STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

13 Listopad 2024, imieniny dziś obchodzi: Arkadia, Mikołaj, Stanisław   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Samborzec
 Sancygniów
 Sandomierz
 Secemin
 Sędów (E)
 Sędziszów
 Sienno (W)
 Skalbmierz
 Skała (K)
 Skarżysko Kamienna
 Skarżysko Kościelne
 Skrobaczów
 Skronina (E)
 Sławków (S)
 Słomniki (K)
 Słupia Nadbrzeżna
 Słupia (Pacanowska)
 Smardzew (W)
 Smogorzów (W)
 Sobków
 Sobótka
 Solec n/Wisłą (W)
 Sosnowiec (S)
 Sosnówka (K)
 Stanisławów (E)
 Starachowice
 Stary Korczyn
 Staszów
 Stefanków (W)
 Stopnica
 Stradów
 Stromiec (W)
 Sucha (W)
 Suchedniów
 Sudół
 Suków
 Sulisławice
 Szczeglice
 Szczekociny (S)
 Szewna
 Szklary (K)
 Szkucin
 Szreniawa (K)
 Szyce (K)
 Szydłowiec (W)
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
24 listopada 1863 r. - Starcie Rzepeckiego pod Strojnowem
25 listopada 1863 r. - Udany atak gen. Bosaka na Opatów
26 listopada 1863 r. - Bitwa gen. Bosaka pod Ociesękami
4 grudnia 1863 r. - Walki oddziału Bogdana pod Brodami
4 grudnia 1863 r. - Bosak i Chmieleński walczą pod Sprową
5 grudnia 1863 r. - Bitwa Kality Rębajły pod Mierzwinem
9 grudnia 1863 r. - Bitwa Kality Rębajły pod Hutą Szczeceńską
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : TARŁÓW powiat: OPATÓW     

SŁUPIA NADBRZEŻNA

1. D. Czachowski - tablica


W kruchcie kościoła parafialnego pw. św. Barbary w Słupii Nadbrzeżnej zamocowana została pamiątkowa tablica marmurowa. Na samej górze tablicy znajduje się metalowy orzeł w koronie, poniżej kotwica - znak Polski Walczącej, pomiędzy którymi umieszczono napisy:
1863 / BOŻE ZBAW POLSKĘ
zaś nad ramionami kotwicy dwie daty:
1939    i   1945

   Po obu stronach kotwicy znajdują się w ozdobnych ramkach dwa zdjęcia, pod którymi (w dwóch kolumnach) umieszczono tekst:

1/ Po lewej stronie tablicy, pod zdjęciem Dionizego Czachowskiego:

1810 - 1863 / W tej świątyni decyzją powstańczego / Rządu Narodowego / w wigilię Bożego Ciała 1863 roku /
płk.   D I O N I Z Y    C Z A C H O W S K I /
"przez wzgląd na zdolności wyższe, gorliwość patriotyczną i zasługi wojenne / przeznaczony został na naczelnika sił / województwa Sandomierskiego". / Płk. Czachowski poległ 6 XI 1863 pod/ Wierzchowiskami. Pochowany w Bukównie. / W 1938 prochy bohatera z honorami / przeniesiono do Radomia.


2/ Obok, po prawej stronie tablicy, pod zdjęciem Antoniego Krupy:

1913 - 1972 / W tej świątyni żołnierze Armii Krajowej / kompanii kom. "Witolda" przysięgali / "w obliczu Boga być wiernymi Ojczyźnie" /
por.   A N T O N I    K R U P A     "W i t o l d" /
aresztowany w 1949, torturowany przez / UB, w 1952 skazany na dożywocie. / Więziony w Kielcach, Wronkach, / Goleniowie, Knurowie i Mysłowicach. / W 1958 uniewinniony. / Pochowany w Rzeszowie 18 IX 1972. / Pogrzeb był wielką manifestacją / patriotyzmu i polskości.

   Niżej, na całej szerokości tablicy, wspólny podpis:
Poświęcili życie wielkiej sprawie jaką jest Polska

Ku czci Pana Boga i pamięci bohaterów tablicę ufundowali / Żona "Witolda" Maria z córkami Barbarą i Haliną, Anna i Wiesław Barańscy, Mila i Jan Krupowie.






   W dniu 11.XI.2006 r. odbyła się w Słupii Nadbrzeżnej podniosła uroczystość. W miejscowym kościele została odsłonięta i poświęcona tablica upamiętniająca dwóch bohaterów walk o niepodległość Polski, których losy były związane z tą miejscowością - płk. Dionizego Czachowskiego z powstania narodowego 1863 roku oraz żołnierza AK por. Antoniego Krupę "Witolda". Obaj, w czasie swych walk, byli w Słupii Nadbrzeżnej, i obaj mieli w miejscowym kościele uroczyste nabożeństwa.

   W uroczystościach udział wzięli miejscowi mieszkańcy, władze samorządowe gminy Tarłów, towarzysze walk z AK, z całej Polski zjechała się rodzina por. Antoniego Krupy. Uczestniczyła również praprawnuczka płk. Dionizego Czachowskiego - dr Barbara Czachowska - Sieszycka. Podczas uroczystego nabożeństwa honory zmarłym oddawało 7 pocztów sztandarowych kombatantów walk AK oraz młodzieży ze szkół noszących imię Dionizego Czachowskiego.

   Uzupełnieniem uroczystości była prezentacja sylwetek upamiętnionych bohaterów oraz koncert pieśni patriotycznych.

góra strony





Praprawnuczka D. Czachowskiego - dr B. Czachowska - Sieszycka oraz poczty sztandarowe podczas uroczystości w Słupii Nadbrzeżnej w d. 11.XI.2006 r.


Podczas uroczystego nabożeństwa w kościele w Słupii Nadbrzeżnej w dn. 11.XI.2006 r.


Pamiątkowe zdjęcia uczestników uroczystości w Słupii Nadbrzeżnej.





   Kronikarz oddziału Czachowskiego, jego adiutant Antoni Drążkiewicz, tak opisał pobyt w Słupii Nadbrzeżnej (Wspomnienia Czachowczyka z 1863 r. Antoniego Drązkiewicza, Lwów 1890):
... Dnia 3 czerwca, przededniem, opuściliśmy Lipsk i różnymi marszami i kontrmarszami, zwykłymi każdodziennemu marszowi Czachowskiego - zwłaszcza, gdy nieprzyjaciel postępował za nami dosyć blizko - przez Daniszewice, doszliśmy do Słupii Nadbrzeżnej. Tu uroczyście, w kościele, doręczono Czachowskiemu nominację Rządu Narodowego na generała i znak do tego stopnia: szarfę przez piersi noszoną.
   Ztąd wyprawiono kawalerję do odkopania broni po bitwie Rzeczniowskiej, w cofaniu się oddziału Czachowskiego, w niedalekich ztąd lasach zakopanej. Ku wieczorowi wymaszerowaliśmy z powyższej wsi na zachód, a zabrawszy między siebie odkopaną i na furgonach ułożoną broń, podążylismy w poprzednim kierunku dalej. Ciemną już nocą stanęliśmy po kwaterach w miasteczku Gliniany.
   Dnia 4 czerwca, przededniem, wyszliśmy z Glinian, i różnymi znów partyzanckimi marszami doszliśmy do miasteczka Sienna, na samo nabożeństwo Bożego Ciała. Udaliśmy się wprost do kościoła, gdzie uroczystej tej ceremonji towarzyszyliśmy, podobnie jak w Tarłowie, w dniu 3 maja ...

   W powyższej informacji Drążkiewicza występuje przekłamanie - Dionizy Czachowski. wprawdzie wśród podkomendnych oraz przez ludność określany był generałem, to jednak nigdy takiej nominacji nie otrzymał. Potwierdzenie znajdujemy w odezwie Rządu Narodowego do D. Czachowskiego, zamieszczonej w rozkazie dziennym nr 9 z 3.VII.1963 r,. gdzie określany jest jako płk. Czachowski. Również sam D. Czechowski jeszcze w piśmie z 17.X.63, kierowanym do gen. Kruka, podpisuje się jako płk.

   Pewnego wyjaśnienia wymaga jeszcze sprawa nominacji D. Czachowskiego na naczelnika woj. sandomierskiego. Gdy po bitwie na Grochowiskach 19.III.1963 r. , M. Langiewicz udaje się do Galicji, a jego wojsko idzie w rozsypkę, to jedynie D. Czachowski ze swym oddziałem kontynuuje dalszą walkę na terenie woj. sandomierskiego.

   Jak podaje J. K. Janowski (członek rządu) w swoich pamiętnikach - ... Rząd Narodowy dowiedziawszy się o pobycie Czachowskiego w lasach Iłżeckich, wysłał Stanisława Jarmunda jako swego komisarza z poleceniem dotarcia do Czachowskiego i wręczenia mu formalnej nominacji na pułkownika (bo tę miał tylko od Langiewicza) i naczelnika wojennego Sandomierskiego. ...

   S. Jarmund w dniu 14.IV. dotarł do Czachowskiego, który rozłożył się obozem obok wsi Czerwona. Wręczył mu nominację na pułkownika. A po rozeznaniu sytuacji i poglądów Czachowskiego - wypisał mu odręczną nominację na naczelnika woj. sandomierskiego. Rankiem 16 kwietnia odbyła się narada wojenna na plebanii w Grabowcu. I jak to później relacjonował S. Jarmund (W czterdziestą rocznicę ...) - Czachowski zakomunikował swym oficerom, że otrzymał nominację na naczelnika wojennego województwa sandomierskiego, wymagając od innych dowódców oddziałów podporządkowania swym rozkazom.

