SŁUPIA NADBRZEŻNA
1. D. Czachowski - tablica
W kruchcie kościoła parafialnego pw. św. Barbary w Słupii Nadbrzeżnej zamocowana została pamiątkowa tablica marmurowa. Na samej górze tablicy znajduje się metalowy orzeł w koronie, poniżej kotwica - znak Polski Walczącej, pomiędzy którymi umieszczono napisy:
1863 / BOŻE ZBAW POLSKĘ
zaś nad ramionami kotwicy dwie daty:
1939 i 1945
Po obu stronach kotwicy znajdują się w ozdobnych ramkach dwa zdjęcia, pod którymi (w dwóch kolumnach) umieszczono tekst:
1/ Po lewej stronie tablicy, pod zdjęciem Dionizego Czachowskiego:
1810 - 1863 / W tej świątyni decyzją powstańczego / Rządu Narodowego / w wigilię Bożego Ciała 1863 roku /
płk. D I O N I Z Y C Z A C H O W S K I /
"przez wzgląd na zdolności wyższe, gorliwość patriotyczną i zasługi wojenne / przeznaczony został na naczelnika sił / województwa Sandomierskiego". / Płk. Czachowski poległ 6 XI 1863 pod/ Wierzchowiskami. Pochowany w Bukównie. / W 1938 prochy bohatera z honorami / przeniesiono do Radomia.
2/ Obok, po prawej stronie tablicy, pod zdjęciem Antoniego Krupy:
1913 - 1972 / W tej świątyni żołnierze Armii Krajowej / kompanii kom. "Witolda" przysięgali / "w obliczu Boga być wiernymi Ojczyźnie" /
por. A N T O N I K R U P A "W i t o l d" /
aresztowany w 1949, torturowany przez / UB, w 1952 skazany na dożywocie. / Więziony w Kielcach, Wronkach, / Goleniowie, Knurowie i Mysłowicach. / W 1958 uniewinniony. / Pochowany w Rzeszowie 18 IX 1972. / Pogrzeb był wielką manifestacją / patriotyzmu i polskości.
Niżej, na całej szerokości tablicy, wspólny podpis:
Poświęcili życie wielkiej sprawie jaką jest Polska
Ku czci Pana Boga i pamięci bohaterów tablicę ufundowali / Żona "Witolda" Maria z córkami Barbarą i Haliną, Anna i Wiesław Barańscy, Mila i Jan Krupowie.
W dniu 11.XI.2006 r. odbyła się w Słupii Nadbrzeżnej podniosła uroczystość. W miejscowym kościele została odsłonięta i poświęcona tablica upamiętniająca dwóch bohaterów walk o niepodległość Polski, których losy były związane z tą miejscowością - płk. Dionizego Czachowskiego z powstania narodowego 1863 roku oraz żołnierza AK por. Antoniego Krupę "Witolda". Obaj, w czasie swych walk, byli w Słupii Nadbrzeżnej, i obaj mieli w miejscowym kościele uroczyste nabożeństwa.
W uroczystościach udział wzięli miejscowi mieszkańcy, władze samorządowe gminy Tarłów, towarzysze walk z AK, z całej Polski zjechała się rodzina por. Antoniego Krupy. Uczestniczyła również praprawnuczka płk. Dionizego Czachowskiego - dr Barbara Czachowska - Sieszycka. Podczas uroczystego nabożeństwa honory zmarłym oddawało 7 pocztów sztandarowych kombatantów walk AK oraz młodzieży ze szkół noszących imię Dionizego Czachowskiego.
Uzupełnieniem uroczystości była prezentacja sylwetek upamiętnionych bohaterów oraz koncert pieśni patriotycznych.
góra strony
Praprawnuczka D. Czachowskiego - dr B. Czachowska - Sieszycka oraz poczty sztandarowe podczas uroczystości w Słupii Nadbrzeżnej w d. 11.XI.2006 r.
Podczas uroczystego nabożeństwa w kościele w Słupii Nadbrzeżnej w dn. 11.XI.2006 r.
Pamiątkowe zdjęcia uczestników uroczystości w Słupii Nadbrzeżnej.
