządził uroczysty pogrzeb: wykopano grób, nad nim złożono zwłoki na burce, kompanie stanęły w szeregach, Rochebrun przemówił siarczyście w zwykły sposób, adjutant powtarzał każdy wyraz po polsku; na komendę żołnierze dla odmówienia modlitwy, wtedy spuszczono zwłoki do grobu; kompanie prezentowały broń, kilku przeznaczonych, dało ognia, sztandar się pochylił - Rochebrun rzucił pierwszą grudkę ziemi, a my usypaliśmy dużą mogiłę z kamieni. Ten pierwszy poległy żuaw, był to młody mieszczanin z Bochni w Galicyi, Knapiński czy tez Knapski. ...

   Wzmiankę o śmierci żuawa podał również Józef Ożegalski (Wspomnienia krwawych czasów z roku 1863), zaś Leon Preiss w swoich wspomnieniach ("16 letni strzelec Langiewicza" w opracowaniu "W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863 - 1903") zapisał: ... Jeden z naszych padł, pochowany został w lesie, saperzy mu zrobili krzyż, a my żegnając go pocałunkiem kryża, ruszyliśmy w drogę, formując się w czwórki. ...

   Mogiła, przedstawiona na zamieszczonej kserokopii zdjęcia z opracowania H. Mościckiego, nie zachowała się do obecnych dni.

   Starzy mieszkańcy Muniakowic przypominają sobie, że była kiedyś powstańcza mogiła na terenie majątku Sosnówka. Uzyskuje się jednak bardzo różną jej lokalizację oraz bardzo różne przyczyny likwidacji powstańczej mogiły.




Uzupełnienie z czerwca 2013 r.


Krzyż na mogile powstańca

   Szczegółową lokalizację mogiły powstańca styczniowego przekazała Barbara Jakubas, wnuczka leśniczego w Sosnówce, Władysława Sennika. Jako dziecko wielokrotnie wakacje spędzała w leśniczówce Sosnówka, i dziadek pokazywał miejsce, gdzie pochowano powstańca z czasów powstania styczniowego. Mogiła, znajdowała się w odległości ok. 80 m od kapliczki, na wysokości obecnego budynku leśnictwa, nad brzegiem parowu (który pełnił funkcję drogi). Na mogile nie było wówczas już krzyża, zachowany był zarośnięty pagórek nad parowem.

   Około 2-ch lat temu, został postawiony drewniany krzyż upamiętniający powstańczą mogiłę. Ponieważ teren leśnictwa posiada wygrodzenie stalową siatką, krzyż został postawiony już poniżej narożnika ogrodzenia, na stoku parowu. Bujna zieleń doskonale maskuje krzyż. I mimo tego, że krzyż znajduje się nieopodal drogi, aby go odnależć, trzeba o nim mieć informację i wiedzieć gdzie szukać.

Skryty w parowie krzyż upamiętniający
powstańca styczniowego pochowanego w Sosnówce.

Uzupełniono w czerwcu 2013 r. korzystając
z informacji otrzymanej od Barbary Jakubas




Uzupełnienie z listopada 2014 r.




Obelisk powstańca 1863 roku

Obelisk na mogile powstańca 1863 roku

   6 listopada 2014 r. przy leśniczówce Sosnówka w Nadleśnictwie Miechów, odbyły się uroczystości patriotyczne, połączone z obchodami 90-lecia Lasów Państwowych. Z udziałem przedstawicieli samorządu wojewódzkiego, powiatowego i gminnego, młodzieży i nauczycieli szkół z Miechowa i Prandocina, przedstawicieli Policji i PSP, leśników oraz zaproszonych gości i miejscowej ludności, został odsłonięty obelisk położony w miejscu dawnej mogiły bezimiennego powstańca styczniowego - żołnierza Langiewicza, z oddziału Żuawów Śmierci Franciszka Rochebruna, który poległ w potyczce z Moskalami w dniu 13 marca 1863 r.

   Odsłonięcia obelisku dokonał Stanisław Sennik, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie, w towarzystwie Jana Dyktyńskiego, nadleśniczego Nadleśnictwa Miechów. Następnie obelisk został poświęcony przez ks. Mariana Głowackiego, proboszcza parafii Prandocin.

   Z okazji jubileuszu 90-lecia Lasów Państwowych, obok obelisku posadzono dąb jubileuszowy. Młodzież szkolna zaprezentowała okolicznościowy program artystyczny, którego dopełnieniem był występ Zespołu Sygnalistów Myśliwskich z Nadleśnictwa Nawojowa.

Odsłonięcie obelisku powstańca 1863 roku w Sosnówce.


Podczas uroczystości odsłonięcia obelisku.


Poświęcenie obelisku przez ks. M. Głowackiego, proboszcza Prandocina.


Składanie kwiatów przy obelisku powstańca 1863 roku


Tablica memoratywna na obelisku powstańca 1863 roku w Sosnówce.

   Staraniem leśników, z pomocą Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych, w bezpośrednim sąsiedztwie leśniczówki Sosnówka, został postawiony blok piaskowca, na którym umieszczono tablicę memoratywną.

   Na tablicy wykonano napis:
PAMIĘCI / POWSTAŃCA STYCZNIOWEGO / ŻOŁNIERZA LANGIEWICZA / Z ODDZIAŁU ŻUAWÓW ŚMIERCI / POLEGŁEGO / W POTYCZCE Z MOSKALAMI / W DNIU 13 MARCA 1863 ROKU // LEŚNICY / ZIEMI MIECHOWSKIEJ / A. D. 2014

Obelisk na na mogile powstańca 1863 roku


Wprowadzono w listopadzie 2014 r. na podstawie materiałów informacyjnych
i zdjęć otrzymanych z Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie.
Autorzy zdjęć: Edyta Dyktyńska i Janusz Kustosz oraz Barbara Jakubas.



góra strony


ostatnia aktualizacja: 27-12-2014 , 08:55

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer