STRONA ARCHIWALNA   
 opracowanie: śp. Jerzy Kowalczyk (1938 - 2015)    kontakt: 41 368 57 24,   jotka.1863@gmail.com

19 Marzec 2024, imieniny dziś obchodzi: Józef, Bogdan, Marek   
     Menu:  
Miejscowości
 K I E L C E
 A - B
 C - F
 G - J
 K
 L - M
 N - O
 P - R
 S
 Samborzec
 Sancygniów
 Sandomierz
 Secemin
 Sędów (E)
 Sędziszów
 Sienno (W)
 Skalbmierz
 Skała (K)
 Skarżysko Kamienna
 Skarżysko Kościelne
 Skrobaczów
 Skronina (E)
 Sławków (S)
 Słomniki (K)
 Słupia Nadbrzeżna
 Słupia (Pacanowska)
 Smardzew (W)
 Smogorzów (W)
 Sobków
 Sobótka
 Solec n/Wisłą (W)
 Sosnowiec (S)
 Sosnówka (K)
 Stanisławów (E)
 Starachowice
 Stary Korczyn
 Staszów
 Stefanków (W)
 Stopnica
 Stradów
 Stromiec (W)
 Sucha (W)
 Suchedniów
 Sudół
 Suków
 Sulisławice
 Szczeglice
 Szczekociny (S)
 Szewna
 Szklary (K)
 Szkucin
 Szreniawa (K)
 Szyce (K)
 Szydłowiec (W)
 Ś - Ż
 Uroczystości
 Wyszukiwarka
 Literatura
 Indeksy
 Aktualizacja
 O autorze
 
     Ważne daty z powstania:  
Dzisiaj 1863 r. - Langiewicz, po przekroczeniu Wisły internowany
22 marca 1863 r. - Potyczka powstańców pod Igołomią
22 marca 1863 r. - Bitwa Cieszkowskiego pod Łazami
23 marca 1864 r. - Potyczka Denisewicza pod Pasztową Wolą
5 kwietnia 1863 r. - Starcie Grekowicza pod Szklarami
16 kwietnia 1863 r. - Potyczka Czachowskiego pod Grabowcem
18 kwietnia 1863 r. - Potyczka Grylińskiego pod Brodami
 
  Zapraszam do współpracy
Posiadasz dodatkowe informacje lub zdjęcia
     albo
chcesz otrzymywać informację o uzupełnieniach niniejszej prezentacji ?
 
     Zaproszenie do:  
Muzeum Historii
Kielc
 
     gmina : BODZECHÓW powiat: OSTROWIEC     

SUDÓŁ

1. Pomnik powstańców 1863 r.

   W Sudole, przy drodze nr 754 z Ostrowca do Bałtowa, na skraju lasu, postawiony jest narzutowy głaz granitowy zawierajacy żeliwna tablicę ze skrzyżowaną szablą i spisą oraz z napisem:
MIEJSCE / WALK / POWSTAŃCZYCH / 1863 r. /
OSTROWIEC dn. 1.XI.1970 r.


   Pomnik jest wygrodzony metalowym płotkiem.

   Do pomnika można dotrzeć niebieskim szlakiem turystycznym prowadzącym z Kunowa do Bałtowa.


góra strony




2. Mogiła powstańców 1863 r.

   Ok. 500 m od pomnika 1863 roku w Sudole znajduje się nieco zapomniana mogiła powstańców 1863 roku.

   Dojście: od pomnika szlakiem niebieskim w kier. zachodnim. Mogiła znajduje się na skraju lasu.

   Położono płytę z piaskowca, na której pod znakiem krzyża wyryto napis:
† / POWSTAŃCOM z 1863 r. / POLEGŁYM w WALCE / O WOLNOŚĆ POLSKI / P-T-T-K     OSTROWIEC

   Płyta na mogile powstańców została położona przez Oddział PTTK w Ostrowcu w roku 1985.

Płyta na zapomnianej mogile powstańców 1863 r. w Sudole.



   Po krótkiej potyczce 3 maja 1863 r. przy folwarku Limierze, koło Borii, D. Czachowski zajął stanowiska pod Jeziorkami, przy drodze prowadzącej z Bałtowa do Ostrowca. Oddziały moskiewskie prowadzone przez mjr. Klewcowa do Ostrowca, zaatakowały 5 maja 1863 r. blisko 1000-osobowy oddział Dionizego Czachowskiego. Polacy wytrzymali natarcie a następnie rozbili kolumnę wojsk rosyjskich.

   W starciu poległ mjr Ilja Klewcow (którego mogiła znajduje się na cmentarzu w Opatowie) oraz 90 żołnierzy rosyjskich. Zdobyto ponad 100 karabinów i amunicję. Straty powstańcze - to 8 zabitych i 22 rannych.

   Lucjan Jarzębski, który w wieku 15. lat poszedł do powstania, tak opisywał (Mówią ludzie roku 1863) udział w walkach:
   ... Do powstania wstąpiłem wprost ze szkół, razem trzech nas braci ...
   Ja wstąpiłem najprzód do oddziału Langiewicza, u którego byłem tylko pod Chrobrzem i tam otrzymałem chrzest wojenny, a po opuszczeniu tegoż, wstąpiłem do Czachowskiego ...
... w ciągu tego czasu byłem w bitwach i potyczkach jak pod Jeziorkami, gdzie bitwa nie była rozstrzygnięta, gdyż noc zapadła, więc musieliśmy się cofnąć, idąc całą noc lasami Bałtowskimi, aż nad ranem coś się popsuło u podwody, więc musieliśmy czekać, a nawet byliśmy bardzo zmęczeni, więc przy okazji rozdano nam resztę ładunków, wstawszy uszliśmy wiorstę drogi i wpadliśmy na tychże samych Moskali odpoczywających w lesie, oni wstawszy uderzyli na nas, a my na nich i my strzelając zabijamy im dowódcę majora Klewcowa, którego jeszcze zdążyli zabrać na podwodę i zaczęli uciekać, a my zabraliśmy amunicję, dwanaście par kajdan, kotły etc.