Kronikarz oddziału Czachowskiego, jego adiutant Antoni Drążkiewicz, tak opisał pobyt w Słupii Nadbrzeżnej (Wspomnienia Czachowczyka z 1863 r. Antoniego Drązkiewicza, Lwów 1890):
... Dnia 3 czerwca, przededniem, opuściliśmy Lipsk i różnymi marszami i kontrmarszami, zwykłymi każdodziennemu marszowi Czachowskiego - zwłaszcza, gdy nieprzyjaciel postępował za nami dosyć blizko - przez Daniszewice, doszliśmy do Słupii Nadbrzeżnej. Tu uroczyście, w kościele, doręczono Czachowskiemu nominację Rządu Narodowego na generała i znak do tego stopnia: szarfę przez piersi noszoną.
Ztąd wyprawiono kawalerję do odkopania broni po bitwie Rzeczniowskiej, w cofaniu się oddziału Czachowskiego, w niedalekich ztąd lasach zakopanej. Ku wieczorowi wymaszerowaliśmy z powyższej wsi na zachód, a zabrawszy między siebie odkopaną i na furgonach ułożoną broń, podążylismy w poprzednim kierunku dalej. Ciemną już nocą stanęliśmy po kwaterach w miasteczku Gliniany.
Dnia 4 czerwca, przededniem, wyszliśmy z Glinian, i różnymi znów partyzanckimi marszami doszliśmy do miasteczka Sienna, na samo nabożeństwo Bożego Ciała. Udaliśmy się wprost do kościoła, gdzie uroczystej tej ceremonji towarzyszyliśmy, podobnie jak w Tarłowie, w dniu 3 maja ...
W powyższej informacji Drążkiewicza występuje przekłamanie - Dionizy Czachowski. wprawdzie wśród podkomendnych oraz przez ludność określany był generałem, to jednak nigdy takiej nominacji nie otrzymał. Potwierdzenie znajdujemy w odezwie Rządu Narodowego do D. Czachowskiego, zamieszczonej w rozkazie dziennym nr 9 z 3.VII.1963 r,. gdzie określany jest jako płk. Czachowski. Również sam D. Czechowski jeszcze w piśmie z 17.X.63, kierowanym do gen. Kruka, podpisuje się jako płk.
Pewnego wyjaśnienia wymaga jeszcze sprawa nominacji D. Czachowskiego na naczelnika woj. sandomierskiego. Gdy po bitwie na Grochowiskach 19.III.1963 r. , M. Langiewicz udaje się do Galicji, a jego wojsko idzie w rozsypkę, to jedynie D. Czachowski ze swym oddziałem kontynuuje dalszą walkę na terenie woj. sandomierskiego.
Jak podaje J. K. Janowski (członek rządu) w swoich pamiętnikach - ... Rząd Narodowy dowiedziawszy się o pobycie Czachowskiego w lasach Iłżeckich, wysłał Stanisława Jarmunda jako swego komisarza z poleceniem dotarcia do Czachowskiego i wręczenia mu formalnej nominacji na pułkownika (bo tę miał tylko od Langiewicza) i naczelnika wojennego Sandomierskiego. ...
S. Jarmund w dniu 14.IV. dotarł do Czachowskiego, który rozłożył się obozem obok wsi Czerwona. Wręczył mu nominację na pułkownika. A po rozeznaniu sytuacji i poglądów Czachowskiego - wypisał mu odręczną nominację na naczelnika woj. sandomierskiego. Rankiem 16 kwietnia odbyła się narada wojenna na plebanii w Grabowcu. I jak to później relacjonował S. Jarmund (W czterdziestą rocznicę ...) - Czachowski zakomunikował swym oficerom, że otrzymał nominację na naczelnika wojennego województwa sandomierskiego, wymagając od innych dowódców oddziałów podporządkowania swym rozkazom.
Ale nie było w tym momencie jeszcze formalnego dokumentu wystawionego przez Rząd Narodowy. Dlatego Wydział Wojny Rządu Narodowego w tworzonych dokumentach używa sformułowania - "przeznaczony ... na naczelnika sił woj. sandomierskiego.
