1. Nagrobek Aleksandra Pogonowskiego
Na rzymsko-katolickim cmentarzu parafialnym przy ul. Gen. J. Hallera zachowała się mogiła Aleksandra Pogonowskiego, weterana walk 1863 roku.
Od bramy cmentarnej kierujemy się w rejon kaplicy. Skręcamy w prawo, i dochodzimy prawie do ogrodzenia cmentarza od strony zachodniej. Przed grupą kilku starych drzew, w odległości 15 m od ogrodzenia, położona kamienna płyta nagrobna (nieco dalej, po prawej, postawiony jest dobrze widoczny, wysoki pomnik nagrobny Andrzeja Ostrowskiego).
Na płycie nagrobnej, pod znakiem krzyża, wykuty jest napis:
Ś. P. / ALEKSANDER JÓZEF / POGONIA - POGONOWSKI / WETERAN P. PORUCZNIK POWSTANIEC / 1863 GO ZESŁANIEC / UR. 24 II 1844 ZM. 8 XI 1922 / SPOKÓJ JEGO DUSZY I CZEŚĆ PAMIĘCI
Mogiła Aleksandra Józefa Pogonia-Pogonowskiego w Sławkowie.
Aleksander Józef Tymoteusz Pogonia - Pogonowski urodził się w Kielcach. Podczas nauki w kieleckim gimnazjum kolegował z Adolfem Dygasińskim i Jędrzejem Świętochowskim.
W 1863 roku, wraz z całym personelem technicznym fabryki metalurgicznej w Poniku, wyrusza z Leśniowa do powstania narodowego. Jest w partii Langiewicza. W bitwie pod Pieskową Skałą, 4 marca 1863 roku, dostaje się do rosyjskiej niewoli. Poprzez kieleckie więzienie trafia do warszawskiej cytadeli. Został skazany na śmierć. Z uwagi na młody wiek (18 lat) - karę zmieniono na zsyłkę na Sybir. Po pięciu latach pobytu w Wiatce, został ułaskawiony i otrzymał zgodę na powrót do Królestwa. Z pomocą swego wuja, Jana Jurkowskiego, członka rządu narodowego w 1863, otrzymał pracę na kolei warszawsko-wiedeńskiej, gdzie pracował do momentu przejścia na emeryturę w 1910 roku.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, po przeprowadzonym postępowaniu weryfikacyjnym, Aleksander Pogonowski otrzymał honorowy stopień podporucznika i został wprowadzony do IMIENNEGO WYKAZU WETERANÓW POWSTAŃ NARODOWYCH 1831, 1848 i 1863 ROKU (Dz. Personalny Nr 5 z 1922 r. poz. 3100).
Zmarł dnia 8 listopada 1922, w wieku 78 lat, i został pochowany na cmentarzu w Sławkowie.
góra strony
Aktualizacja z czerwca 2014 r.
Mogiła weterana 1863 r. Aleksandra Pogonowskiego
na cmentarzu w Sławkowie - stan z czerwca 2014 r.
Odnowiona płyta nagrobna weterana 1863 r. A. Pogonowskiego
na cmentarzu w Sławkowie - stan z czerwca 2014 r.
góra strony
2. Krzyż Wolności
Jak podaje Józef Liszka (
Pamięć powstania styczniowego na ziemi olkuskiej ... ) w roku 1863, podczas potyczki z patrolem rosyjskim, w okolicy cmentarza w Sławkowie, poległo kilku powstańców. W tym miejscu mieszkańcy wystawili krzyż dębowy, upamiętniający poległych powstańców 1863 r. Rosjanie szybko jednak wymusili zniszczenie krzyża. Ale pamięć o krzyżu przetrwała.
W roku 1918 w tym miejscu (narożnik ul. Wrocławskiej i gen. J. Hallera), na betonowym cokole, został postawiony żelazny krzyż z postacią Chrystusa ukrzyżowanego. Krzyż przywoływał pamięć stoczonych walk o niepodległość, i otrzymał nazwę
Krzyż Wolności.
W obecnym wystroju wprowadzono kamienne płyty, którymi obudowano postument. Na cokole, pod tarczą z orłem w koronie, umieszczono granitową tablicę z napisem:
KRZYŻ WOLNOŚCI / 11. XI. 1918
U mieszkańców Sławkowa zaciera się obecnie pamięć o pierwotnej intencji postawienia Krzyża Wolności.
Dawniej na obrzeżu Sławkowa, w pobliżu żelaznego mostu kolejowego na Białej Przemszy, znajdowała się zbiorowa mogiła powstańców 1863 roku. Ale już w okresie międzywojennym uległy zatarciu ślady nieoznaczonego grobu ziemnego.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
27-12-2014 , 08:48
