SKARŻYSKO KOŚCIELNE
1. Franciszek Starachowski
Na cmentarzu parafialnym w Skarżysku Kościelnym znajduje się mogiła weterana powstania styczniowego 1863 roku.
Na leżącej nagrobnej płycie lastrykowej położona jest ukośnie mała płyta z wyrytym słabo czytelnym napisem:
Ś. P. / FRANCISZEK / STARACHOWSKI / WETERAN 63 R. / ŻYŁ LAT 80 / ZM. 30.I.1919 R. / POKÓJ JEGO DUSZY
Dojście do mogiły: od głównej bramy cmentarnej - alejką na wprost 50 m i po prawej stronie. Położona wśród traw płyta nagrobna jest nieco schowana za dużym grobowcem.
Brak bliższych informacji o weteranie powstania.
Uzupełnienie z grudnia 2013 r.
Mogiła weterana 1863 r. Franciszka Starachowskiego - stan w dn. 2.XII.2013 r.
góra strony
Uzupełnienie z czerwca 2014 r.
Mogiła weterana F. Starachowskiego w Skarżysku Kościelnym
- stan z czerwca 2014 r.
Staraniem Stowarzyszenia na Rzecz Odnowy Zabytków Parafii Trójcy Świętej w Skarżysku Kościelnym, z pomocą środków finansowych zebranych podczas jesiennej kwesty na cmentarzu w r. 2013, wykonano nowe urządzenie mogiły Franciszka Starachowskiego, weterana 1863 r. Projekt nowego nagrobka sporządził wnuk weterana, Marian Starachowski (l. 92), dawniej architekt miejski w Skarżysku Kamiennej.
Grób przykryty jest dużą płytą z czerwonego piaskowca. Na czole mogiły, z tego samego materiału, postawiony jest kamienny nagrobek zwieńczony krzyżem. Na płycie nagrobka wyryto napis:
Ś. P. / FRANCISZEK / STARACHOWSKI / Uczestnik Powstania / Styczniowego 1863 / żył lat 80, zm. 30.01. 1919 r. / Pokój Jego Duszy
W podstawie nagrobka został wykuty napis:
BÓG HONOR / OJCZYZNA
Nagrobek na mogile F. Starachowskiego
- stan z czerwca 2014 r.
Franciszek Starachowski, syn Karola i Zofii z Kiszków, urodził się 3 września 1839 r. we wsi Ostrowek (Ostrówek, od r. 1924 wieś włączona w granice Ostrowca Świetokrzyskiego, w dzielnicy Ludwików) - co potwierdza akt chrztu spisany w parafii Szewna, pod nr. 71 w roku 1839. Ojciec był gospodarzem na roli we wsi Ostrowku.
Rok wcześniej, Karol, jako 39-letni wdowiec, po zmarłej Katarzynie z Matlaków, parobek we wsi Częstocice zamieszkały, poślubił 28-letnią Zofię z Kiszków, wdowę po zmarłym Stanisławie Podgajnym, we wsi Ostrowku zamieszkałą, co zapisano w akcie małżeństwa nr 15 z roku 1838 w parafii Szewna.
Gdy nadszedł czas powstania narodowego 1863 - 1864 r. Franciszek brał bezpośredni udział w walkach, w powstańczym oddziale. Nigdy rodzinie nie przekazał informacji - gdzie walczył i pod czyją komendą. Wszystkim zaś było wiadomym, że w powstaniu utracił rękę.
W parafii Szewna spisano akt małżeństwa nr 1 w r. 1874: Franciszek Starachowski ożenił się z Ewą, córką Walentego i Zofii małżonków Wender. Z tego związku urodził się jedyny syn - Maciej. Starachowscy przenieśli się do Kamiennej (wówczas: parafia Skarżysko Kościelne).
Franciszek doczekał niepodległej Polski - akt zgonu nr 9 spisany w parafii Skarżysko Kościelne podaje, że dnia 29 stycznia 1919 w wieku 80 lat, zmarł w Kamiennej Franciszek Starachowski, wdowiec.
Jego małżonka Ewa, w wieku 67 lat, zmarła w Kamiennej dnia 5 kwietnia 1916 r. Została pochowana również na cmentarzu parafialnym w Skarżysku Kościelnym (jej zachowana ziemna mogiła przykryta betonową płytą, usytuowana jest w pobliżu ogrodzenia cmentarza od strony płn., w pobliżu znajduje się podobna mogiła przedwcześnie zmarłej, w wieku 27 lat, Małgorzaty Starachowskiej, pierwszej żony Macieja, syna weterana powstania 1863 r.).
Na miesiąc wrzesień 2014 r. planowane jest uroczyste poświęcenie mogiły.
Wprowadzono w m-cu czerwcu 2014 r. korzystając z sygnału Mariusza
Dudka, informacji Mariana Starachowskiego, wnuka weterana 1863 r.
oraz akt metrykalnych parafii Szewna i Skarżysko Kościelne.
góra strony
2. Leon Porzeczkowski
Mogiła weterana powstania styczniowego, Leona Porzeczkowskiego, położona jest również przy głównej alei prowadzącej od bramy wejściowej cmentarza. Już niedaleko przeciwległego ogrodzenia cmentarza (gdzie po prawej stronie znajduje się mogiła ofiar II Wojny Światowej) - bezpośrednio przy dróżce, po lewej stronie, znajduje się wybetonowana mogiła wygrodzona 4 kamiennymi słupkami połączonymi rurami stalowymi. Na kamiennym, schodkowym fundamencie postawiono kamienny cokół zwieńczony krzyżem imitującym pień drzewa z odciętymi konarami.
Na frontowej ścianie cokołu wykuto tablicę nagrobną w formie otwartej księgi. Po lewej stronie tej księgi wyryto napis:
† / Ś. P. / LEON/ PORZECZKOWSKI / LAT 66 ZM. 5. VII./ 1911 R. / MARJA / PORZECZKOWSKA / LAT 64 ZM. 8. II. 1921 R.
Po prawej stronie księgi:
† / Ś. P. / WŁADYSŁAW / PORZECZKOWSKI / LAT 23 ZM. 14. VI. / 1905 R. / LEON / PORZECZKOWSKI / LAT 31 ZM. 10. VIII. 1931 R.
W podstawie nagrobka ukośnie wykonany napis:
PAMIĄTKE TĘ / KŁADZIE / SYN JÓZEF
Leon Porzeczkowski (ok. 1845 - 1911), wg. przekazów rodziny Porzeczkowskich i Kulińskich, był uczestnikiem powstania styczniowego 1863 roku. Za czynny udział w powstaniu został zesłany na Sybir. Potwierdzenie znajdujemy w dokumentach AGAD - zespół Zarząd Generał - Policmajstra w Królestwie Polskim. Po pobycie w gub. tomskiej powrócił do Skarżyska Kościelnego, gdzie mieszkał do końca swoich dni. Ożenił się z Marią z Wróblewskich, z którą miał kilkoro dzieci. W wieku 66 lat zmarł dnia 5 sierpnia 1911 r. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Skarżysku Kościelnym we wspólnej mogile ze swym synem Władysławem, zmarłym w roku 1905 w wieku 23 lat. Później w tej mogile złożono również jego małżonkę Marię, zmarłą w wieku 64 lat w roku 1921 oraz Leona, syna Władysława, zmarłego w roku 1931, w wieku 31 lat.
Jeden z synów powstańca 1863 i sybiraka Leona - Wacław, urodzony w roku 1884, jako kolejarz, również trafił na Sybir, gdzie budował kolej transsyberyjską. Był tam z żoną Janiną, i tam, w guberni omskiej urodziła się czwórka ich dzieci. Po roku 1920 udało im się powrócić do Polski. Władysław współpracuje z innymi sybirakami, za pracą przenosi się do Krakowa, gdzie otrzymał stanowisko sekretarza odbudowy zamku królewskiego i z tego tytułu zamieszkał na Wawelu. Od roku 1933 pełnił funkcję przewodniczącego Związku Sybiraków Okręgu Krakowskiego. Barwne losy rodziny Porzeczkowskich, ich udział również w zmaganiach II Wojny Światowej, przedstawił Ireneusz Kuliński w Tygodniku Skarżyskim w dniu 25.03.2010 r. (www.skarżyski.tygodnik.net.pl/).
Na zachowanym zdjęciu rodzinnym: Leon Porzeczkowski z żoną
Marią (siedzą, po lewej stronie). Po prawej stronie, z tyłu, stoi ich
syn - Wacław (również sybirak) wraz z małżonką Janiną.
Wprowadzono w czerwcu 2010 r. na podstawie
oprac. I. Kulińskiego (Tygodnik Skarżyski) oraz
informacji Bartłomieja Porzeczkowskiego,
prawnuka Leona, powstańca 1863 r.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
17-07-2014 , 07:56
|
|