- w rozkazie dziennym nr 2 z 20.IV.1863 r. , w pkt. 3, zapisano:
Płk. Dionizy Czachowski przez wzgląd na zdolności wyższe, gorliwość patriotyczne i doświadczenie wojskowe przeznaczony został na naczelnika sił woj. sandomierskiego.
- w rozkazie dziennym nr 3 z 4.V.1863 r., w pkt. 2, podano:
RN przez wzgląd na zdolność i zasługi wojenne przeznaczył płk. Czachowskiego na naczelnika sił woj. Sandomierskiego, zaś Stefana Bończę na szefa sztabu tegoż województwa. ...
I dopiero po ponad miesięcznym oczekiwaniu, dotarła formalna nominacja dla płk. D. Czachowskiego na naczelnika wojennego województwa sandomierskiego. Uroczyście o tym zakomunikowano podwładnym oraz ludności podczas uroczystego nabożeństwa w Słupii Nadbrzeżnej w kościele św. Barbary, który w tym czasie był kościołem filialnym parafii w Tarłowie.
Drążkiewicz w swej relacji z Słupii Nadbrzeznej pomylił ogłoszenie nominacji naczelnika woj. sandomierskiego z nominacją generalską Czachowskiego.
góra strony
2. Mogiły powstańcze na cmentarzu parafialnym
Jak podaje znawca dziejów Słupi Nadbrzeżnej - Wiesław Barański (Przewodnik po miejscach pamięci Powiśla ...) na cmentarzu parafialnym w Słupi Nadbrzeżnej:
... spoczywają tu między innymi żołnierze wojen napoleońskich, powstańcy listopadowi (1830-31) i styczniowi (1863-64). Niektórzy jak ur. w Słupi Antoni Musiałko powieszony 24.IX.1863 i Stefan Wonsowski poległy w Janikowie w grudniu 63 r., pogrzebani zostali (jak zwyczaj kazał grzebać tragicznie zmarłych) pod płotem i nie ma dziś po nich nagrobków. Inni uczestnicy powstania, zmarli od ran, lub naturalną śmiercią i opatrzeni sakramentami, których nazwiska udało się ustalić to: ur. w Glinianach Wojciech Jochemski † 16.I. 1864, ur. w Ćmielowie Feliks Pytlakowski † 10.VI. 63, Feliks Stolarski lat 65 zm. 8.V. 1905 r., Karol Lis † 1868 r., bracia Brudzińscy † 1881 r., i inni. Nazwiska ich figurują w materiałach i dokumentach tomu "Chłopi i sprawa chłopska w Powstaniu Styczniowym" wyd. PAN 1962 r. ...
Na cmentarzu w Słupi Nadbrzeżnej obecnie można jednoznacznie zidentyfikować, przedstawioną obok, odnowioną mogiłę Feliksa Stolarskiego, zmarłego w wieku 65 lat w dniu 8 maja 1905 r.
W. Barański w swym opracowaniu przedstawia trzy inne kamienne nagrobki, które mają stanowić upamiętnienie powstańców 1863 r. Twierdzi, że ... Pod figurami z piaskowca, na których w miejscu Chrystusa znajduje się korona cierniowa spoczywają uczestnicy Powstania Styczniowego. Na mogiłach powstańczych umieszczano też czasami kotwicę z krzyżem (symbole Wiary i Nadziei) lub postać Michała Archanioła z mieczem ...
Nagrobki te (których zdjęcia zamieszczono poniżej) mają całkowicie zatarte napisy lub pozostałości napisów, które nie pozwalają na potwierdzenie związków z żadnym wymienionym wcześniej nazwiskiem powstańca 1863 roku. Być może autor swe informacje, obok w/w przypuszczeń, uzyskał też z dobrych wieloletnich kontaktów z tutejszymi mieszkańcami.
Nagrobki na cmentarzu parafialnym w Słupi Nadbrzeżnej,
które wg. W. Barańskiego upamiętniają powstańców 1863 r
pkt. 2 wprowadzono 5.X.2007 r.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
1-01-2015 , 12:06
|
|