   Mjr. Klewcow przybył na teren polskiego powstania narodowego ze specjalną misją. Nieco wcześniej relacjonował płk. D. Czachowskiemu jego adiutant A. Drążkiewicz (Wspomnienia czachowczyka z 1863 r.) informacje, jakie uzyskał z Radomia:
... przybył do Radomia pułkownik Klewcow, który 20 lat już poprzednio walczył na Kaukazie wraz z pułkiem świeżo sprowadzonych z Rosji, do Królestwa, dragonów. Że zawezwany z Kaukazu do Petersburga, jako doświadczony partyzant, dał słowo Carowi, że w miesiąc uśmierzy powstanie w Polsce ...


   Do powyższych obiektów w Sudole, stanowiących pamiątkę bitwy pod Jeziórkami, prowadzi niebieski szlak turystyczny im. Stanisława Jeżewskiego, zasłużonego działacza PTTK z Ostrowca, który utrwalał miejsca pamięci powstania 1863 r.

   Pomnik w Sudole powstał dzięki działaniu St. Jeżewskiego, który m.in. przetransportował potężny głaz narzutowy w miejsce walk 1863 roku.

góra strony




3. Polana Dionizego Czachowskiego

   W czasie obchodów 150. rocznicy powstania styczniowego, z inicjatywy i wysiłkiem Nadleśnictwa Ostrowiec Św. urokliwa leśna polana na terenie leśnictwa "Jeziórko" otrzymała imię Dionizego Czachowskiego.

Polana im. Dionizego Czachowskiego w leśnictwie Jeziórko

   Dojście: od pomnika powstańców 1863 r. przy drodze nr 754 w Sudole, turystycznym szlakiem niebieskim i żółtym, udajemy się leśną drogą w kierunku Krzemionek (kier. płd.-wsch.). Idziemy obok stacji transformatorowej (po lewej) i po ok. 1200 m, przechodzimy przez wycinkę, pod napowietrzną linią energetyczną WN. Dalej leśną drogą 500 m, i na wyraźnej krzyżówce dróg, za szlakiem niebieskim, skręcamy w lewo, by dotrzeć po 200 m do widocznej śródleśnej polany. W pobliżu dwóch starych dębów znajduje się blok piaskowca.

Obelisk na Polanie im. D. Czachowskiego - widok z kwietnia 2014 r.

   Na bloku piaskowca wyryto napis:
POLANA / DIONIZEGO CZACHOWSKIEGO / NACZELNIKA WOJENNEGO WOJEWÓDZTWA SANDOMIERSKIEGO / W POWSTANIU STYCZNIOWYM / 1863 - 1864 //
JEZIORKO / MIEJSCE ZWYCIĘSKIEJ BITWY / STOCZONEJ PRZEZ ODDZIAŁY WOJSK POWSTAŃCZYCH / DOWODZONE PRZEZ PUŁKOWNIKA DIONIZEGO CZACHOWSKIEGO / Z ODDZIAŁAMI WOJSK ROSYJSKICH / W DNIU 5 MAJA 1863 ROKU //
UFUNDOWANO W 150 ROCZNICĘ BITWY

Napis wykuty w bloku piaskowca na Polanie im. D. Czachowskiego.

   Za obeliskiem (już poza wygrodzeniem Polany) rośnie okazały dąb, a za nim, w obniżemiu terenu, znajduje się naturalny zbiornik wodny - jeziorko, od którego pochodziła nazwa leśnej osady oraz obecnego Leśnictwa Jeziórko.


Jeziorko - położone obok Polany im. Dionizego Czachowskiego w Leśnictwie Jeziórko





   Dnia 4 maja 2013 r. w Nadleśnictwie Ostrowiec Św. odbyła się sesja poświęcona powstaniu styczniowemu, a zwłaszcza działalności płk. Dionizego Czachowskiego oraz bitwom pod Limierzami i Jeziórkiem w dniach 4 i 5 maja 1863 r. Następnie uczestnicy udali się na w rejon leśnictwa Jeziórko, gdzie odbyła się uroczystość nadania leśnej polanie imienia Dionizego Czachowskiego. Pamiątkowy obelisk został odsłonięty oraz poświęcony.

   Zdjęcia z uroczystości w dniu 4.V.2013 r. udostępniło Nadleśnictwo Ostrowiec Św.

Odsłonięcie obelisku na Polanie Czachowskiego - 4.V.2013 r.

Poświęcenie obelisku na Polanie Czachowskiego - 4.V.2013 r.

Wykuty napis na obelisku - 4.V.2013 r.

Wprowadzono 23.X.2013 r.
korzystając z informacji i zdjęć
Nadleśnictwa Ostrowiec Św.

góra strony


ostatnia aktualizacja: 4-05-2014 , 08:12

 

 



od 11 stycznia 2005 odwiedziło nas: 3 445.000 osób.

Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 800x600 w przeglądarce Internet Explorer