   Ale nie było w tym momencie jeszcze formalnego dokumentu wystawionego przez Rząd Narodowy. Dlatego Wydział Wojny Rządu Narodowego w tworzonych dokumentach używa sformułowania - "przeznaczony ... na naczelnika sił woj. sandomierskiego.
- w rozkazie dziennym nr 2 z 20.IV.1863 r. , w pkt. 3, zapisano:
Płk. Dionizy Czachowski przez wzgląd na zdolności wyższe, gorliwość patriotyczne i doświadczenie wojskowe przeznaczony został na naczelnika sił woj. sandomierskiego.
- w rozkazie dziennym nr 3 z 4.V.1863 r., w pkt. 2, podano:
RN przez wzgląd na zdolność i zasługi wojenne przeznaczył płk. Czachowskiego na naczelnika sił woj. Sandomierskiego, zaś Stefana Bończę na szefa sztabu tegoż województwa. ...

   I dopiero po ponad miesięcznym oczekiwaniu, dotarła formalna nominacja dla płk. D. Czachowskiego na naczelnika wojennego województwa sandomierskiego. Uroczyście o tym zakomunikowano podwładnym oraz ludności podczas uroczystego nabożeństwa w Słupii Nadbrzeżnej w kościele św. Barbary, który w tym czasie był kościołem filialnym parafii w Tarłowie.

   Drążkiewicz w swej relacji z Słupii Nadbrzeznej pomylił ogłoszenie nominacji naczelnika woj. sandomierskiego z nominacją generalską Czachowskiego.


góra strony




2. Mogiły powstańcze na cmentarzu parafialnym

Jak podaje znawca dziejów Słupi Nadbrzeżnej - Wiesław Barański (Przewodnik po miejscach pamięci Powiśla ...) na cmentarzu parafialnym w Słupi Nadbrzeżnej:
   ... spoczywają tu między innymi żołnierze wojen napoleońskich, powstańcy listopadowi (1830-31) i styczniowi (1863-64). Niektórzy jak ur. w Słupi Antoni Musiałko powieszony 24.IX.1863 i Stefan Wonsowski poległy w Janikowie w grudniu 63 r., pogrzebani zostali (jak zwyczaj kazał grzebać tragicznie zmarłych) pod płotem i nie ma dziś po nich nagrobków. Inni uczestnicy powstania, zmarli od ran, lub naturalną śmiercią i opatrzeni sakramentami, których nazwiska udało się ustalić to: ur. w Glinianach Wojciech Jochemski † 16.I. 1864, ur. w Ćmielowie Feliks Pytlakowski † 10.VI. 63, Feliks Stolarski lat 65 zm. 8.V. 1905 r., Karol Lis † 1868 r., bracia Brudzińscy † 1881 r., i inni. Nazwiska ich figurują w materiałach i dokumentach tomu "Chłopi i sprawa chłopska w Powstaniu Styczniowym" wyd. PAN 1962 r. ...

   Na cmentarzu w Słupi Nadbrzeżnej obecnie można jednoznacznie zidentyfikować, przedstawioną obok, odnowioną mogiłę Feliksa Stolarskiego, zmarłego w wieku 65 lat w dniu 8 maja 1905 r.

   W. Barański w swym opracowaniu przedstawia trzy inne kamienne nagrobki, które mają stanowić upamiętnienie powstańców 1863 r. Twierdzi, że ... Pod figurami z piaskowca, na których w miejscu Chrystusa znajduje się korona cierniowa spoczywają uczestnicy Powstania Styczniowego. Na mogiłach powstańczych umieszczano też czasami kotwicę z krzyżem (symbole Wiary i Nadziei) lub postać Michała Archanioła z mieczem ...

   Nagrobki te (których zdjęcia zamieszczono poniżej) mają całkowicie zatarte napisy lub pozostałości napisów, które nie pozwalają na potwierdzenie związków z żadnym wymienionym wcześniej nazwiskiem powstańca 1863 roku. Być może autor swe informacje, obok w/w przypuszczeń, uzyskał też z dobrych wieloletnich kontaktów z tutejszymi mieszkańcami.



Nagrobki na cmentarzu parafialnym w Słupi Nadbrzeżnej,
które wg. W. Barańskiego upamiętniają powstańców 1863 r


pkt. 2 wprowadzono 5.X.2007 r.



góra strony


ostatnia aktualizacja: 1-01-2015 , 12:06

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer